Page 74 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

Əlimərdan bəy Topçubaşov

İsmayıl bәy Qaspıralı hәr cür tәrifә layiq müsәlman
qadınları haqda danışarkәn sözә üzrxahlıqla başlayır vә
bildirir ki, dindaşı olan xanımların tәvazö hissini qorumağa
nә qәdәr can atsa da, xalqın eşidib ibrәt götürmәsi üçün
onların adlarını çәkmәlidir. Yalnız bundan sonra hәmin adlar
sadalanır. Ümumi maraq doğuracağını nәzәrә alaraq siyahını
olduğu kimi veririk.
“Әlahәzrәt Ümmi Gülsüm xanım Şeyx-Әliyeva 50
51
Peterburqda, İ.M.Müftizadә ailәsi Simferopolda әdәbi vә
xeyriyyә tәdbirlәri keçirәrәk xeyriyyәçilik işinә xidmәt
edirlәr.
Bibi Әzizә Әbdülcabbarovanın Semipalatinskdәki ticarәt
şәbәkәsi, K.Quliyevanın Omskda Yaponiya vә Çin malları
ilә geniş alış-veriş aparan ticarәt evi, habelә digәr mövcud
şirkәtlәr bir daha sübut edir ki, ilk baxışdan son dәrәcә sakit,
fәaliyyәtsiz görünәn, varlıqları az qala hiss olunmayan
müsәlman qadınları nә hüquqlarına bәlәdlikdәn, nә dә tәşәbbüs
74 hissindәn xali deyillәr. Şәriәt qaydaları müsәlman qadınını
ticarәt hüququndan mәhrum etmir. Eyni sözlәr tәhsil vә elm
sahәlәrinә dә aiddir. Müsәlmanların qәdim tarixi zәrif cins
tәrәfindәn bu hüquqların uğurlu tәtbiqi ilә bağlı çoxlu әyani
52
nümunәlәr verir. Cәnab Akçurinlәrin vә Deberdeyevlәrin 53
(Simbirsk vә Saratov quberniyaları) fabrik biznesindә bir
sıra müsәlman xanımları da pay sahibi kimi iştirak edirlәr.
Mәsәlәnin daha maraqlı vә sevindirici cәhәti isә maddi
imkana malik hәmin xanımların qadın tәhsilinә böyük qayğı
göstәrmәlәridir. Mәsәlәn, Zuya kәndindә Mәrqub xanım vә
Marqup xanım Akçurinalar öz vәsaitlәri ilә qız mәktәbi
saxlayır. Quryevka kәndindә isә Marqup xanımın vәsaiti
hesabına dәrslәrin sәsli üsulla aparıldığı vә 100-ә yaxın
şagirdin tәhsil aldığı iki mәktәb mövcuddur. Kasıb ailәlәrin
qızlarına üstәlik paltar, ayaqqabı vә bir qisim yemәklәr dә
pulsuz verilir. Bu mәktәblәrdә qızlar iki-üç il әrzindә düzgün
yazmağa, tatarca oxumağa, Quran qiraәtini vә dinin әsaslarını