Page 224 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

saxladığına görә yaranıb. Digәr tәrәfdәn, sizin müsәlmanların
şiә, bizim sünni olmağımızı yada saldı. Sәfirin sonuncu
iddiasının müqabilindә belә cavab verdim: “Baxın, mәn
türkәm, hәm dә şiәyәm.
Mәn. Paşa hәzrәtlәri, әla cavab vermisiniz. İcazә verin
әlavә edim ki, әgәr sizinlә birlikdә cәnab İoffenin görüşünә
getmәk zövqü mәnә nәsib olsaydı, öz növbәmdә deyәrdim:
“Baxın, mәn Qafqaz müsәlmanıyam, hәm dә sünniyәm
(baxmayaraq ki, valideynlәrim şiә olublar). Bunlar hamısı
keçmiş Rusiyanın oyunlarıdır. Rus dövlәt adamları ara
qarışdırmaq mәqsәdilә müxtәlif millәtlәr arasındakı dini vә
milli әdavәti hәr vasitә ilә qızışdırırdılar. Hәmin mәkrli
oyunlardan әn çox zәrәr çәkәn isә biz müsәlmanlar olmuşuq.
Rus bolşevizminә müәyyәn qәdәr bәlәd olduğumdan cәsarәt
edәrәk sizi inandırmaq istәyirәm ki, indiki Rusiya hökumәti
dә müsәlmanlara münasibәtdә düşmәn mövqedә dayanır.
Onlar bir gecәnin içindә bolşevikә çevrilәn ermәni daşnakları 336
kimi qatı millәtçi-şovinistlәrin kömәyi sayәsindә Bakıda
224
törәtdiklәri vәhşiliklәri ilә dә bunu sübuta yetirdilәr. Belә
qeyri-tәbii ittifaq ona gәtirib çıxardı ki, bolşeviklәr
müsәlmanlara qarşı mübarizә apararkәn ermәnilәr dә
müharibәdә uğradıqları milli mәğlubiyyәtin heyfini Bakıdan
çıxmaq üçün fürsәtdәn yararlandılar.
Tәlәt paşa. Bәli, indiki müharibә çox bәlalara sәbәb
oldu, ortaya çoxlu problemlәr çıxardı. Biz uğurlu nәticәlәrә
böyük ümid bәslәyirdik, amma indi, xüsusәn dә son günlәrin
hadisәlәrindәn dә gördüyünüz kimi, ümidlәrimizin cüzi
hissәsi özünü doğrultdu. Amma heç şübhәsiz, bir arzumuz
çin oldu – bu da çar Rusiyasının süqutudur. Rusiyanın
çökmәsi türklәrә, doğrudan da, qazancdır. Bu hadisәnin hәm
bizim, hәm dә sizin – keçmiş Rusiyanın bütün xalqları,
xüsusәn dә Qafqaz üçün yaxşı nәticәlәri olmalıdır. Bu tarixi
qazancdan uğurla yararlanmaqdan ötәri siz, hәmçinin dә
gürcülәr vә ermәnilәr var qüvvәnizi sәrf etmәlisiniz, bütün
ağıl vә bacarığınızı dinc yanaşı yaşamaq yolunda qoymalısınız,