Page 107 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 107
107

Göbәlәk nәdir?

İ ki, bir-birini istisna edәn funksiyanı ibarәtdir. Mәsәlәn, bakteriyalar vә maya
yerinә yetirәn göbәlәklәrin insanlara da, әslindә elә tәkhüceyrәli göbәlәkdir.
böyük faydası var. Göbәlәk hәm Bakteriyaların orta uzunluğu 0,005 millimetr
böyük, faydalı iş görür; hәm dә elә eyni olur.
dәrәcәdә nәhәng dağıdıcı fәaliyyәtiylә
tanınır. Göbәlәklәr müxtәlif tullantıları Selikli kif dә göbәlәyin bir növüdür.
çürüdür, insanlara mühitin tәmizlәnmә- O, başqa bitkilәrdәn bununla fәrqlәnir ki,
sindә misilsiz kömәk göstәrir. Onlar hәm çox böyük miqdarda protoplazmadan
dә bitkilәr üçün zәruri olan mineral duzları ibarәtdir vә çürüyәn ağacın, başqa yaş
torpağa qaytarır. Bәzi göbәlәklәr insanların әşyanın üzәrindә çoxalır.
xәstәliklә mübarizәsindә lazım olan dәrman
maddәlәri yaradır. Göbәlәklәrin üç növündәn (bakteriya,
Başqa göbәlәklәr isә bitki vә heyvanların maya vә mukor kifi) başqa qalanları saysız-
xәstәlәnmәsinә sәbәb olur, bu da insanı hesabsız rәngsiz liflәrdәn ibarәtdir.
mәcbur edir ki, onunla daim mübarizә
aparsın. Onlara “miseli”, yaxud göbәlәk tellәri
Göbәlәk nәdir? Göbәlәk başqa bitkilәr- deyirlәr. Göbәlәk tellәri, üzәrindә inkişaf
dәn asılı olan sadә bitkidir. Biz ona görә etdiyi materialın içinә işlәyir vә bu minvalla
“sadә” deyirik ki, başqa, mürәkkәb- oradan qida maddәlәri çıxarır. Göbәlәklәrin
quruluşlu bitkilәr kimi nә köklәri, nә inkişafı vә qidanı hәzm edә bilmәsi üçün
yarpağı olmur. Onlar hәm dә başqa su lazımdır. Elә bu sәbәbdәn göbәlәklәr
bitkilәrdәn asılıdırlar. Çünki özlәrindә xlo- quraqlıq yerlәrdә inkişaf edә bilmir.
rofil yoxdur, bu isә o demәkdir ki,
göbәlәklәr başqa yaşıl bitkilәr kimi, karbon Çörәyi vә rütubәtli sәthlәri tutan kif
iki oksiddәn vә sudan şәkәr yarada bilmir. dә göbәlәklәrә aiddir. Kifin bәzi növlәrin-
Odur ki, yaşıl bitkilәrin istehsal etdiyi qida dәn pendir tutarkәn ona müәyyәn qoxu
maddәlәrindәn kömәk umur. vermәk üçün vә hәm dә dәrman istehsalın-
Göbәlәklәrin çoxlu növü var vә onlar da istifadә olunur.
öz quruluşlarına görә bir-birindәn kәskin
şәkildә fәrqlәnir. Bәzilәri tәk bir hüceyrәdәn Yemәli vә zәhәrli göbәlәklәr dә bu
ailәyә aiddir. Bu göbәlәklәrin göbәlәk
tellәrindәn ibarәt әsas hissәsi torpağın
altında yayılır. Göbәlәyin özü isә göbәlәk
telinin sporlar istehsal edәn hissәsidir ki,
torpaqdan artıq formalaşmış şәkildә çıxır.
   102   103   104   105   106   107   108   109   110   111   112