Page 96 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem
Maks bu planı elә bәyәndi ki, “Bessarabiyalı”nın altında
xeyli qәhqәhә çәkdi. Bilirsiniz dә, qәlyanaltıdan dadan, üstündәn
bir parç pivә içәn, sonra da siqar yandıran vә bütün gecәni
kupedәki oturacağa tәkbaşına sahib çıxan adamın gülüşü mәhz
belә olmalıdır...
Dinmәyin! Sakit! Kommivoyajer – Lodzdan Moskvaya, sonra
da Moskvadan Lodza sәfәr edәn Maks Berlyant “Bessarabiyalı”
qәzetinin son nömrәsini üstünә örtüb mürgülәyirdi. Gәlin ona
mane olmayaq.
Maks Berlyant şübhәsiz, ağıllı adam idi, amma bu dәfә nә
baş verәcәyini әvvәlcәdәn görә bilmәmişdi. Gecә, hәqiqәtәn,
vaqona bir sәrnişin mindi. Hıqqana-hıqqana çamadanlarını daşıyan
bu dolubәdәnli, cüssәli adam, hәqiqәtәn dә, Maksa yaxınlaşdı vә
onun “Bessarabiyalı” qәzetinә büründüyünü gördü, amma dabanına
tüpürüb qaçmadı. Dayanıb bu tipә, bu semit burnu olan antisemitә
(Maks yuxuda olarkәn qәzet üzündәn sürüşmüşdü vә möhtәşәm
burun adamın gözünә girirdi) baxırdı.
Yeni sәrnişin bu mәnzәrәni bir neçә dәqiqә tәbәssümlә seyr
etdi, sonra çamadanlarını qarşı oturacağın üstünә yerlәşdirib cәld
vağzala qaçdı vә “Bessarabiyalı” qәzetinin son nömrәsini alıb
qayıtdı. Çamadanı açıb, oradan yastıq vә adyal, başmaq vә bir
flakon odekolon çıxartdı, uzanıb yerini rahatladı vә Maks Berlyant
kimi “Bessarabiyalı”nı üstünә örtdü. Uzanıb siqaret çәkә-çәkә
Maksa baxıb gülümsünürdü, yavaş-yavaş әvvәl bir gözünü, sonra
da digәrini yumub mürgülәdi... Qoy “Bessarabiyalı” aşiqlәri
üzbәüz oturacaqlarda yatmaqlarında olsunlar, biz isә oxucuları
kupenin ikinci sәrnişini ilә tanış edәk, onun kimliyindәn söhbәt
açaq.
O, generaldır... Nә hәrbi general, nә dә general-qubernatordur,
bu adam general-inspektordur, yәni cәmiyyәtlәrdәn birinin
agentidir. Soyadı Nemçik, adı isә Xaymdır. Amma imza atanda
“Albert” yazır, özünü dә “Petya” kimi tәqdim edir. Әvvәlcә çox
qәribә görünә bilәr: Xaymdan birdәn-birә “Albert” әmәlә gәlmәsini
birtәhәr başa düşmәk mümkündür. Mәsәlәn, bizdә Velvl dәyişib
Vladimir, İsroel – İsidor, Avram isә Avvakum ola bilir! Amma
Xaymın dönüb “Petya” olması müşkül mәsәlәdir. Bu mәqamda

96