Page 516 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 516
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
öyrәşdikcә, bu “daş”lar pambıq kimi yüngüllәşdi. Axırda da pambığın,
bәlkә, çәkisi olardı, onların yox. Qadın gül kimi әtir saçar, üstәlik, bu necә
güldüsә, әtri hәr gün dәyişilәrdi. Bir dәfә “qurban olum” demәklә dә onun
evini tamam yıxdı. Elә ondaca Xanbalanın qәlbi bala tәrlan kimi ovlandı.
Xanbala hәr şeyin marağındadır, “sobes”dәkinin dә qız yox, mәhz
qadın olmağını qaşlarının alınmasından bilir. Belә mübhәm şeylәri o,
arvadından eşidib: sәn demә, qız köçdümü – baldızları yerә yıxıb qaşlarını
maqqaşla alır. Amma arvadıyla onun fәrqi yerlә göy qәdәrdi. Arvadda
dırnaqları daim torpaqla dolu görәrsәn. On әdәd qara ayparadı – beşi solda,
beşi sağda. Sanki bәdәni әllәr vә ayaqlarında qara halәlәrlә sonuclanırdı.
Xanbala obrazlı şәkildә deyir ki, onun arvadı mötәrizәyә alınıb. Bundasa
dırnaqlar sәdәf kimiydilәr.
Günlü günlәrdә bu sәdәflәrdәn “sobes” divarlarında on әdәd “zayçik”
gәzәr. Adam sevgi kitablarındakı kimi onun әllәrini әlinә almaq, ömrü boyu
516 barmaqlarını oynatmaq istәyir. Bu әtir fәrqi, gözәllik kontrastı Xanbalanı
arvadından soyutmuşdu. “Sobes”dәn qayıdıb evә qәdәm basanda, elә bilir
gül bağçasından çıxıb tövlәyә girir. Özü dә bu gözәlçә nağdınnan
boşanmışdı. Boşanmağını tez-tez onun üzünә gülümsәmәsindәn bilir. Әrli
arvad gülmәz. Gülә bilmәz. Gülmәk – namussuzluqdur.
Uzaqdan baxanda dәmiryolçular sanasan işlәmir, özlәri üçün
dümәlәnirlәr. Sarı kürklәri gündüz fәnәrlәri kimi yanır. Araları yarım
addımlıq şpallardan aşağı ayaq qoyanda da, deyirsәn, әlbәt, axsayırlar. Ya
ayaqlarında “mozol”ları var. Xanbalanın adına nәrdivan dediyi, relslәrә per-
pendikulyar bәrkidilәn şpallar mәni hәr gün işә “qaldırır”, sonra işdәn evә
“endirir”. Daim gah öndә gördüyüm, gah arxada qalan hәmin “sarı fәnәr”lәr
mәni darıxmağa qoymur. Hәmçinin onlar dünyanın әn tәhlükәsiz
insanlarıdır. Hәm dә yanlarında adam öldür – öldür, demәzlәr.
– Әşi, salam! – Xanbala mәni görcәk kürәyi şpallar arasında yerә
sancır. “Әşi” onun hәddini aşmadığı zarafatlardandır.
– Necәsәn, ay Xanbala?
– Sabah işdәyәm, şәnbә-bazar istirahәtimizdi...
– Guya bu, hamıda belә deyil?
– Sonra da bayram gәlir.
– Nә bayram? Hansı?
– Düzü, adını bilmirәm.
– Neçә gündü?
– Bir.
– Amma qabaqlar bayram da qәdim toylar kimi iki-üç gün çәkәrdi ha.
Yadındadı?
öyrәşdikcә, bu “daş”lar pambıq kimi yüngüllәşdi. Axırda da pambığın,
bәlkә, çәkisi olardı, onların yox. Qadın gül kimi әtir saçar, üstәlik, bu necә
güldüsә, әtri hәr gün dәyişilәrdi. Bir dәfә “qurban olum” demәklә dә onun
evini tamam yıxdı. Elә ondaca Xanbalanın qәlbi bala tәrlan kimi ovlandı.
Xanbala hәr şeyin marağındadır, “sobes”dәkinin dә qız yox, mәhz
qadın olmağını qaşlarının alınmasından bilir. Belә mübhәm şeylәri o,
arvadından eşidib: sәn demә, qız köçdümü – baldızları yerә yıxıb qaşlarını
maqqaşla alır. Amma arvadıyla onun fәrqi yerlә göy qәdәrdi. Arvadda
dırnaqları daim torpaqla dolu görәrsәn. On әdәd qara ayparadı – beşi solda,
beşi sağda. Sanki bәdәni әllәr vә ayaqlarında qara halәlәrlә sonuclanırdı.
Xanbala obrazlı şәkildә deyir ki, onun arvadı mötәrizәyә alınıb. Bundasa
dırnaqlar sәdәf kimiydilәr.
Günlü günlәrdә bu sәdәflәrdәn “sobes” divarlarında on әdәd “zayçik”
gәzәr. Adam sevgi kitablarındakı kimi onun әllәrini әlinә almaq, ömrü boyu
516 barmaqlarını oynatmaq istәyir. Bu әtir fәrqi, gözәllik kontrastı Xanbalanı
arvadından soyutmuşdu. “Sobes”dәn qayıdıb evә qәdәm basanda, elә bilir
gül bağçasından çıxıb tövlәyә girir. Özü dә bu gözәlçә nağdınnan
boşanmışdı. Boşanmağını tez-tez onun üzünә gülümsәmәsindәn bilir. Әrli
arvad gülmәz. Gülә bilmәz. Gülmәk – namussuzluqdur.
Uzaqdan baxanda dәmiryolçular sanasan işlәmir, özlәri üçün
dümәlәnirlәr. Sarı kürklәri gündüz fәnәrlәri kimi yanır. Araları yarım
addımlıq şpallardan aşağı ayaq qoyanda da, deyirsәn, әlbәt, axsayırlar. Ya
ayaqlarında “mozol”ları var. Xanbalanın adına nәrdivan dediyi, relslәrә per-
pendikulyar bәrkidilәn şpallar mәni hәr gün işә “qaldırır”, sonra işdәn evә
“endirir”. Daim gah öndә gördüyüm, gah arxada qalan hәmin “sarı fәnәr”lәr
mәni darıxmağa qoymur. Hәmçinin onlar dünyanın әn tәhlükәsiz
insanlarıdır. Hәm dә yanlarında adam öldür – öldür, demәzlәr.
– Әşi, salam! – Xanbala mәni görcәk kürәyi şpallar arasında yerә
sancır. “Әşi” onun hәddini aşmadığı zarafatlardandır.
– Necәsәn, ay Xanbala?
– Sabah işdәyәm, şәnbә-bazar istirahәtimizdi...
– Guya bu, hamıda belә deyil?
– Sonra da bayram gәlir.
– Nә bayram? Hansı?
– Düzü, adını bilmirәm.
– Neçә gündü?
– Bir.
– Amma qabaqlar bayram da qәdim toylar kimi iki-üç gün çәkәrdi ha.
Yadındadı?
