Page 90 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 90
Qiymәtli daşlar nәdir?
Q iymәtli daşlar insanları hәmişә liyindәn asılıdır. Mәsәlәn, bu gün almaz
heyran qoyub. Min illәrdәn bәri әn qiymәtli daş sayılır, çünki gözәlliyi ilә
onlardan tәbәrrük kimi istifadә yanaşı, möhkәmliyi vә dözümlülüyünә
ediblәr. Qәdim insanların inanclarına görә görә bütün başqa daşlardan üstündür.
bu daşlar onları azar-bezardan, şәr qüvvә-
lәrdәn qoruyurdu. Belә hesab olunurdu Xalq arasında bütün rәngli daşlara
ki, bәzi qiymәtli daşların kömәyilә onların qiymәtli daşlar deyirlәr. Amma bir qәdәr
sahibi hә a gәlәcәkdәn belә xәbәr verә ciddi yanaşsaq, qiymәtli daşlara yalnız
bilәrdi. Bәzi daşlar isә guya cinayәtdә dörd әn bahalı daşı aid etmәk olar: almaz,
şübhәli bilinәn şәxsin günahkar olub- yaqut, zümrüd vә sapfiri. Qalanları
olmadığını müәyyәn edirdi. yarımqiymәtli daşlar sayılır. Onlara opal,
Qәdim zamanlarda qiymәtli daşları ametist, topaz daxildir. Qiymәtli vә
yalnız rәnginә görә fәrqlәndirirdilәr. yarımqiymәtli daşların çoxu bir-biriylә sıx
Qırmızı rәngdә olan bütün daşlara yaqut bağlıdır.
deyirdilәr. Bütün yaşıl daşlar isә zümrüd,
göylәr sapfir sayılırdı. Qiymәtli daşların әn bahalısı olan almaz,
Sonralar bәlli oldu ki, bәzi daşlar hәm dә özünün quruluşuna görә әn
başqalarından daha sәrt, daha uzunömür- sadәsidir: o, bir kimyәvi elementdәn
lüdür. Hәm dә bu aydınlaşdı ki, qiymәtli ibarәtdir – karbondan. Yaqut vә sapfirlәr
daşların dәyәri tәkcә rәngindәn, parlaqlığın- isә “korund”lara aiddir. Yaqutlar korundun
dan, nadirliyindәn yox, hәm dә möhkәm- tәrkibindә müәyyәn qәdәr dәmir filizi
olduğundan qırmızı rәngdәdir. Sapfirlәrә
isә göy vә mavi rәngi verәn içindәki
oksidlәşmiş hissәciklәrdir.
Yarımqiymәtli daşların әksәriyyәtindә
müxtәlif nisbәtdә “silikat”lar var. Topaz
vә turmalin, süleymandaşı vә jadeit kimi
silikatlar ailәsinә aiddir. Bәzi, әn ucuz
daşlar isә silisiumdan ibarәt olan kvars
qrupuna aiddir. Ametist dә onlardandır.
Opal isә tәrkibindә 5-10 faiz su olan silisi-
umdan ibarәtdir. Yeri gәlmişkәn, belә gü-
man edirlәr ki, opal öz sahibinә uğursuzluq
gәtirәn nadir daşlardandır.
Hazırda süni daşlar düzәltmәk üçün
çoxlu cәhdlәr edilir. Süni yolla istehsal
edilәn daşların arasında almaz, zümrüd,
yaqut, sapfir var. Süni daşlar yalançı daşlar
deyil. İnsanın düzәltdiyi daş tәbii daşlarla
eynidir, bircә fәrqi var ki, onlar laboratoriya
şәraitindә alınır!
Q iymәtli daşlar insanları hәmişә liyindәn asılıdır. Mәsәlәn, bu gün almaz
heyran qoyub. Min illәrdәn bәri әn qiymәtli daş sayılır, çünki gözәlliyi ilә
onlardan tәbәrrük kimi istifadә yanaşı, möhkәmliyi vә dözümlülüyünә
ediblәr. Qәdim insanların inanclarına görә görә bütün başqa daşlardan üstündür.
bu daşlar onları azar-bezardan, şәr qüvvә-
lәrdәn qoruyurdu. Belә hesab olunurdu Xalq arasında bütün rәngli daşlara
ki, bәzi qiymәtli daşların kömәyilә onların qiymәtli daşlar deyirlәr. Amma bir qәdәr
sahibi hә a gәlәcәkdәn belә xәbәr verә ciddi yanaşsaq, qiymәtli daşlara yalnız
bilәrdi. Bәzi daşlar isә guya cinayәtdә dörd әn bahalı daşı aid etmәk olar: almaz,
şübhәli bilinәn şәxsin günahkar olub- yaqut, zümrüd vә sapfiri. Qalanları
olmadığını müәyyәn edirdi. yarımqiymәtli daşlar sayılır. Onlara opal,
Qәdim zamanlarda qiymәtli daşları ametist, topaz daxildir. Qiymәtli vә
yalnız rәnginә görә fәrqlәndirirdilәr. yarımqiymәtli daşların çoxu bir-biriylә sıx
Qırmızı rәngdә olan bütün daşlara yaqut bağlıdır.
deyirdilәr. Bütün yaşıl daşlar isә zümrüd,
göylәr sapfir sayılırdı. Qiymәtli daşların әn bahalısı olan almaz,
Sonralar bәlli oldu ki, bәzi daşlar hәm dә özünün quruluşuna görә әn
başqalarından daha sәrt, daha uzunömür- sadәsidir: o, bir kimyәvi elementdәn
lüdür. Hәm dә bu aydınlaşdı ki, qiymәtli ibarәtdir – karbondan. Yaqut vә sapfirlәr
daşların dәyәri tәkcә rәngindәn, parlaqlığın- isә “korund”lara aiddir. Yaqutlar korundun
dan, nadirliyindәn yox, hәm dә möhkәm- tәrkibindә müәyyәn qәdәr dәmir filizi
olduğundan qırmızı rәngdәdir. Sapfirlәrә
isә göy vә mavi rәngi verәn içindәki
oksidlәşmiş hissәciklәrdir.
Yarımqiymәtli daşların әksәriyyәtindә
müxtәlif nisbәtdә “silikat”lar var. Topaz
vә turmalin, süleymandaşı vә jadeit kimi
silikatlar ailәsinә aiddir. Bәzi, әn ucuz
daşlar isә silisiumdan ibarәt olan kvars
qrupuna aiddir. Ametist dә onlardandır.
Opal isә tәrkibindә 5-10 faiz su olan silisi-
umdan ibarәtdir. Yeri gәlmişkәn, belә gü-
man edirlәr ki, opal öz sahibinә uğursuzluq
gәtirәn nadir daşlardandır.
Hazırda süni daşlar düzәltmәk üçün
çoxlu cәhdlәr edilir. Süni yolla istehsal
edilәn daşların arasında almaz, zümrüd,
yaqut, sapfir var. Süni daşlar yalançı daşlar
deyil. İnsanın düzәltdiyi daş tәbii daşlarla
eynidir, bircә fәrqi var ki, onlar laboratoriya
şәraitindә alınır!
