Page 33 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

ali şurasına tәqdim etdiyi vә Cümhuriyyәtin de-fakto tanınmasına
zәmin yaradan “Qafqaz Azәrbaycanı Respublikasının Paris
sülh konfransından tәlәblәri” adlı memorandumun mәtni yuxarıda
sadalanan hәr üç dildә verilmişdi. Kitaba yazılmış “Avropaya
pәncәrә açanlar” adlı geniş müqәddimәdә Ә.Topçubaşovun vә
nümayәndә heyәtinin digәr üzvlәrinin Avropadakı diplomatik
fәaliyyәtindәn vә mühacirәt illәrindә “Azәrbaycan davası” ilә
bağlı gördüklәri işlәrdәn söhbәt açılmışdı.
2009-cu ildә Bakı Slavyan Universiteti “Azәrbaycan -
şünaslıq” seriyasından Ә.Topçubaşovun qayınatası, müәllimi
vә milli mәtbuatımızın banisi Hәsәn bәy Zәrdabi haqqındakı
“Маяк Азербайджана” (“Azәrbaycanın yolgöstәrәni”) tarixi
oçerki bu sәtirlәrin müәllifi tәrәfindәn hazırlanmış, orijinal
mәtni yenә dә Azәrbaycan türkcәsinә tәrcümәsi ilә birlikdә
çap olunmuş vә oxucu auditoriyası tәrәfindәn böyük maraqla
qarşılanmışdı.
Moskvada yaşayan tatar әsilli tarixçi, tarix elmlәri doktoru
Salavat İshakovun Azәrbaycan siyasi mühacirәtinin, elәcә dә
33
Әlimәrdan bәyin zәngin elmi-publisist yaradıcılığının, ilk
növbәdә isә çoxşaxәli epistolyar irsinin, namәlum mәqalә vә
çıxışlarının, gündәliklәrinin, sәfәr qeydlәrinin toplanması vә
nәşri istiqamәtindәki fәaliyyәti dә xüsusi qeyd olunmalıdır. Bu
vaxta qәdәr onun Moskvada çap etdirdiyi “Из истории
азербайджанской эмиграции” (2012) – “Azәrbaycan
mühacirәtinin tarixindәn”; “A.M.Tопчубаши. Документы из
личных архивов” (2012) – “Ә.Topçubaşi. Şәxsi arxivlәrdәn
sәnәdlәr”; “A.M.Tопчубаши и М.Э.Расулзаде. Переписка.
1923–1926” (2012) – Ә.Topçubaşi vә M.Ә.Rәsulzadә. Yazışmalar.
1923–1926”; “Настал момент... предать оглашению”:
aзербайджанская эмиграция в письмах, записках, телеграммах
1920–1937 гг. (2015) – “Sirlәri açmaq zamanı gәldi: Azәrbaycan
mühacirәti mәktub, qeyd vә teleqramlarda. 1920–1937”
kitablarında Ә.Topçubaşovla bağlı böyük әksәriyyәti elmi
ictimaiyyәtә ilk dәfә tәqdim olunan nadir sәnәdlәr, әlәlxüsus
da özündә maraqlı informasiya vә mülahizәlәr ehtiva edәn