Page 101 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Yetmiş beş min

Әvvәlcә özümü tәqdim edim, kimәm, nәçiyәm? Durub
yalandan öyünüm ki, böyük alim, zәngin iş adamı, yaxud müdrik
filosofam? Yox, gördüyünüz kimi, başqalarından fәrqlәnmәyәn,
tәsәrrüfatla mәşğul olan sıravi birisiyәm – malikanәm var,
adamların az-çox hörmәtini qazanmışam. Başa düşürsünüz, ya
yox?.. Düzdür, bir vaxtlar imkanlı idim, pulumu balta kәsmirdi.
Bәli! Yәni nә qәdәr? Etiraf edim ki, milyonçu Brodskinin pulu
1
mәndәn çoxdur. Amma nә fayda? O bәdbәxtin başqa nәyi var ki?
Mәn isә qara gün üçün bir neçә min rubl dala atmışdım. Necә
deyәrlәr, Allahın rәhmi gәldi, yolumu açdı, nәfsimi saxlaya
bilmәyib acından ölәn quberniyalarla taxıl alverinә girişdim...
axırda da qara qәpiyә möhtac qaldım. Xoşbәxtlikdәn, tam müflis
olmaqdan güclә qurtuldum. Düşünürsünüz, pullar әlimdәn çıxandan
sonra mәndә ruh düşkünlüyü yarandı? Әgәr belә qәnaәtә
gәlmisinizsә, demәli, mәni әmәlli-başlı tanımırsınız! Mәlumunuz
olsun ki, pul mәnim üçün... necә izah edim... bax, bu papirosun
külü kimidir. Yәni pul hәyatımda, ümumiyyәtlә, heç bir rol
oynamır! Әlbәttә, belә demәk mümkünsә... Razıyam, pul şirin
şeydir, amma bir parça kağıza görә özünü riskә atıb canını fәda
etmәyә dәymәz! Acınacaqlısı budur ki, arzular puça çıxır, hәyatda
layiq olduğun mövqeyә yüksәlmәkdә aciz qalırsan, özünü qısıb
istәdiyin qәdәr pul xәrclәmәkdәn çәkinirsәn, başqalarına kifayәt
qәdәr maddi yardım göstәrә bilmirsәn. Bәzәn kimәsә müraciәt
edirlәr ki, şәhәrә yardım üçün üç rubl versin. İnanın, belә
müraciәtlәri eşidәndә xәcalәtimdәn yerә girirәm! Özümü söyürәm
ki, ay zavallı, gör nә günә qalmısan? Üç rubl nәdir ki, onu da
tapa bilmirsәn, cibindә siçan oynayır! Başa düşürsünüz, ya yox?..
Pulsuzluq üzündәn arvaddan gecә-gündüz danlaq eşitmәyә
razıyam, amma cibimdә, heç olmasa, iki qәpik varsa, onu mütlәq
dilәnçiyә verәcәyәm. Anlayırsınız? Mәn dә belә axmağam da!
Üzr istәyirәm, sizdә iki qәpik... Tfu! Kibrit demәk istәyirdim,
papirosu yandırmağa!

1 Brodski – Böyük Oktyabr sosialist inqilabından әvvәl Kiyevdә iri şәkәr
zavodlarının sahibi

101