Page 92 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 92
Kauçuk nәdir?
K auçukun yaşı elә tәbiәtin yaşı “şirәsindәn” alınan rezin (kauçuk) haqda
qәdәrdir. Kauçuklu ağacların bilirdi, onu öz zәnbillәrinә, qablarına çәkirdi
daşa dönmüş qalıqlarının az qala ki, su keçirmәsin.
3 milyon yaşı var! Xam rezindәn düzәlәn
kauçuk toplar qәdim Cәnubi Amerikada Kauçuk dörd yüzdәn artıq ağac vә
yaşamış inklәrin, mayyaların sivilizasiyasını kolda aşkarlanıb. Lakin onun miqdarı
öyrәnmәk mәqsәdiylә xarabalıqlarda müxtәlif bitkilәrdә fәrqli olur. Ona görә
aparılan qazıntılar zamanı tapılıb. Bu dә kauçuku zәncirotu, südlәyәn, yovşan
topların azı 900 yaşı var. kimi bitkilәrdәn almaq sәrfәli deyil.
Amerika qitәsinә ikinci sәfәri zamanı
Kolumb, Haiti әhalisinin “ağac şirәsindәn” Kauçuk yapışqanlı, elastik vә bәrk bir
düzәlәn toplarla necә oynadığını görmüşdü. maddәdir ki, onu “lateks” adlı, ağacların
Lakin bu hadisәdәn xeyli qabaqlar da şirәsindәn tamam fәrqlәnәn, ağımtıl
Cәnub-Şәrqi Asiyanın yerli әhalisi ağacların mayedәn alırlar. Lateks bitki vә ağacların
qabığında, köklәrindә, budaqlarında,
yarpaqlarında, meyvәlәrindә olur. Lakin
lateksin әn çox olduğu yer kauçuk
ağaclarının qabığının alt qatıdır.
Lateks mayedәn, bәrk hissәciklәrdәn,
başqa qarışıqlardan ibarәtdir. Onun yalnız
33 faizi kauçuk, qalanı isә sudur. Lateksdәki
kauçuk hissәciklәrini bir yerә yığıb ondan
kauçuk top düzәldirlәr.
Kauçuk ağaclarının әn yaxşı bitdiyi
әrazi ekvatordan 10 dәrәcә şimalda vә
cәnubda yerlәşәn torpaqlardır. Ona görә
dә ekvator ortasında olmaqla, 2600 kilometr
enindә torpaq zolağı “kauçuk qurşağı”
kimi tanınır. Mәsәlә bundadır ki, kauçuk
ağacları üçün çox isti vә rütubәtli iqlim,
mәhsuldar torpaq gәrәkdir. Ən yaxşı
kauçuk ağacı “Braziliya geveyası” sayılır.
Bu ağacın adına әsasәn, deyә bilәrik ki,
onu ilk dәfә Braziliyada aşkar ediblәr. Hal-
hazırda dünyada natural kauçukun 96
faizini bu ağaclardan salınmış plantasiyalar
verir. Geveya kauçuk qurşağında yerlәşәn
bir çox ölkәlәrdә yetişdirilir.
Avropalıların arasında kauçuk mәhsul-
ların istehsalına, görünür, ilk olaraq,
fransızlar başlayıb. Onlar artıq 1800-cü
ildә bu materialdan belbağılar düzәldirdilәr.
K auçukun yaşı elә tәbiәtin yaşı “şirәsindәn” alınan rezin (kauçuk) haqda
qәdәrdir. Kauçuklu ağacların bilirdi, onu öz zәnbillәrinә, qablarına çәkirdi
daşa dönmüş qalıqlarının az qala ki, su keçirmәsin.
3 milyon yaşı var! Xam rezindәn düzәlәn
kauçuk toplar qәdim Cәnubi Amerikada Kauçuk dörd yüzdәn artıq ağac vә
yaşamış inklәrin, mayyaların sivilizasiyasını kolda aşkarlanıb. Lakin onun miqdarı
öyrәnmәk mәqsәdiylә xarabalıqlarda müxtәlif bitkilәrdә fәrqli olur. Ona görә
aparılan qazıntılar zamanı tapılıb. Bu dә kauçuku zәncirotu, südlәyәn, yovşan
topların azı 900 yaşı var. kimi bitkilәrdәn almaq sәrfәli deyil.
Amerika qitәsinә ikinci sәfәri zamanı
Kolumb, Haiti әhalisinin “ağac şirәsindәn” Kauçuk yapışqanlı, elastik vә bәrk bir
düzәlәn toplarla necә oynadığını görmüşdü. maddәdir ki, onu “lateks” adlı, ağacların
Lakin bu hadisәdәn xeyli qabaqlar da şirәsindәn tamam fәrqlәnәn, ağımtıl
Cәnub-Şәrqi Asiyanın yerli әhalisi ağacların mayedәn alırlar. Lateks bitki vә ağacların
qabığında, köklәrindә, budaqlarında,
yarpaqlarında, meyvәlәrindә olur. Lakin
lateksin әn çox olduğu yer kauçuk
ağaclarının qabığının alt qatıdır.
Lateks mayedәn, bәrk hissәciklәrdәn,
başqa qarışıqlardan ibarәtdir. Onun yalnız
33 faizi kauçuk, qalanı isә sudur. Lateksdәki
kauçuk hissәciklәrini bir yerә yığıb ondan
kauçuk top düzәldirlәr.
Kauçuk ağaclarının әn yaxşı bitdiyi
әrazi ekvatordan 10 dәrәcә şimalda vә
cәnubda yerlәşәn torpaqlardır. Ona görә
dә ekvator ortasında olmaqla, 2600 kilometr
enindә torpaq zolağı “kauçuk qurşağı”
kimi tanınır. Mәsәlә bundadır ki, kauçuk
ağacları üçün çox isti vә rütubәtli iqlim,
mәhsuldar torpaq gәrәkdir. Ən yaxşı
kauçuk ağacı “Braziliya geveyası” sayılır.
Bu ağacın adına әsasәn, deyә bilәrik ki,
onu ilk dәfә Braziliyada aşkar ediblәr. Hal-
hazırda dünyada natural kauçukun 96
faizini bu ağaclardan salınmış plantasiyalar
verir. Geveya kauçuk qurşağında yerlәşәn
bir çox ölkәlәrdә yetişdirilir.
Avropalıların arasında kauçuk mәhsul-
ların istehsalına, görünür, ilk olaraq,
fransızlar başlayıb. Onlar artıq 1800-cü
ildә bu materialdan belbağılar düzәldirdilәr.
