Page 226 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

dә, tәbii ki, çağırışınıza әmәl edәcәyik. Üstәlik, ermәnilәr
vә gürcülәrlә qurduğumuz qarşılıqlı münasibәtlәrdә dә hәmin
prinsiplәr әsas götürülür. Lakin xeyirxah niyyәtә çatmağın
çox böyük çәtinliklәrlә bağlılığını da açıq etiraf etmәliyәm.
Çünki gürcülәrlә ümumi dil tapmağı bacarsaq da, ermәnilәrlә
eyni işi görmәk olduqca çәtindir. Mәsәlә bundadır ki,
insanlarımız ermәni qonşuların sәmimiyyәtinә inamı artıq
çoxdan itiriblәr. Sözümün hәqiqiliyinә bir daha әmin olmaq
üçün onların indiki davranışına diqqәt yetirmәk kifayәtdir.
İnanın ki, dünyada nә qәdәr dövlәt varsa, ermәnilәrdә dә o
qәdәr tәmayül mövcuddur. Onlar İstanbulda sizi mәhәbbәt
vә sәdaqәtlәrinә inandırır, Berlindә almanları! Ona görә
hökumәtimiz mәni fövqәladә vә sәlahiyyәtli nazir kimi
Avstriya-Macarıstan vә Almaniya paytaxtlarına göndәrmәyi
dә vacib sayıb. Tәbii ki, üzәrimә qoyulan missiyanın yerinә
yetirilmәsinә Türkiyә hökumәtinin, ilk növbәdә isә sәdrәzәm
kimi sizin razılığınız vә xәbәriniz olmadan başlamayacağam.
Tәlәt paşa. Sizә çox minnәtdaram. Lakin istәnilәn halda
226
qonşularla daxili mübahisәlәrә son qoymaq arzuedilәndir.
Ermәnilәrә biz dә bәlәdik. Onlarla razılığa gәlmәk olar,
әlbәttә, hәr halda inam hüduduna qәdәr. Әgәr öz aranızda
dil tapa bilmәsәniz, o zaman bizi vә almanları hәkәm sifәti
ilә dәvәt edәrsiniz.
Sizin Berlinә sәfәrinizә gәldikdә isә, indi buna xüsusi
ehtiyac olduğunu düşünmürәm. İstәnilәn halda bir dә
fikirlәşmәk lazımdır. Tәbii, sizinlә yenә görüşәcәyik. Yәqin
ki, xarici işlәr nazirini dә ziyarәt etmәli olacaqsınız. Çünki
gәlişinizdәn xәbәrdardır. Görüşünә elә bu gün dә gedә
bilәrsiniz.
“Adieu!” (fr.: “Hәlәlik!”) Xarici işlәr nazirinin yanına
buradan keçmәk olar.

А.М.Топчибашев. Дипломатические
беседы в Стамбуле. 1918–1919 гг.
Баку, 1994, с. 8–11.