Page 513 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 513
Rafiq Taüû
Ucaboy liliput
Xanbala alçaqca evinә “imarәt” deyir. İki mәrtәbәnin ikisindә 513
dә başı tavana dәyәr. Bir dәfә, hәtta qәfildәn ayağa duran
arvadağanın başına yuxarıdan mismar batıbmış. Deyir,
“imarәt” onlara Rusyәt yadigarıdır, ona bağ-bağatlı Ulyanovskini, bir vaxt
orda lәzzәtlә әllәrini sıxdığı göygöz qızı xatırladır. Amma qar çox olan yerdә
göz göy olurmuş. Hәrdәn dә – “Cәmi bir sezon getdiyim alverdә Rusyәtә
bir imarәt qәdәr ziyan vurmuşam”, – deyir.
Düzdü, bu “ziyan”da әsas “günah” atasınındı. Onda rәhmәtlik onun
indiki yaşında olub; hәyatda da әzәlә gücünә irәlilәyirmiş. “Baş mәnә çox
da gәrәk olmur”, “Azәrbaycanda әzәlә başdan faydalıdır”, – indi demәsin,
sәn canın, onun dilә gәtirdiyi sözlәrә bax. Hә, güllә atmamaq şәrti ilә,
döyülmәli insanları pota balası kimi döyüb, tәpiklәnmәlilәri – tәpiklәyib.
Ömrü boyu da burdan ora, ordan bura ağır-ağır yüklәr daşımışdı.
Hamı “daşınar” әmlakını ona daşıtdırar vә әlbәttә, bunun iki-üç metr
donluq parça, ya mizüstü “kleyonka” hәdiyyәsi oturduğu yerdәcә arvadına
çatardı. Köçәn qızların mebel – “stenka”larını maşınlara yüklәmәk dә onun
öhdәsindәydi. Bir sözlә, dünya üzündәki sәliqә-sahmanda onun әmәyi
danılmazdı. Xanbala da seçdiyi fәhlәliyi atasını yamsılamasına yozur,
özünün ona sevgisi sayırdı. Hә, sözә bax, guya bir vaxt çalıb-çapıb
gәtirmәsәymişlәr, bu “imarәt” Ulyanovskidә tikilәcәkmiş. İndi oralarda evi
olmayan hәr hansı bir nәfәrin babalı bir tәk onun boynunda qalıb (kişi
tezkәn ölüb aradan çıxmışdı). Hәrdәn dә elә bilir “imarәt”i mәhz hәmin
göygöz qızdan oğurlamışdılar.
Gündüzü evdә olmaq, hәyәt-bacada görsәnmәk, deyirdin Xanbalaya
yasaqdı. Xırda-para ev ustalıqlarıdı – bunları arvad edәr, hәr gün dә ora-
bura beş-on mismar vurardı. Beş-on mismar bu evin gündәlik norması idi.
Kişi әllәrinә oxşar әllәri ayda-ildә bir әrinin әllәrinә toxunanda da әtrafa,
sanki mis sәsi yayılardı.
Özünün, ya bәlkә, ustanın da bacarmayacağı işlәri şam vaxtı arvad
onun yadına salır. Ancaq gәrәkdi bunu bir il-il yarım sәrasәr deyә, hey deyә.
Әnginin müçüyü çıxanacan. Quyularının dolmasını bir ildәn çox qulaqlarına
doldurmuşdu. Deyir, qulaqları dolmasaymış, quyuları elәcә dolu qala-
caqmış.
Gün çıxanda günbatana gedir, gün batanda günçıxana qayıdır: evdәn
işә, işdәn-evә. Yәni hәmişә – dalı Günәşә; sanki Günәşdәn gizlin, mәxfi
Ucaboy liliput
Xanbala alçaqca evinә “imarәt” deyir. İki mәrtәbәnin ikisindә 513
dә başı tavana dәyәr. Bir dәfә, hәtta qәfildәn ayağa duran
arvadağanın başına yuxarıdan mismar batıbmış. Deyir,
“imarәt” onlara Rusyәt yadigarıdır, ona bağ-bağatlı Ulyanovskini, bir vaxt
orda lәzzәtlә әllәrini sıxdığı göygöz qızı xatırladır. Amma qar çox olan yerdә
göz göy olurmuş. Hәrdәn dә – “Cәmi bir sezon getdiyim alverdә Rusyәtә
bir imarәt qәdәr ziyan vurmuşam”, – deyir.
Düzdü, bu “ziyan”da әsas “günah” atasınındı. Onda rәhmәtlik onun
indiki yaşında olub; hәyatda da әzәlә gücünә irәlilәyirmiş. “Baş mәnә çox
da gәrәk olmur”, “Azәrbaycanda әzәlә başdan faydalıdır”, – indi demәsin,
sәn canın, onun dilә gәtirdiyi sözlәrә bax. Hә, güllә atmamaq şәrti ilә,
döyülmәli insanları pota balası kimi döyüb, tәpiklәnmәlilәri – tәpiklәyib.
Ömrü boyu da burdan ora, ordan bura ağır-ağır yüklәr daşımışdı.
Hamı “daşınar” әmlakını ona daşıtdırar vә әlbәttә, bunun iki-üç metr
donluq parça, ya mizüstü “kleyonka” hәdiyyәsi oturduğu yerdәcә arvadına
çatardı. Köçәn qızların mebel – “stenka”larını maşınlara yüklәmәk dә onun
öhdәsindәydi. Bir sözlә, dünya üzündәki sәliqә-sahmanda onun әmәyi
danılmazdı. Xanbala da seçdiyi fәhlәliyi atasını yamsılamasına yozur,
özünün ona sevgisi sayırdı. Hә, sözә bax, guya bir vaxt çalıb-çapıb
gәtirmәsәymişlәr, bu “imarәt” Ulyanovskidә tikilәcәkmiş. İndi oralarda evi
olmayan hәr hansı bir nәfәrin babalı bir tәk onun boynunda qalıb (kişi
tezkәn ölüb aradan çıxmışdı). Hәrdәn dә elә bilir “imarәt”i mәhz hәmin
göygöz qızdan oğurlamışdılar.
Gündüzü evdә olmaq, hәyәt-bacada görsәnmәk, deyirdin Xanbalaya
yasaqdı. Xırda-para ev ustalıqlarıdı – bunları arvad edәr, hәr gün dә ora-
bura beş-on mismar vurardı. Beş-on mismar bu evin gündәlik norması idi.
Kişi әllәrinә oxşar әllәri ayda-ildә bir әrinin әllәrinә toxunanda da әtrafa,
sanki mis sәsi yayılardı.
Özünün, ya bәlkә, ustanın da bacarmayacağı işlәri şam vaxtı arvad
onun yadına salır. Ancaq gәrәkdi bunu bir il-il yarım sәrasәr deyә, hey deyә.
Әnginin müçüyü çıxanacan. Quyularının dolmasını bir ildәn çox qulaqlarına
doldurmuşdu. Deyir, qulaqları dolmasaymış, quyuları elәcә dolu qala-
caqmış.
Gün çıxanda günbatana gedir, gün batanda günçıxana qayıdır: evdәn
işә, işdәn-evә. Yәni hәmişә – dalı Günәşә; sanki Günәşdәn gizlin, mәxfi
