Page 89 - "Hər suala bir cavab" (I cild)

89

Slüda nәdir?

S iz, yәqin, asanlıqla qırılan slüda
parçalarına çox rast gәlmisiniz.
Slüda mineraldır. “Slüda” termini
altında bütöv bir ailә dağ mineralı birlәşir.
Bu ailәyә muskovit, flüqopit, biotit vә lepi-
dolit daxildir. Bu adları tәlәffüz etmәk
çәtin olduğu üçün biz onların hamısını
bir yerdә “slüda” adlandırırıq.
Bu minerallar bir-birinә çox bәnzәyir,
baxmayaraq ki, tәrkibindә fәrqli maddәlәr
var. Slüdanın bütün növlәri asanlıqla laylara
ayrılır. Onlar yumşaqdır, üzәrindә hә a
dırnaq izi dә qalır. Onların hamısı eyni
tipli kristallar әmәlә gәtirir. Slüda ya rәngsiz
olur, ya da sarıya, yaşıla, qırmızıya,
qәhvәyiyә, qaraya çalır.
Slüda Yer qabığındakı dağ süxurlarında
olur. Onlar lavanın donması nәticәsindә
әmәlә gәlәn vulkanik mәnşәli süxurların
tәrkibinә daxildir. Bәzәn slüda “metamor-
fizm” deyilәn proses nәticәsindә başqa
minerallardan әmәlә gәlir. Metamorfizm
tәzyiq, hәrarәt vә suyun tәsiri ilә baş verәn
dәyişikliklәrdir.
Slüda şaxtalardan çıxır. Onun istehsalı
üçün әn mühüm rayonlar Birlәşmiş Ştatlar,
Kanada, Hindistan, Madaqaskar, Rusiya,
Braziliya vә Cәnubi Afrikadadır.
Sәnaye üsulu ilә istehsal üçün slüdanı
laylara ayırır vә tәlәb olunan ölçülәrdә
kәsirlәr. Slüda әla izolyatordur; o nә istiliyi,
nә dә elektriki keçirmir. Ona görә aydındır
ki, slüdadan elektrik cihazlarının vә
odadavamlı materialların istehsalında geniş
istifadә edirlәr. Evlәrimizdә dә slüdadan
istifadә olunan әşyalar az deyil, mәsәlәn,
ütü.
Bәs sizin xәbәriniz varmı ki, şüşә kәşf
olunanadәk pәrcәrәlәrә dә nazik slüda
tәbәqәsi taxırdılar?