Page 458 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

Kiçik bir qrup tәşkil edәn müsәlman әsgәrlәr bir neçә
düjün tüfәngi Bakıdan Lәnkәrana aparmaq istәdikdә bolşeviklәr
hәmin silahları müsadirә etmәk әmri verdilәr. Müsәlmanlar
әmrә tabe olmadıqda bolşeviklәr yalnız tüfәnglә
kifayәtlәnmәyib onları hәm dә pulemyot atәşinә tutdular.
Hәr iki tәrәfdәn ölәnlәr vә yaralananlar oldu.
Bu hadisәdәn sonra müsәlmanlar bolşeviklәrin simasında
necә dәhşәtli bir düşmәnlә üzlәşdiklәrini daha aydın başa
düşdülәr. Onlar hәyәcanlanmağa, narahat olmağa başladılar.
Tәzәpir mәscidinin hәyәtindә keçirilәn mitinqin qәtnamәsindә
bolşeviklәrin zorla müsadirә etdiklәri silahların geri
qaytarılması tәlәb olundu. Bolşeviklәr silahları qaytarmağa
söz versәlәr dә, artıq bütün şәhәrin ayağa qalxdığını başa
düşürdülәr. Ona görә dә 1918-ci il martın 17-dә (yeni
tәqvimlә martın 29-da – Tәrc.) axşama yaxın hәr iki tәrәfdәn
atışma başlandı. Ertәsi gün (martın 18-dә) sәhәr tezdәn
hәrbçilәrin topları lülәlәrini şәhәrin müsәlman mәhәllәlәrinә
458 tuşladı. Onlar hәtta mәscidlәrә dә fәrq qoymurdular. Bakıda
dәhşәtli vәtәndaş müharibәsi başlandı. Müharibә dörd gün
(18–22 mart) davam etdi. Hәmin müddәt әrzindә şәhәrin
müsәlman әhalisi bombardman edilir, güllәlәnir, diri-diri
yandırılırdı.

Ermәnilәr vә bolşeviklәr
Müsәlmanlar üçün mәşum nәticәlәri olan qanlı hadisәlәrin
baş vermәsindә, hәr yerdә olduğu kimi, Bakıda da öz millәtçi
partiyalarının (daşnaksutyun) әtrafında birlәşәn ermәnilәr
fәal iştirak edirdilәr.
Daşnaksutyunun vә digәr ermәni siyasi partiyalarının
nümayәndәlәri Ermәni Milli Şurası yaradaraq 18–22 mart
hadisәlәrindәn az әvvәl Zaqafqaziya müsәlmanlarının mәrkәzi
komitәsinin tәmsilçilәri ilә danışıqlar aparmağa başladılar.
Danışıqlar nәticәsindә iki qonşu xalq arasında siyasi vә
milli münasibәtlәri nizama salmaq nәzәrdә tutulurdu. Lakin