Page 97 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

İki antisemit
bir az fәlsәfәyә varmaq, dil mәsәlәlәrini dәrindәn araşdırmaq vә
mәntiqi tәfәkkürә malik olmaq lazımdır. Öncә “Xaym” sözündәn
“x” hәrfini atırıq. Sonra “y” vә “m” hәrflәrini kәnarlaşdırırıq.
Qalır “a” hәrfi. Hәmin bu “a” hәrfinә “l”, “b”, “e”, “r” vә “t”
hәrflәrini әlavә edirik, “Albert” alınır, düzdür? Albertdәn dә öz-
özlüyündә “Alberta”, “Berta”, “Beta”, “Petya” yaranır. “Sic
transit gloria mundi” (lat.: “Dünyәvi şöhrәt belә qazanılır”).
Demәli, ördәkdәn hindtoyuğu yaranır...
Bir sözlә, bizim sәrnişinin adı Petya Nemçikdir vә o, gene -
ral-inspektordur, Maks Berlyant kimi, dünyanı gәzir. Xasiyyәtcә
tam fәrqli adamdır: şәn, deyib-gülәn, söhbәtcil. Adı Petya, sәnәti
general-inspektor olsa da, adi yәhudidir vә onlardan lәtifәlәr
danışmağı xoşlayır.
Petya Nemçik lәtifәlәri ilә alәmdә mәşhur idi. Amma bu
lәtifәlәrin bir xoşagәlmәz cәhәti vardı. O, әmin edirdi ki, söylәdiyi
bütün bu mәzәli әhvalatlar şәxsәn onun öz başına gәlib, dünyada
nәyә desәn and içirdi. Qәribәdir, ancaq danışdığı eyni hadisәlәr
başqa-başqa mәkanlarda cәrәyan edirdi, çünki Nemçik hәmin
lәtifәni bir müddәt әvvәl söylәdiyini tezliklә unudurdu. Görünür,
Petya Nemçik – general-inspektor bir az gopçu vә şişirtmәyi
sevәndir, bizim tәrәflәrdә belә adama, üzr istәyirәm, yalançı
deyirlәr! Rica edirәm, bәzi qaba sözlәrimә görә günahımdan
keçin! Tәkcә onu demәk kifayәt idi ki, bu adam agentdir, bunun
isә nә mәna daşıdığını, yәqin, yaxşı bilirsiniz...
O, kupeyә girәndә üstünә “Bessarabiyalı” qәzetini örtüb
uzanmış Maks Berlyantı gördü, burnundan anladı ki, bu sәrnişinin
Kruşevana vә onun mәşhur “Bessarabiyalı” qәzetinә heç bir
dәxli yoxdur. Hәr şeydәn әvvәl düşündü: “Bu ki lәtifәdir! Özü dә
tәzәsindәn! Ay lәzzәtlә danışacağam ha...”
Petya Nemçik vağzala qaçdı, hәmin “Bessarabiyalı”dan birini
alıb gәtirdi vә Maksın qarşı tәrәfindәki oturacaqda uzandı – nә
baş verәcәyini görmәk istәyirdi! Yuxu imkan vermәdi...
Bu yerdә “Bessarabiyalı” qәzetinin ikinci vurğununu, yәni
general-inspektor Petya Nemçiki kәnara qoyub, qayıdaq
“Bessarabiyalı”nın birinci hәvәskarına, yәni sәyyar tacir Maks
Berlyanta.

97