Page 218 - design_Topcubashov_Full_Layout 1
P. 218

Əlimərdan bəy Topçubaşov


                  mәqsәdlә orada Rauf bәy başda olmaqla xüsusi komissiya
                  yaradılmışdı. Son dәrәcә hüsn-tәvәccöh doğuran vә işini
                  yaxşı bilәn bir nәfәr – әvvәllәr xarici işlәr nazirinin müavini
                  olmuş vә indi dә hәmin vәzifәni tutan (müstәşar) Rәşad
                  Hikmәt bәy dә adını çәkdiyim komissiyanın tәrkibinә daxil
                  idi.
                     İzzәt paşa kabinetinin yarandığı gün – oktyabrın 13-dә
                  Almaniyanın prezident  Vilsonun tәkliflәri ilә (onun 14
                  maddәsini) razılaşdığı xәbәri yayıldı. O zaman  Türkiyә
                  hökumәti dәrhal prezident  Vilsona teleqram göndәrib
                  Türkiyәnin dә hәmin tәkliflәri qәbul etmәyә hazır olduğunu
                  bildirdi.
                     Oktyabrın 14-ü vә 15-i teleqrama cavab gözlәnilmәsi ilә
                  bağlı ağır vә gәrgin intizar içәrisindә keçdi. Çünki şayiә
                  (sonradan onun tәxribat olduğu aşkara çıxdı) yayılmışdı ki,
                  prezident  Vilson vә ümumiyyәtlә,  Antanta “öz әhalisini
                             1
                  mәhv edәn” Türkiyә ilә heç bir barışıq müqavilәsi imzalamaq
         218      istәmirlәr. Bu ölkәnin әrazisini әlә keçirmәk, sonra isә
                  Türkiyәni bir dövlәt kimi mәhv etmәk, yer üzündәn silmәk
                  niyyәtindәdirlәr.
                     Oktyabrın 16-da prezident Vilsondan cavab gәldi. ABŞ-
                  dan alınan cavabda Rauf bәyin komissiyasının vasitәçiliyi
                  әsasında Türkiyә ilә barışıq anlaşması işlәnib-hazırlanması
                  üçün razılıq bildirildi. Oktyabrın 16-dan noyabrın 3-nә, yәni
                  tәrәflәr arasında barışıq şәrtlәrinin razılaşdırıldığı rәsmәn
                  elan olunan günә qәdәr isә vaxt ağır vә gәrgin gözlәnti
                  içәrisindә keçdi. Ümid çox az idi. Daha pisini gözlәyirdilәr.
                  Müharibәnin dayandırılması ilә bağlı xәbәrә münasibәtdә
                  isә heç kim mәmnunluğunu gizlәtmәk istәmirdi.
                     Lakin tezliklә bu mәsәlәdә dә ümidsizliyә qapılmağa
                  әsas yarandı. Çünki artıq oktyabrın 18-dә müttәfiqlәrin
                  aeroplanları Konstantinopol sәmasında hücuma keçdilәr.

                  1  Burada qondarma ermәni soyqırımı nәzәrdә tutulur. (Tәrc.)
   213   214   215   216   217   218   219   220   221   222   223