Page 219 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

Eyni hadisә oktyabrın 25-dә dә tәkrarlandı. Hәr iki halda
evlәr dağıdıldı, dinc sakinlәr öldürüldü. Hәm dә ikinci
hücumda qәtlә yetirilәnlәrin sayı 60 nәfәrdәn çox idi,
әksәriyyәti dә türk deyildi.
Oktyabrın 19-da köhnә siyasi xadimlәrdәn biri ilә görüşüb
uzun-uzadı söhbәt edә bildim (söhbәt yazısının surәti Sizә
göndәrilib). Hәmin ünsiyyәtdәn sonra mәndә dәrhal geri
qayıtmaqla bağlı fikir yarandı. Yeri gәlmişkәn, nümayәndә
heyәtimizin üzvlәri dә artıq yola düşmәyә hazırlaşırdılar.
Lakin әvvәlcә ilk növbәdә Berlin vә Vyanaya baş çәkmәk
şәrti ilә xaricә, neytral ölkәlәrdәn birinә getmәk niyyәti dә
mövcud idi. Digәr tәrәfdәn, Türkiyәdәki mövcud vәziyyәti
bu vә ya digәr dәrәcәdә araşdırmadan, әlәlxüsus da yeni
tәmayülün Azәrbaycana münasibәtini müәyyәnlәşdirmәdәn
bu qәrarlardan hәr hansı birini (xaricә getmәk, yaxud geri
qayıtmaq) qәbul etmәk mümkün deyildi. Üstәlik,
hökumәtimizdәn heç bir xәbәr alınmadığından burada
ölkәmizin hәqiqi vәziyyәti ilә bağlı müxtәlif şayiәlәr 219
dolaşmaqda idi. Әn mühüm mәsәlә dәyişәn şәraitdә Türkiyәnin
bizә münasibәti idi. Bu mәsәlә mәnim yeni türk nazirlәri ilә
söhbәtlәrimin әsas mövzusuna çevrildi. Oktyabrın 21-dә
yeni sәdrәzәm İzzәt paşa, oktyabrın 27-dә isә yeni xarici
işlәr naziri Nәbi bәylә hәmin mövzuda söhbәt apardım
(söhbәtlәrin yazısının surәti Sizә göndәrilib).
Hәr iki görüş zamanı yeni kursla әlaqәdar mәni bir qәdәr
sakitlәşdirib inandırdılar ki, әvvәla, Türkiyәnin vәziyyәti
hәqiqәtәn dә ağırdır. İkincisi, belә qeyri-müәyyәnlik şәraitindә
buradan heç yerә getmәk olmaz. Hәm dә bu әrәfәdә artıq
Avropa yolçuluğu qeyri-mümkün işә çevrilmişdi. Noyabrın
1-dә tәbliğat üçün İsveçrәyә yola düşәn Әli bәy Hüseynzadә,
331
332
Fuad bәy Köprülüzadә , Әbdürrәşid İbrahimov , Ataulla
Bәhaitdinov 333 vә b. geri qayıtdılar.
Barışıq şәrtlәri elan olunana qәdәrki müddәt әrzindә
(16 oktyabr – 3 noyabr) burada bütün nazirliklәrdә vә mәtbu at da