Page 112 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 112
Xlor nәdir?
Maye Xlor İkinci Dünya müharibәsindә onların әlindә
olan zәhәrli qaz ehtiyatına baxmayaraq,
T әmiz xlor qazdır. O, әn zәhәrli törәdә bilәcәyi fәlakәtin miqyasına görә,
qazlardandır, amma eyni zaman- döyüş әmәliyyatları zamanı kiminsә ondan
da, xlorun faydası da çox böyük- geniş üstifadә etmәyә cәsarәti çatmadı.
dür! Tәbiәtdә xlor müxtәlif birlәşmәlәrin
tәrkibindә olur, mәsәlәn, adi yemәk duzu- Bununla yanaşı, xlorun zәhәrli vә çox
nun – natrium xloridin. tәhlükәli olmasına rәğmәn, o, insan sağlam-
Tәmiz xlor ilk dәfә 1774-cü ildә İsveç lığı uğrunda mübarizәnin әn etibarlı
kimyaçısı Karl Şeele tәrәfindәn alınıb. Hal- vasitәlәrindәndir. Bir çox herbisidlәrin vә
hazırda xlor almaq üçün әn ucuz yoldan dezinfeksiya vasitәlәrinin tәrkibinә daxil
istifadә olunur – xörәk duzu mәhlulundan olan xlor, mikrobları mәhv edir. İri
elektrik cәrәyanı buraxırlar. şәhәrlәrdә su kәmәrlәrindә bakteriyaları
İlk dәfә Birinci Dünya müharibәsi yox etmәk üçün xlordan istifadә olunur.
dövründә istifadә olunan zәhәrli qaz demәk Bu zaman suyun bir milyon hissәsinә dörd-
olar ki, yüz faiz tәmiz xlordan ibarәt idi. beş hissә xlor qatılır. Xlorun belә zәif
Alman qoşunları ondan 1915-ci il, 22 mәhlulu insan üçün tam ziyansızdır,
apreldә istifadә etdilәr. Hәr iki tәrәf hәrçәnd ki, borulardan gәlәn su hәrdәn
döyüşlәrdә xlorun müxtәlif birlәşmәlәrin- bir az xlor dadı verir.
dәn әmәlә gәlәn qazlara üstünlük verirdilәr.
Xloru soyutmaq vә yüksәk tәzyiq
altında sıxmaqla mayeyә çevirmәk olar.
Maye xlordan parçaları ağartmaq üçün vә
xüsusi ağardıcı tozların istehsalında istifadә
olunur. Maye xloru mәxsusi bu mәqsәdlә
düzәlmiş metal çәnlәrdә daşıyırlar. Xlor
xüsusilә kağızı ağartmaq üçün yaxşıdır.
O hәm dә boya sәnayesindә istifadә olunur.
Xlorun oksigen vә kaliumla qarışığı isә
atәşfәşanlıqlarda, kibrit istehsalında işә
yarayır.
Partlayıcı özәlliyә malik tәmizlәyici
maddә olan karbon tetraxlorid dә xlorun
bir birlәşmәsidir. Ondan hәm dә bәzi
yanğınsöndürmә avadanlıqlarında istifadә
olunur. Bütün bunlardan başqa, xlor müasir
antiseptik vasitәlәrin dә tәrkibindә var.
Maye Xlor İkinci Dünya müharibәsindә onların әlindә
olan zәhәrli qaz ehtiyatına baxmayaraq,
T әmiz xlor qazdır. O, әn zәhәrli törәdә bilәcәyi fәlakәtin miqyasına görә,
qazlardandır, amma eyni zaman- döyüş әmәliyyatları zamanı kiminsә ondan
da, xlorun faydası da çox böyük- geniş üstifadә etmәyә cәsarәti çatmadı.
dür! Tәbiәtdә xlor müxtәlif birlәşmәlәrin
tәrkibindә olur, mәsәlәn, adi yemәk duzu- Bununla yanaşı, xlorun zәhәrli vә çox
nun – natrium xloridin. tәhlükәli olmasına rәğmәn, o, insan sağlam-
Tәmiz xlor ilk dәfә 1774-cü ildә İsveç lığı uğrunda mübarizәnin әn etibarlı
kimyaçısı Karl Şeele tәrәfindәn alınıb. Hal- vasitәlәrindәndir. Bir çox herbisidlәrin vә
hazırda xlor almaq üçün әn ucuz yoldan dezinfeksiya vasitәlәrinin tәrkibinә daxil
istifadә olunur – xörәk duzu mәhlulundan olan xlor, mikrobları mәhv edir. İri
elektrik cәrәyanı buraxırlar. şәhәrlәrdә su kәmәrlәrindә bakteriyaları
İlk dәfә Birinci Dünya müharibәsi yox etmәk üçün xlordan istifadә olunur.
dövründә istifadә olunan zәhәrli qaz demәk Bu zaman suyun bir milyon hissәsinә dörd-
olar ki, yüz faiz tәmiz xlordan ibarәt idi. beş hissә xlor qatılır. Xlorun belә zәif
Alman qoşunları ondan 1915-ci il, 22 mәhlulu insan üçün tam ziyansızdır,
apreldә istifadә etdilәr. Hәr iki tәrәf hәrçәnd ki, borulardan gәlәn su hәrdәn
döyüşlәrdә xlorun müxtәlif birlәşmәlәrin- bir az xlor dadı verir.
dәn әmәlә gәlәn qazlara üstünlük verirdilәr.
Xloru soyutmaq vә yüksәk tәzyiq
altında sıxmaqla mayeyә çevirmәk olar.
Maye xlordan parçaları ağartmaq üçün vә
xüsusi ağardıcı tozların istehsalında istifadә
olunur. Maye xloru mәxsusi bu mәqsәdlә
düzәlmiş metal çәnlәrdә daşıyırlar. Xlor
xüsusilә kağızı ağartmaq üçün yaxşıdır.
O hәm dә boya sәnayesindә istifadә olunur.
Xlorun oksigen vә kaliumla qarışığı isә
atәşfәşanlıqlarda, kibrit istehsalında işә
yarayır.
Partlayıcı özәlliyә malik tәmizlәyici
maddә olan karbon tetraxlorid dә xlorun
bir birlәşmәsidir. Ondan hәm dә bәzi
yanğınsöndürmә avadanlıqlarında istifadә
olunur. Bütün bunlardan başqa, xlor müasir
antiseptik vasitәlәrin dә tәrkibindә var.
