Page 149 - design_Topcubashov_Full_Layout 1

...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq

yaxın qoymadılar. Müsәlman әhalinin nümayәndәsinә bu
yaxınlarda Peterburqda öz işinә başlayan idarәlәrarası
müşavirәnin üzvlәri arasında da tәsadüf olunmur. Burada da
haqqımızda özümüzü dinlәmәdәn danışmağı daha üstün
tuturlar.
Belә çıxır ki, müsәlmanlarla bağlı söhbәt gedir, bizimlә
maraqlanırlar, hәyatımızı hansısa şәkildә qurmaq istәyirlәr.
Amma eyni zamanda bütün bu mәsәlәlәrlә әlaqәdar
fikirlәrimizi eşitmәk istәmirlәr, işlәrimizin gedişi ilә bağlı
nә düşündüyümüzә әhәmiyyәt vermirlәr. Burada olmuş bir
әhvalatı xatırlatmaya bilmirәm: Zaqafqaziya müsәlmanları
nümayәndәlәrinin vasitәçiliyi ilә 1905-ci ildә Nazirlәr
1
Şurasının keçmiş sәdrinә petisiya verәndә sonuncu çiyinlәrini
çәkib demişdi: “Müsәlmanların hüquqlarının bu dәrәcәdә
mәhdudlaşdırıldığını birinci dәfәdir ki, eşidirәm”.
Bizi tәk saya salmamaqla kifayәtlәnmir, hәm dә yerli-
dibli inanmırlar. Bunun da başlıca sәbәbi – müsәlman
149
olmağımızdır. Dini mәnsubluğa xüsusi önәm verilmәsindәn
irәli gәlәn belә yanaşma tәrzi hökumәtin islam dininin
ardıcıllarına münasibәtindәn qırmızı xәtt kimi keçir. Nәticәdә
belә çıxır ki, biz müsәlmanlar ümumi vәtәnin oğulları vә
vәtәndaşları deyilik, sadәcә elә adi müsәlmanıq, islam
ümmәtiyik, ölkәnin ögey övladlarıyıq.
Ancaq bizә bәslәnәn belә münasibәt nә dәrәcәdә әdalәtli
vә düzgündür?
Özünü tәriflәmәk, әslindә, çәtin vә xoşagәlmәz işdir,
bu, öz yerindә. Qurultayımızda Krım tatarlarının, Volqaboyu
tatarlarının, başqırdların, qırğızların vә b. mәlumatlarını
dinlәdiniz. Eşitdiklәrimizdәn dә göründüyü kimi, ümumi
vәtәnimizin başı üzәrini xarici tәhlükә alanda Rusiya
müsәlmanları heç vaxt heç bir tәsadüfdә ölkә әhalisinin

1 Hәmin dövrdә Rusiya imperiyası Nazirlәr Şurasının sәdri S.Y.Vitte (1849–
1915) idi. (Tәrc.)