Page 645 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 645
mad Baøke÷id
Bu hal uzun sürmәdi. İri siçovul bir azdan ahәstәcә qabaq ayaqlarını 645
yerә qoydu vә yavaş-yavaş balacaya yaxınlaşmağa başladı. İndi onları
cәmisi bir qarış mәsafә ayırırdı. Balaca siçovul artıq hәrәkәtdәn qalmışdı,
hipnoz olunmuş kimi matdım-matdım üstünә yeriyәn bu nәhәngә baxırdı.
Onun böyürlәri körük kimi qalxıb-enirdi, gözlәri isә az qala hәdәqәsindәn
çıxmışdı. Bir an sonra iri siçovul qәfildәn sıçrayıb onu dişlәrinә götürdü, o
heç süpürlәşmәyә belә macal tapmadı. İndi iri siçovul başının qıvraq
hәrәkәtilә onu yerdәn-yerә vurur, hәrdәn ağzından buraxıb yenidәn dişlәrinә
keçirdirdi. Bir azdan balaca siçovul tamam halsızlaşdı, artıq onun gücü
yalnız lap astadan civildәmәyә çatırdı… İri siçovul onun ölüb qurtarmasını
gözlәmәdi, qabaq ayaqlarıyla üstündәn basıb onu yavaş-yavaş didişdirmә-
yә vә… yemәyә başladı.
Әziz oxucum, sәnә elә gәlә bilәr ki, mәn bütün bunları özümdәn
quraşdırıram, hәyatda belә şeylәr olmur. Ancaq mәni tanıyanlar yaxşı bilir
ki, mәn heç dә gopa basmaq hәvәskarı deyilәm vә bundan hansısa bir hәzz
anlamıram. Belә şeylәr İntada olur, öz gözümlә görmüşәm.
Burada nә baş verdiyini görüncә halım pislәşdi. Mәnә elә gәlirdi ki,
siçovulların ağzının marçıltısını reproduktorla güclәndirib әtrafa yayırlar.
Bu sәslәri eşidib-duymamaq üçün qulaqlarımı tutdumsa da, xeyri olmadı.
Sәs beynimә düşmüşdü. Daha bir söz demәdәn qayıdıb maşına oturdum.
Gördüklәrim gözümün önündә tәkrar-tәkrar canlanınca, üzr istәyirәm,
ürәyim bulandı vә qusmağa başladım. Fikirlәşdim ki, innәn belә bu şәhәrdә
qalmaq itin öz qusduğunu yemәsi kimi bir şey olacaq…
Geriyә dönәrkәn Pavel gördüklәrimizi şövqlә şәrh elәmәyә başladı.
Sәn demә, bu rus mujikinin siçovullarla mübarizә aparmaq üçün dәfәlәrlә
sınaqdaq keçirtdiyi bir üsulmuş. Bu da ibarәt olsun ondan ki, bir neçә
siçovul tutub onları bir yeşiyә salırlar vә uzun müddәt onlara yem vermir-
lәr. Acından birtәhәr olmuş siçovullar, nәhayәtdә, öz aralarından birisini
seçib, didib yeyirlәr. Sonra sıra başqasına gәlir vә belәcә, sonda yalnız bir
siçovul qalır. (Bayaq gördüyüm yekәpәr siçovul sadәcә onlardan biriymiş).
Bu siçovul artıq hazır bioloji silahdır. Onun üçün siçovul әtindәn lәziz heç
nә yoxdur. Onu siçovulların çox olduğu yerә buraxırlar vә o da tutub
yediyini yeyir, yemәdiklәri isә öz canlarını götürüb aradan çıxırlar. Belәcә,
zәhәrlәmәyә, dәrmanlamaya, nә bilim, mәnim kimi tәlә qurmağa da heç bir
ehtiyac qalmır.
…Biz şәhәrә yetişәndә artıq şәr qarışmışdı. Pavel danışıb yorulmuşdu,
kirimişcә maşının sükanını fırladırdı. Yağışdan vә qaranlıqdan oluşan
hәlmәşik havada maşın sanki sürüşә-sürüşә gedirdi: elә bil hansısa çox
sürüşkәn bir müstәvinin üstündәsәn, hara vә nәyә getdiyini bilmirsәn,
әslindә heç getmirsәn dә, addımların elә hey sürüşür.
Bu hal uzun sürmәdi. İri siçovul bir azdan ahәstәcә qabaq ayaqlarını 645
yerә qoydu vә yavaş-yavaş balacaya yaxınlaşmağa başladı. İndi onları
cәmisi bir qarış mәsafә ayırırdı. Balaca siçovul artıq hәrәkәtdәn qalmışdı,
hipnoz olunmuş kimi matdım-matdım üstünә yeriyәn bu nәhәngә baxırdı.
Onun böyürlәri körük kimi qalxıb-enirdi, gözlәri isә az qala hәdәqәsindәn
çıxmışdı. Bir an sonra iri siçovul qәfildәn sıçrayıb onu dişlәrinә götürdü, o
heç süpürlәşmәyә belә macal tapmadı. İndi iri siçovul başının qıvraq
hәrәkәtilә onu yerdәn-yerә vurur, hәrdәn ağzından buraxıb yenidәn dişlәrinә
keçirdirdi. Bir azdan balaca siçovul tamam halsızlaşdı, artıq onun gücü
yalnız lap astadan civildәmәyә çatırdı… İri siçovul onun ölüb qurtarmasını
gözlәmәdi, qabaq ayaqlarıyla üstündәn basıb onu yavaş-yavaş didişdirmә-
yә vә… yemәyә başladı.
Әziz oxucum, sәnә elә gәlә bilәr ki, mәn bütün bunları özümdәn
quraşdırıram, hәyatda belә şeylәr olmur. Ancaq mәni tanıyanlar yaxşı bilir
ki, mәn heç dә gopa basmaq hәvәskarı deyilәm vә bundan hansısa bir hәzz
anlamıram. Belә şeylәr İntada olur, öz gözümlә görmüşәm.
Burada nә baş verdiyini görüncә halım pislәşdi. Mәnә elә gәlirdi ki,
siçovulların ağzının marçıltısını reproduktorla güclәndirib әtrafa yayırlar.
Bu sәslәri eşidib-duymamaq üçün qulaqlarımı tutdumsa da, xeyri olmadı.
Sәs beynimә düşmüşdü. Daha bir söz demәdәn qayıdıb maşına oturdum.
Gördüklәrim gözümün önündә tәkrar-tәkrar canlanınca, üzr istәyirәm,
ürәyim bulandı vә qusmağa başladım. Fikirlәşdim ki, innәn belә bu şәhәrdә
qalmaq itin öz qusduğunu yemәsi kimi bir şey olacaq…
Geriyә dönәrkәn Pavel gördüklәrimizi şövqlә şәrh elәmәyә başladı.
Sәn demә, bu rus mujikinin siçovullarla mübarizә aparmaq üçün dәfәlәrlә
sınaqdaq keçirtdiyi bir üsulmuş. Bu da ibarәt olsun ondan ki, bir neçә
siçovul tutub onları bir yeşiyә salırlar vә uzun müddәt onlara yem vermir-
lәr. Acından birtәhәr olmuş siçovullar, nәhayәtdә, öz aralarından birisini
seçib, didib yeyirlәr. Sonra sıra başqasına gәlir vә belәcә, sonda yalnız bir
siçovul qalır. (Bayaq gördüyüm yekәpәr siçovul sadәcә onlardan biriymiş).
Bu siçovul artıq hazır bioloji silahdır. Onun üçün siçovul әtindәn lәziz heç
nә yoxdur. Onu siçovulların çox olduğu yerә buraxırlar vә o da tutub
yediyini yeyir, yemәdiklәri isә öz canlarını götürüb aradan çıxırlar. Belәcә,
zәhәrlәmәyә, dәrmanlamaya, nә bilim, mәnim kimi tәlә qurmağa da heç bir
ehtiyac qalmır.
…Biz şәhәrә yetişәndә artıq şәr qarışmışdı. Pavel danışıb yorulmuşdu,
kirimişcә maşının sükanını fırladırdı. Yağışdan vә qaranlıqdan oluşan
hәlmәşik havada maşın sanki sürüşә-sürüşә gedirdi: elә bil hansısa çox
sürüşkәn bir müstәvinin üstündәsәn, hara vә nәyә getdiyini bilmirsәn,
әslindә heç getmirsәn dә, addımların elә hey sürüşür.
