Page 85 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 85
85
Gümüş nәdir?
G ümüşü insanlar hәlә lap qәdim Gümüş yumşaq metaldır. Elә ona görә
zamanlardan çıxarırdılar. Avro- dә, çox vaxt bu metalın başqa metallarla
pa krallarının qüdrәtinә, malik xәlitәsindәn istifadә olunur. Mәsәlәn,
olduqları gümüşün miqdarına görә qiymәt gümüş pulların tәrkibindә 90% gümüş,
verirdilәr. İspaniyada gümüş çıxarılan 10% mis olur. Zәrgәrlik mәmulatları üçün,
şaxtalar tükәnәndәn sonra, kral Amerikanın mәişәt әşyaları üçün nәzәrdә tutulan gümüş
kәşfindәn әmәlli-başlı sevinmişdi, çünki isә 92,5% gümüşdәn vә 7,5 faiz misdәn
Meksika vә Perunun çox zәngin gümüş ibarәtdir.
mәdәnlәrini әlә keçirә bilәcәyinә ümid
edirdi. 250 il әrzindә ispan kralları hәr il Tez-tez rast gәlinәn “Sterlinq gümüşü”
Perudakı Potosi mәdәnindәn 4 milyon ifadәsinin dә çox maraqlı tarixçәsi var. Bu
dollarlıq gümüş әldә etmişdilәr! ad bir zamanlar Şimali Almaniyada yaşamış
Kaliforniyadakı “qızıl hәyәcanı” Sterlinq ailәsinin adından gәlir. Hәmin
dövründә qızıllı yerlәr tapmaq hәvәsi ilә nәsil özünün düzgünlüyü ilә mәşhur idi
alışıb-yanan insanlar, qarşılarına tez-tez deyә, İngiltәrә kralı Con 1215-ci ildә öz
çıxan “qara torpaqdan” yaman şikayәtlәnir- ölkәsi üçün gümüş sikkәlәr hazırlamaq
dilәr. Vә yalnız tәsadüf nәticәsindә, bәlli tapşırığını onlara verir. Tapşırıq elә yüksәk
olmuşdu ki, әslindә hәmin o qara torpaq keyfiyyәtlә yerinә yetirilir ki, hәmin ailәnin
tәrkibindә bolluca gümüş olan yataqlar adı bu gün dә ideal keyfiyyәt nişanәsidir.
imiş! Sterlinq gümüşünün xüsusi markası olur.
Gümüş yer üzündә әn geniş yayılmış Bu, ölkәsindәn asılı olaraq, ya mәhsulun
metallardandır. Hәrdәn bu metalın iri üzәrinә basılan “sterlinq” sözü, ya da
parçaları da tapılır. Norveçdә isә bir dәfә xüsusi әmtәә nişanıdır.
çәkisi 750 kiloqrama yaxın olan bütöv
gümüş parçası tapılmışdı! Lakin adәtәn Gümüş tәmiz havada qaralmır. Qaralma
gümüş filizin tәrkibindә olur vә onu havanın tәrkibindә kükürdün olmasını
ayırmaq üçün emal etmәk lazım gәlir. göstәrir – mәsәlәn, yaxınlıqda neft
Belә filizin tәrkibindәki gümüş kükürdlә mәdәnlәri varsa, havada kükürd ola bilәr.
bir yerdә gümüş sulfidi әmәlә gәtirir, Gümüş qızıldan sonra emal üçün әn mü-
yaxud başqa sulfidlәrin – mis sulfidi, nasib metaldır. Otuz qram gümüşdәn
qurğuşun sulfidi vә arsen sulfidinin uzunluğu 50 kilometrdәn artıq olan sim
tәrkibindә olur. ABŞ-da gümüşü adәtәn çәkmәk mümkündür. Gümüş hәm dә әn
qurğuşunla birlәşmә şәklindә çıxarırlar. yaxşı istilik vә elektrik keçiricisidir.
Gümüş daha çox başqa metallarla birlikdә
olduğundan, insan onu ayırmaq üçün
çoxlu üsullar fikirlәşib.
Hal-hazırda bütün dünyada il әrzindә
tәxminәn 850 500 kiloqram tәmiz gümüş
istehsal edilir. Bu metalın yer üzündә әsas
istehsalçıları Meksika, ABŞ vә Kanadadır.
Gümüş nәdir?
G ümüşü insanlar hәlә lap qәdim Gümüş yumşaq metaldır. Elә ona görә
zamanlardan çıxarırdılar. Avro- dә, çox vaxt bu metalın başqa metallarla
pa krallarının qüdrәtinә, malik xәlitәsindәn istifadә olunur. Mәsәlәn,
olduqları gümüşün miqdarına görә qiymәt gümüş pulların tәrkibindә 90% gümüş,
verirdilәr. İspaniyada gümüş çıxarılan 10% mis olur. Zәrgәrlik mәmulatları üçün,
şaxtalar tükәnәndәn sonra, kral Amerikanın mәişәt әşyaları üçün nәzәrdә tutulan gümüş
kәşfindәn әmәlli-başlı sevinmişdi, çünki isә 92,5% gümüşdәn vә 7,5 faiz misdәn
Meksika vә Perunun çox zәngin gümüş ibarәtdir.
mәdәnlәrini әlә keçirә bilәcәyinә ümid
edirdi. 250 il әrzindә ispan kralları hәr il Tez-tez rast gәlinәn “Sterlinq gümüşü”
Perudakı Potosi mәdәnindәn 4 milyon ifadәsinin dә çox maraqlı tarixçәsi var. Bu
dollarlıq gümüş әldә etmişdilәr! ad bir zamanlar Şimali Almaniyada yaşamış
Kaliforniyadakı “qızıl hәyәcanı” Sterlinq ailәsinin adından gәlir. Hәmin
dövründә qızıllı yerlәr tapmaq hәvәsi ilә nәsil özünün düzgünlüyü ilә mәşhur idi
alışıb-yanan insanlar, qarşılarına tez-tez deyә, İngiltәrә kralı Con 1215-ci ildә öz
çıxan “qara torpaqdan” yaman şikayәtlәnir- ölkәsi üçün gümüş sikkәlәr hazırlamaq
dilәr. Vә yalnız tәsadüf nәticәsindә, bәlli tapşırığını onlara verir. Tapşırıq elә yüksәk
olmuşdu ki, әslindә hәmin o qara torpaq keyfiyyәtlә yerinә yetirilir ki, hәmin ailәnin
tәrkibindә bolluca gümüş olan yataqlar adı bu gün dә ideal keyfiyyәt nişanәsidir.
imiş! Sterlinq gümüşünün xüsusi markası olur.
Gümüş yer üzündә әn geniş yayılmış Bu, ölkәsindәn asılı olaraq, ya mәhsulun
metallardandır. Hәrdәn bu metalın iri üzәrinә basılan “sterlinq” sözü, ya da
parçaları da tapılır. Norveçdә isә bir dәfә xüsusi әmtәә nişanıdır.
çәkisi 750 kiloqrama yaxın olan bütöv
gümüş parçası tapılmışdı! Lakin adәtәn Gümüş tәmiz havada qaralmır. Qaralma
gümüş filizin tәrkibindә olur vә onu havanın tәrkibindә kükürdün olmasını
ayırmaq üçün emal etmәk lazım gәlir. göstәrir – mәsәlәn, yaxınlıqda neft
Belә filizin tәrkibindәki gümüş kükürdlә mәdәnlәri varsa, havada kükürd ola bilәr.
bir yerdә gümüş sulfidi әmәlә gәtirir, Gümüş qızıldan sonra emal üçün әn mü-
yaxud başqa sulfidlәrin – mis sulfidi, nasib metaldır. Otuz qram gümüşdәn
qurğuşun sulfidi vә arsen sulfidinin uzunluğu 50 kilometrdәn artıq olan sim
tәrkibindә olur. ABŞ-da gümüşü adәtәn çәkmәk mümkündür. Gümüş hәm dә әn
qurğuşunla birlәşmә şәklindә çıxarırlar. yaxşı istilik vә elektrik keçiricisidir.
Gümüş daha çox başqa metallarla birlikdә
olduğundan, insan onu ayırmaq üçün
çoxlu üsullar fikirlәşib.
Hal-hazırda bütün dünyada il әrzindә
tәxminәn 850 500 kiloqram tәmiz gümüş
istehsal edilir. Bu metalın yer üzündә әsas
istehsalçıları Meksika, ABŞ vә Kanadadır.
