Page 94 - Sholom_Aleyhem_Макет 1

Şolom Aleyxem

yaxşı bilmirdi. Xәrçәngi bıçaqla doğrayırlar, yoxsa çәngәl
batırırlar? Bәlkә, heç doğramırlar? Bununla belә, Maks Berlyant
nә yadlardan, nә dә özü kimi yәhudilәrdәn milliyyәtini gizlәdә
bilmirdi. Ona addımbaşı yәhudi olduğunu xatırladırdılar, eyham
vururdular ki, özünü dartma, sәn dә bizlәrdәn birisәn. Nә isә,
yazıq adamdır!
Maks Berlyant özünü bәdbәxt adam hesab edirdi, amma hәr
dәfә Kişinyova sәfәrdәn sonra bu hiss dәhşәtli dәrәcәdә güclәnirdi.
Qәlbini dәrd-qәm bürüyür, mәnәvi sıxıntılardan özü dә utanırdı –
bu cәhәnnәm әzabını yalnız başına gәlәnlәr bilәr. Maks
“Kişinyov”dan utanırdı, sanki “Kişinyov” onun sevimlisi idi...
Tәrslikdәn, onu yenә bu yerlәrә, Bessarabiyaya göndәrdilәr vә
gәlәn kimi hiss etmәyә başladı ki, cәhәnnәm әzabları yenidәn
qayıdır. Mәgәr bu әhvalatı evdә az eşidib? Sinaqoqda dua
oxunanda da hәmişә deyirdilәr ki, “Kişinyovda hәlak olanlar
üçün...” Kişilәr göz yaşı tökür, qadınlar isә qәşş edib yıxılırdılar...
Bәlkә, siz dә dәmir yolu qәzasının baş verdiyi bu yerin
yanından qatarla keçmisiniz. Yaxşı bilirsiniz ki, indi narahatlığa
әsas yoxdur: eyni yerdә ikinci dәfә qәza baş vermәyәcәk. Amma
yadınıza düşür ki, yaxınlarda burada vaqonlar relsdәn çıxıb –
aşıb, adamlar ölüb, sümüklәri parça-parça olub, qan su yerinә
axıb – qәza yerindәn uzaqlaşandan sonra ürәyiniz sakitlәşir...
Maks bilirdi ki, bu yerlәrdә yәhudilәrdәn çoxlu acı әhvalat,
ağı, ah-nalә eşidәcәk, başqa millәtdәn olanlar isә eyhamla danışıb
tәskinlik verәcәklәr. Ona görә dә hadisә yerinә yaxınlaşdıqca
qurtulmağa yol axtarır, özündәn gizlәnmәyә çalışırdı.
...Maks әvvәlcә vaqonda tәk qalmaq istәdi. Sonra fikrini
dәyişib digәr sәrnişinlәrlә birlikdә perrona düşdü. Vağzalın
bufetindә kefikök adam kimi bir qәdәh içki içib yәhudilәrә
qadağan sayılan qәlyanaltılardan daddı. Daha sonra pivә içib
siqar yandırdı, kitab vә qәzet satılan köşkә üz tutdu. Mәşhur an-
tisemit Kruşevanın “Bessarabiyalı” adlı antisemit qәzeti gözünә
sataşdı. Bilin ki, tәrifi göylәrә qalxmış bu nәşrin çap edildiyi
şәhәrdә qәzeti köşklәrdәn rahat tapmaq olar, çünki burada onu

94