Page 141 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 141
ölhÿsÿn
– Sofi, Allah mübarәk etsin!
Xalçanı salmışdı ki, başı üstündәn bu sözlәri eşitdi. Baxdı: onlardı.
Üç nәfәr, üçü dә gülür, üçü dә onu zәhәrlәyirlәrdi.
– Bir gün olsun, qardaşınız üçün toy edәk.
Onlar oturmaq istәyirlәrdi, Sofi macal vermәdi:
– Namazın vaxtı keçir, – dedi vә getdi.
III 141
Hәyәtdә heç kәsi görmәdi, yalnız hәna yaxılan evdәn kiçik çocukların,
qızların sәs-küyü eşidilirdi.
Adәti xilafına olaraq sәsini çıxarmadan hәyәtin şimal tәrәfindәki evin
ikinci mәrtәbәsinә çıxdı. Bağlı olan qonaq otağının qapısını açdı. İçәri
qaranlıqdı. Әlhavası bir neçә saniyә aradıkdan sonra kibriti tapdı, onluq
lampanı alışdırdı. Camaxatanın әn üst yastıqlarından birini alıb tam ortalığa
atdı. Tirtap evin düzünә uzandı.
O, bu gün heç işlәmәdәn yorulmuşdu. Yayın isti günlәrindә yeddikilo-
metrlik kәndә at ilә gedib saman dolduraraq piyada qayıdarkәn bu qәdәr
yorulmamışdı. Bu yorğunluq Әlövsәtin iri, sağlam bacaklarında, yәni
bәdәnilә mütәnasib böyük, qüvvәtli qollarında yox, canlı, köksündә, әlәl-
xüsus qırışıqsız alnının arxasında idi.
Zәif, mütәrәddid qәlbindәn ah çәkdi. Bu ah onun bütün içindәkilәri
dartıb çıxartmaq, ortaya boşaltmaq istәyirdi. Onu dinlәyәn birisi olsa idi,
indi o, necә xoşbәxt olurdu: heç olmasa rahat-rahat dәrdini söylәr, özünü
bir az yüngüllәşdirәrdi. Fәqәt o da yox idi.
Yadına bir mehriban dost, canbir qәlb olan insanlar düşdü. Amma
özünün nә bir dostu var idi, nә bir düşmәni. O, puç olmuş otuz beş illik
hәyatının üstündә tәnbәl-tәnbәl yatan bir qoca idi.
Özü dә nә üçün dönüb pәncәrәyә baxdığını bilmәdi. Pәncәrәnin
önündә bir kölgә sezdi. Qәribi tanıdı. O, pәncәrәdәn içәri baxınca Әlövsәti
görüb, salamsız dәrviş kimi qapıdan içәri girdi.
– Salamәleyk... Axşami-şәrifiniz mübarәk olsun, inşallah.
– Әleyk...iniz xeyir olsun.
– Cәnab Sofi, bәs toydan nә üçün belә tez dönmüsünüz?
– Ay mәşәdi, başım çox bәrk ağrıdı, dayana bilmәdim.
– Yox ağa, gәrәk hәr tör olur-olsun dayana idiniz, qardaşınızdır, hәm
dә qızıl kimi qardaş, qızıl kimi adam, bütün mahalda onun işi mәşhurdur.
Әlövsәt beş-on ildәn bәri yaxın olduğu Qәribi indi diqqәtlә süzdü. O,
әyninin cır-cındır paltarı, başının yırtıq papağı, gözünün çәpliyi, ağzının
– Sofi, Allah mübarәk etsin!
Xalçanı salmışdı ki, başı üstündәn bu sözlәri eşitdi. Baxdı: onlardı.
Üç nәfәr, üçü dә gülür, üçü dә onu zәhәrlәyirlәrdi.
– Bir gün olsun, qardaşınız üçün toy edәk.
Onlar oturmaq istәyirlәrdi, Sofi macal vermәdi:
– Namazın vaxtı keçir, – dedi vә getdi.
III 141
Hәyәtdә heç kәsi görmәdi, yalnız hәna yaxılan evdәn kiçik çocukların,
qızların sәs-küyü eşidilirdi.
Adәti xilafına olaraq sәsini çıxarmadan hәyәtin şimal tәrәfindәki evin
ikinci mәrtәbәsinә çıxdı. Bağlı olan qonaq otağının qapısını açdı. İçәri
qaranlıqdı. Әlhavası bir neçә saniyә aradıkdan sonra kibriti tapdı, onluq
lampanı alışdırdı. Camaxatanın әn üst yastıqlarından birini alıb tam ortalığa
atdı. Tirtap evin düzünә uzandı.
O, bu gün heç işlәmәdәn yorulmuşdu. Yayın isti günlәrindә yeddikilo-
metrlik kәndә at ilә gedib saman dolduraraq piyada qayıdarkәn bu qәdәr
yorulmamışdı. Bu yorğunluq Әlövsәtin iri, sağlam bacaklarında, yәni
bәdәnilә mütәnasib böyük, qüvvәtli qollarında yox, canlı, köksündә, әlәl-
xüsus qırışıqsız alnının arxasında idi.
Zәif, mütәrәddid qәlbindәn ah çәkdi. Bu ah onun bütün içindәkilәri
dartıb çıxartmaq, ortaya boşaltmaq istәyirdi. Onu dinlәyәn birisi olsa idi,
indi o, necә xoşbәxt olurdu: heç olmasa rahat-rahat dәrdini söylәr, özünü
bir az yüngüllәşdirәrdi. Fәqәt o da yox idi.
Yadına bir mehriban dost, canbir qәlb olan insanlar düşdü. Amma
özünün nә bir dostu var idi, nә bir düşmәni. O, puç olmuş otuz beş illik
hәyatının üstündә tәnbәl-tәnbәl yatan bir qoca idi.
Özü dә nә üçün dönüb pәncәrәyә baxdığını bilmәdi. Pәncәrәnin
önündә bir kölgә sezdi. Qәribi tanıdı. O, pәncәrәdәn içәri baxınca Әlövsәti
görüb, salamsız dәrviş kimi qapıdan içәri girdi.
– Salamәleyk... Axşami-şәrifiniz mübarәk olsun, inşallah.
– Әleyk...iniz xeyir olsun.
– Cәnab Sofi, bәs toydan nә üçün belә tez dönmüsünüz?
– Ay mәşәdi, başım çox bәrk ağrıdı, dayana bilmәdim.
– Yox ağa, gәrәk hәr tör olur-olsun dayana idiniz, qardaşınızdır, hәm
dә qızıl kimi qardaş, qızıl kimi adam, bütün mahalda onun işi mәşhurdur.
Әlövsәt beş-on ildәn bәri yaxın olduğu Qәribi indi diqqәtlә süzdü. O,
әyninin cır-cındır paltarı, başının yırtıq papağı, gözünün çәpliyi, ağzının
