Page 91 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 91
91
Almazın sәrtliyi nә qәdәrdir?
İ stәnilәn maddәni sıxanda o nisbәtәn Lakin bu mәlumat bir mineralın başqa
bәrkiyir. Almaz da tәbiәtdә elә bir minerala nisbәtәn sәrtliyidir. Sonradan
yaranıb. Yüz milyonlarla il qabaq aydınlaşıb ki, korundun doqquzuncu yer
Yer sәthi yavaş-yavaş soyuyurdu. O za- tutmasına baxmayaraq, onunla onuncu
manlar dәrinlikdә әrimiş dağ süxurlarından yerdә duran almazın sәrtliyi arasında fәrq
ibarәt bütöv bir dәrya vardı. O, nәhәng böyükdür. Odur ki, bu baxımdan almazla
temperaturun, dәhşәtli tәzyiqin tәsirinә müqayisә oluna bilәcәk kristal yer üzündә
mәruz qalırdı. Karbon bu tәzyiqin altında yoxdur.
sıxılaraq, bizim bu gün “almaz” kimi
tanıdığımız qiymәtli daşa çevrilir. Yaxşı, bәs almaz bu qәdәr sәrtdirsә onu
Almaz Yer üzündә әn sәrt materialdır. nә ilә cilalayırlar? Almazı yalnız başqa al-
Lakin onun sәrtliyinin dәrәcәsini ölçmәk mazla kәsmәk olar! Almaz cilalayanlar,
çox çәtindir. Sәrtliyi müәyyәn etmәk üçün kәsici qıraqları almaz tozuyla örtülü
mineralın biriylә digәrini cızırlar. 1820-ci alәtlәrdәn istifadә edirlәr.
ildә Moos adlı bir alim bu metodikaya
әsaslanaraq, mineralların sәrtlik cәdvәlini Cilalama üçün almaz çarxlardan
düzәltdi. Bu cәdvәlә әsasәn, minerallar öz sәnayedә müxtәlif mәqsәdlәrlә, mәsәlәn,
sәrtliyinә görә belә sıralanır: 1. Talk. 2. optik şüşәlәrin cilalanması, mis, bürünc,
Gips. 3. Kalsitlәr. 4. Flüoritlәr. 5. Apatitlәr. başqa metallardan cürbәcür alәtlәr
6. Çöl şpatı. 7. Kvars. 8. Topaz. 9. Korund. hazırlayanda, şüşә kәsәndә istifadә edirlәr.
10. Almaz. Bu gün çıxarılan almazların 80 faizindәn
çoxu sәnayedә istifadә olunur!
Almazın sәrtliyi nә qәdәrdir?
İ stәnilәn maddәni sıxanda o nisbәtәn Lakin bu mәlumat bir mineralın başqa
bәrkiyir. Almaz da tәbiәtdә elә bir minerala nisbәtәn sәrtliyidir. Sonradan
yaranıb. Yüz milyonlarla il qabaq aydınlaşıb ki, korundun doqquzuncu yer
Yer sәthi yavaş-yavaş soyuyurdu. O za- tutmasına baxmayaraq, onunla onuncu
manlar dәrinlikdә әrimiş dağ süxurlarından yerdә duran almazın sәrtliyi arasında fәrq
ibarәt bütöv bir dәrya vardı. O, nәhәng böyükdür. Odur ki, bu baxımdan almazla
temperaturun, dәhşәtli tәzyiqin tәsirinә müqayisә oluna bilәcәk kristal yer üzündә
mәruz qalırdı. Karbon bu tәzyiqin altında yoxdur.
sıxılaraq, bizim bu gün “almaz” kimi
tanıdığımız qiymәtli daşa çevrilir. Yaxşı, bәs almaz bu qәdәr sәrtdirsә onu
Almaz Yer üzündә әn sәrt materialdır. nә ilә cilalayırlar? Almazı yalnız başqa al-
Lakin onun sәrtliyinin dәrәcәsini ölçmәk mazla kәsmәk olar! Almaz cilalayanlar,
çox çәtindir. Sәrtliyi müәyyәn etmәk üçün kәsici qıraqları almaz tozuyla örtülü
mineralın biriylә digәrini cızırlar. 1820-ci alәtlәrdәn istifadә edirlәr.
ildә Moos adlı bir alim bu metodikaya
әsaslanaraq, mineralların sәrtlik cәdvәlini Cilalama üçün almaz çarxlardan
düzәltdi. Bu cәdvәlә әsasәn, minerallar öz sәnayedә müxtәlif mәqsәdlәrlә, mәsәlәn,
sәrtliyinә görә belә sıralanır: 1. Talk. 2. optik şüşәlәrin cilalanması, mis, bürünc,
Gips. 3. Kalsitlәr. 4. Flüoritlәr. 5. Apatitlәr. başqa metallardan cürbәcür alәtlәr
6. Çöl şpatı. 7. Kvars. 8. Topaz. 9. Korund. hazırlayanda, şüşә kәsәndә istifadә edirlәr.
10. Almaz. Bu gün çıxarılan almazların 80 faizindәn
çoxu sәnayedә istifadә olunur!
