Page 233 - design_Topcubashov_Full_Layout 1
P. 233
...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq
qonşu olmayanlar da istәmirlәr. Mәsәlәn, Almaniya ölkәmizi
hәlә dә tanımır. Almaniyanın Qafqazdakı nümayәndәsi
Kresse bizi inandırır ki, müstәqil Azәrbaycan dövlәti
yaranmasının tәrәfdarıdır. Gәncәdә (Hacıkәnd) Xәlil paşanın 344
iştirak etdiyi naharda bu dövlәtin paytaxtı Bakı şәhәrinin
tezliklә işğaldan azad olunması zәrurәtini sәmimi şәkildә
dilә gәtirir. Amma yenә dә onun tәsiri altında olan gürcü
hökumәti uzun müddәt Bakıya göndәrilәn hәrbi sursatın öz
dәmiryolları ilә daşınmasına icazә vermirdi.
Berlindә vә digәr Avropa mәrkәzlәrindә qonşumuz
ermәnilәrin nümayәndәlәri bizi hәr vasitә ilә Avropa
dövlәtlәrinin gözündәn salmağa çalışırlar. Bu tәbliğatın
zәrәrli nәticәlәrini, az da olsa, dağıtmaq üçün hökumәtimiz
hәmin ölkәlәrin paytaxtlarında – ilk növbәdә Berlin vә
Vyanada tәmsilçilәrimizin olmasını vacib sayıb. Ona görә
dә missiyamı türk dövlәt siyasәtinin ümumi istiqamәti ilә
tәnzimlәmәk üçün Türkiyә hökumәtinin rәhbәrliyi ilә ilkin
vә gәrәkli mәslәhәtlәşmәlәrdәn sonra mәnә ora getmәk 233
sәlahiyyәti verilib. Bu barәdә sәdrәzәm vә xarici işlәr naziri
ilә görüşlәrimdә dә demişәm.
Әnvәr paşa. Azәrbaycan nümayәndәsinin hәmin
paytaxtlara getmәsini mәn dә zәruri sayıram. Hәm dә
düşünürәm ki, tәk Berlin vә Vyanada deyil, neytral ölkәlәrdә
– İsveçrә vә Hollandiyada da tәmsil olunmaq lazımdır.
Burada hәm döyüşәn ölkәlәrin, hәm dә neytral dövlәtlәrin
sәfirlәri ilә ünsiyyәt saxlamaq, şәxsi ziyarәtlәr, görüşlәr
keçirmәk, mәtbuat vasitәsilә hәr imkan düşәndә, tam müstәqil
bir dövlәt kimi, Azәrbaycan haqqında söz açmaq lazımdır.
Uzun müddәt, hәtta deyәrdim, ümumi sülh әldә olunana
qәdәr İsveçrәdә fәaliyyәt göstәrmәk, tez-tez Berlinә sәfәr
etmәk zәruridir. Әgәr şәxsәn sizin çox qalmağınız mümkün
deyilsә, qoy rәhbәrlik etdiyiniz heyәtdәn bir nәfәri ora
göndәrsinlәr. Lozannada, yaxud Cenevrәdә bütöv bir
Azәrbaycan nümayәndәliyinin işlәmәsi daha yaxşı olardı.