Page 380 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 380
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
İşdәki çәtinliklәrimdәn, köhnә dostum Firuzla günü-gündәn uzaqlaş-
mağımızdan, elmi rәhbәrimi neçin sevmәdiyimdәn, müzakirәdә ona
ağzımdan çıxanı dediyimdәn vә başqa-başqa bu kimi şeylәrdәn. Ona heç
bir dәxli olmayan şeylәrdәn.
Niyә mәn bunları mәhz ona danışırdım? Özüm dә bilmirәm. Amma
özümü saxlaya da bilmirdim.
Birdәn özümә gәldim. Tәlәsik onunla xudahafizlәşib dәstәyi asdım.
Evimә tәrәf addımlaya-addımlaya düşünürdüm. Düşünürdüm ki, bunu
kimә danışsam inanmaz. Doğrudan da, tanımadığın, üzünü belә görmәdiyin
adama qәlbini necә açmaq olar. Mәn onun haqqında nә bilirdim? Heç nә.
Bircә onu bilirdim ki, gecәlәr o, radio dinlәmәyi sevir, qonşusu isә pianoda
qamma çalır.
Bu hekayәnin iştirakçılarından biri – telefondur. Mәn telefon haqqında
bir neçә kәlmә demәk istәyirәm. Son vaxtlar mәn telefonlar barәsindә çox
380 düşünürdüm: onlar mәnә qәribә vә müxtәlif cür görünürdülәr.
Bizim laboratoriya müdirimizin otağında – masanın üstündә qara bir
telefon aparatı var. Hәr dәfә bu aparata baxanda mәnә elә gәlirdi ki, onun
xәtti dinamik mәftilinә oxşayır.
Müdirin daima nigaran, daima tәlaşlı, qorxu çәkәn gözlәrinә baxanda
mәnә elә gәlirdi ki, bu telefonu onun otağına gec partlayan mina kimi
qoyublar. O hәr zәngdәn, hәr hәrәkәtdәn diksinirdi.
Yәqin, ona elә gәlirdi ki, bu mina – telefon hәr dәqiqә bәd bir xәbәrlә
partlaya bilәr. Bir gün zәng elәyib ona deyәcәklәr ki, sәni işdәn çıxarıblar,
yaxud arvadın qaçıb...
Kanselyariyamızda da telefon vardı. Amma diski rәqәmsiz, bağlı, qara
bir dairә idi, elә bil möhürlәnmişdi. Mәnә elә gәlirdi ki, bu telefon tәkәrsiz
maşın, ünvansız mәktub kimi kömәksiz vә acizdir.
O, sanki mütiliyin, asılılığın, passivliyin, tәşәbbüssüzlüyün rәmzi idi –
sәnә zәng vura bilirlәr, amma sәn heç kәsә zәng vura bilmirsәn.
Bu tipli telefonların müqabilindә telefon avtomatlar da mövcud idi.
Telefon avtomatlar disksiz telefonların tam әksi idi. Sәn zәng edә bilirsәn,
amma sәnә cavab verә bilmirlәr.
Zәng elә ağzına gәlәni de, lap söy, kim sәni tapacaq? Telefon avtomat-
lar – cәzasızlığın, mәsuliyyәtsizliyin, özbaşınalığın rәmzi idi. Onların üstün-
lüyü bombardmançı tәyyarәnin silahsız gәmi üzәrindәki üstünlüyünә
oxşayırdı.
Bilsәniz evimdә telefon olmamasına nә qәdәr hayıfsılanırdım. Әlimә
keçәn iki qәpiklәri Hacı Qara kimi xәsisliklә yığır, gizlәdirdim. Tanış-
İşdәki çәtinliklәrimdәn, köhnә dostum Firuzla günü-gündәn uzaqlaş-
mağımızdan, elmi rәhbәrimi neçin sevmәdiyimdәn, müzakirәdә ona
ağzımdan çıxanı dediyimdәn vә başqa-başqa bu kimi şeylәrdәn. Ona heç
bir dәxli olmayan şeylәrdәn.
Niyә mәn bunları mәhz ona danışırdım? Özüm dә bilmirәm. Amma
özümü saxlaya da bilmirdim.
Birdәn özümә gәldim. Tәlәsik onunla xudahafizlәşib dәstәyi asdım.
Evimә tәrәf addımlaya-addımlaya düşünürdüm. Düşünürdüm ki, bunu
kimә danışsam inanmaz. Doğrudan da, tanımadığın, üzünü belә görmәdiyin
adama qәlbini necә açmaq olar. Mәn onun haqqında nә bilirdim? Heç nә.
Bircә onu bilirdim ki, gecәlәr o, radio dinlәmәyi sevir, qonşusu isә pianoda
qamma çalır.
Bu hekayәnin iştirakçılarından biri – telefondur. Mәn telefon haqqında
bir neçә kәlmә demәk istәyirәm. Son vaxtlar mәn telefonlar barәsindә çox
380 düşünürdüm: onlar mәnә qәribә vә müxtәlif cür görünürdülәr.
Bizim laboratoriya müdirimizin otağında – masanın üstündә qara bir
telefon aparatı var. Hәr dәfә bu aparata baxanda mәnә elә gәlirdi ki, onun
xәtti dinamik mәftilinә oxşayır.
Müdirin daima nigaran, daima tәlaşlı, qorxu çәkәn gözlәrinә baxanda
mәnә elә gәlirdi ki, bu telefonu onun otağına gec partlayan mina kimi
qoyublar. O hәr zәngdәn, hәr hәrәkәtdәn diksinirdi.
Yәqin, ona elә gәlirdi ki, bu mina – telefon hәr dәqiqә bәd bir xәbәrlә
partlaya bilәr. Bir gün zәng elәyib ona deyәcәklәr ki, sәni işdәn çıxarıblar,
yaxud arvadın qaçıb...
Kanselyariyamızda da telefon vardı. Amma diski rәqәmsiz, bağlı, qara
bir dairә idi, elә bil möhürlәnmişdi. Mәnә elә gәlirdi ki, bu telefon tәkәrsiz
maşın, ünvansız mәktub kimi kömәksiz vә acizdir.
O, sanki mütiliyin, asılılığın, passivliyin, tәşәbbüssüzlüyün rәmzi idi –
sәnә zәng vura bilirlәr, amma sәn heç kәsә zәng vura bilmirsәn.
Bu tipli telefonların müqabilindә telefon avtomatlar da mövcud idi.
Telefon avtomatlar disksiz telefonların tam әksi idi. Sәn zәng edә bilirsәn,
amma sәnә cavab verә bilmirlәr.
Zәng elә ağzına gәlәni de, lap söy, kim sәni tapacaq? Telefon avtomat-
lar – cәzasızlığın, mәsuliyyәtsizliyin, özbaşınalığın rәmzi idi. Onların üstün-
lüyü bombardmançı tәyyarәnin silahsız gәmi üzәrindәki üstünlüyünә
oxşayırdı.
Bilsәniz evimdә telefon olmamasına nә qәdәr hayıfsılanırdım. Әlimә
keçәn iki qәpiklәri Hacı Qara kimi xәsisliklә yığır, gizlәdirdim. Tanış-
