Page 415 - antologiya

i Heydər Haksal 415

әlindәn başqa nә gәlir? Hәm dә yazığın danışmaqdan boş
vaxtı qalır ki, başqa işlәri düşünmәyә macalı olsun?

Bax elә hәmin vaxt adam ilan kimi zәhәrini boşaldıb,
özündәn getdi. Dodaqları gәrildi, çәnәsi düşüb yellәncәk
kimi sağa-sola yellәndi, ağzının seliyi axdı, sifәti dәyişib
kömür kimi qapqara oldu. Qaşları çatılıb bir-birinә o qәdәr
yaxınlaşdı ki, az qala toqquşacaqdı. Adam elә bil
adamlığını itirdi. Özü dә gözlәmirdi belә olacağını.

“Bunun işi bitib” – deyәrәk geri çәkilә bilәrdi. Ancaq
sonda nә baş verәcәyini bilmәk üçün gözlәdi. Ömrü
gözlәmәklә keçәn bir adam üçün bu, çәtin bir iş deyildi.
Gözlәmәk – dincәlmәyin yeni üsuludu.

Kәnardan baxanlara bu cür görünәn adam, görәsәn,
özünü qıraqdan necә görürdü? Kim bilir! Kiminsә beyninә
girib düşüncәlәrini öyrәnәn cihaz hәlә icad olunmayıb.

Biz bәzәn özümüzü kiminsә yerinә qoyub onun
haqda fәrziyyәlәr uydururuq, elә deyilmi? Gümanlarımız-
da yanılmayanda mәmnun oluruq ki, “düz deyirmişәm”,
yanılanda heyrәtlәnirik ki, “axmaq-axmaq danışan
mәndim, görәn?” Ancaq hәr iki halda heç nә dәyişmir, bax
belәcә tәkrarlana-tәkrarlana davam edir. Köhnә hamam,
köhnә tas... Әllәrini dizinin üstünә qoydu. Sonra fikrini
dәyişib bәdәninin әzalarını yoxlayırmış kimi barmaqlarını
paltarının üstündәn bәdәnindә gәzdirdi. Dinc dura
bilmәdiyindәn elә hey qalxıb-oturur, әtrafdakıların gözlә-
rini bәrәldib baxmasını da vecinә almırdı. Gözlәnilmәz
vәziyyәtlәrdә özünü әlә almağı yaxşı bacarırdı: ona
maraqla dikilәn baxışlar qarşısında özünü itirmәz, әlindәki
işi axıracan görәrdi. Ancaq gördüyü işin әhәmiyyәti yox
idi onun üçün, heç nәticәsi dә maraqlı deyildi. Dirsәyi sәrt
bir yerә dәyәndә sifәti bozardı, gözlәri yaşardı. Dirsәyini
qucaqlayıb büzüşdü, başını dizlәrinin arasına soxdu. Niyә
büzüşdü – özündәn başqa, heç kim bilmәdi. Heç özü dә
hәrәkәtlәrini anlamır, sadәcә hiss edirdi. Ölçülüb-biçilmiş,
planlaşdırılmış deyil, dağınıq, başlı-başına buraxılmış bir