Page 180 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 180
Qәhvә necә kәşf olunub?
Düzünü desәk, başqa bitkilәr 17-ci әsrdә Danimarka Yavada qәhvә
kimi, qәhvәnin әmәlә gәlmәsi becәrmәyә başlayır vә o zamandan etibarәn,
barәdә dә çox әfsanәlәr var. onun pöhrәlәri qısa bir vaxtda bir neçә
Amma kimsә bilmir ki, ilk dәfә bir fincan tropik ölkәyә yayılıb. İngilislәr onu Ya-
qәhvә içmәk kefini yer üzündә kim vә nә mayka adasından әldә ediblәr, sonra
vaxt yaşayıb. Mәrkәzi vә Cәnubi Amerikaya aparıblar.
Amma belә bir әfsanә dә var ki, min il Belәliklә, qәhvә hәm Avropada, hәm dә
qabaq bir hәbәşistanlının diqqәtini yanan Amerikada çox populyarlaşıb.
yabanı koldan gәlәn qәribә qoxu möhkәm
çәkib vә hәmin kolun meyvәlәrindәn bir Qәhvә tropik iqlimli bütün ölkәlәrdә
neçәsini götürüb çeynәmәyә başlayıb; dadı bitir, amma onun üçün әn münasib yer
onu elә valeh edib ki, onlardan içәcәk torpağı quru olan dağәtәyi әrazilәrdir.
hazırlayıb – qәhvә belәcә kәşf olunub. Torpaq vә iqlimi daha münasib olan yeri
Biz bilirik ki, Şәrqi Afrika hәbәşlәri Braziliyada da tapdılar. Ona görә dә bu
gün dünyada qәhvә istehsalının dörddәn
(avropalılar bu xalqa abissiniyalılar deyir) üçü Braziliyanın payına düşür.
qәhvәnin dadını bilәn ilk insanlardır. Sonra
onu Ərәbistana – Yәmәnә gәtiriblәr vә Orada dünyanın әn iri qәhvә
qәhvә buradan 200 il әrzindә bütün plantasiyaları yerlәşir. Belә plantasiyaların
dünyaya yayılıb. bәzisindә qәhvә ağaclarının sayı milyonlar-
ladır. Braziliyadan başqa onu Venesuela,
Kolumbiya, Qvatemala, Meksika, Qәrbi
Hindistan vә Yavanın bәzi yerlәrindә dә
yetişdirirlәr.
“Mokko” vә “Yava”, әslindә qәhvә
yetişdirilәn yerlәrin adıdır. Amma bu gün
vәziyyәt dәyişib – indi bu sözlәrin hәr
ikisi daha çox qәhvәnin növlәri kimi qәbul
olunur. Mәsәlәn, Braziliyada bu növlәrin
hәr ikisi yetişir, amma orada “Rio”, “Santos”
kimi yerli növlәr dә var. Dünyanın qәhvә
ixrac edәn әn iri limanı “Santos” da
Braziliyadadır.
Üyüdülmәmiş qәhvә gilәnara bәnzәyәn
bir meyvәnin çәyirdәyidir. Bu meyvә parlaq
yarpaqları olan hündür kollarda bitir.
Meyvәnin içindә bir, yaxud yastı üzüylә
digәrinә söykәnmiş iki çәyirdәk olur.
Yabanı qәhvәnin tropiklәrdә bitәn 25
növü olsa da, onlardan yalnız ikisi xoş
qoxusu olan meyvә verir. Bu meyvәni bәlli
hәddә qovuranda qoxu qat-qat güclәnir.
Düzünü desәk, başqa bitkilәr 17-ci әsrdә Danimarka Yavada qәhvә
kimi, qәhvәnin әmәlә gәlmәsi becәrmәyә başlayır vә o zamandan etibarәn,
barәdә dә çox әfsanәlәr var. onun pöhrәlәri qısa bir vaxtda bir neçә
Amma kimsә bilmir ki, ilk dәfә bir fincan tropik ölkәyә yayılıb. İngilislәr onu Ya-
qәhvә içmәk kefini yer üzündә kim vә nә mayka adasından әldә ediblәr, sonra
vaxt yaşayıb. Mәrkәzi vә Cәnubi Amerikaya aparıblar.
Amma belә bir әfsanә dә var ki, min il Belәliklә, qәhvә hәm Avropada, hәm dә
qabaq bir hәbәşistanlının diqqәtini yanan Amerikada çox populyarlaşıb.
yabanı koldan gәlәn qәribә qoxu möhkәm
çәkib vә hәmin kolun meyvәlәrindәn bir Qәhvә tropik iqlimli bütün ölkәlәrdә
neçәsini götürüb çeynәmәyә başlayıb; dadı bitir, amma onun üçün әn münasib yer
onu elә valeh edib ki, onlardan içәcәk torpağı quru olan dağәtәyi әrazilәrdir.
hazırlayıb – qәhvә belәcә kәşf olunub. Torpaq vә iqlimi daha münasib olan yeri
Biz bilirik ki, Şәrqi Afrika hәbәşlәri Braziliyada da tapdılar. Ona görә dә bu
gün dünyada qәhvә istehsalının dörddәn
(avropalılar bu xalqa abissiniyalılar deyir) üçü Braziliyanın payına düşür.
qәhvәnin dadını bilәn ilk insanlardır. Sonra
onu Ərәbistana – Yәmәnә gәtiriblәr vә Orada dünyanın әn iri qәhvә
qәhvә buradan 200 il әrzindә bütün plantasiyaları yerlәşir. Belә plantasiyaların
dünyaya yayılıb. bәzisindә qәhvә ağaclarının sayı milyonlar-
ladır. Braziliyadan başqa onu Venesuela,
Kolumbiya, Qvatemala, Meksika, Qәrbi
Hindistan vә Yavanın bәzi yerlәrindә dә
yetişdirirlәr.
“Mokko” vә “Yava”, әslindә qәhvә
yetişdirilәn yerlәrin adıdır. Amma bu gün
vәziyyәt dәyişib – indi bu sözlәrin hәr
ikisi daha çox qәhvәnin növlәri kimi qәbul
olunur. Mәsәlәn, Braziliyada bu növlәrin
hәr ikisi yetişir, amma orada “Rio”, “Santos”
kimi yerli növlәr dә var. Dünyanın qәhvә
ixrac edәn әn iri limanı “Santos” da
Braziliyadadır.
Üyüdülmәmiş qәhvә gilәnara bәnzәyәn
bir meyvәnin çәyirdәyidir. Bu meyvә parlaq
yarpaqları olan hündür kollarda bitir.
Meyvәnin içindә bir, yaxud yastı üzüylә
digәrinә söykәnmiş iki çәyirdәk olur.
Yabanı qәhvәnin tropiklәrdә bitәn 25
növü olsa da, onlardan yalnız ikisi xoş
qoxusu olan meyvә verir. Bu meyvәni bәlli
hәddә qovuranda qoxu qat-qat güclәnir.
