Page 8 - "Morelin ixtirası"

lfo Bio Kasares

İntriqa yarada bilməyən, əsrimizə xas tipik janr-
lardan biri olan detektiv xarakterli romanlar müəmmalı
başlayıb, sonradan məntiqi əsası və izahını tapan
hadisələri nəql edir. Adolfo Bio Kasares öz romanında
ədəbiyyatın, demək olar, ən çətin məsələsini ustalıqla
həll edir. O, qarşımızda yalnız qarabasma, yaxud
simvolik eyhamlar kimi görünə biləcək bir möcüzələr
dünyası yaradır və sonra bu möcüzələri fantastik,
lakin fövqəltəbii olmayan müddəalarla tamamilə
açıqlayır. Romanın məzmununu vaxtından əvvəl üzə
çıxarmaqdan çəkindiyim üçün, onun süjetinin təhlilinə
və yazılış ustalığına toxuna bilmirəm. Yalnız onu
deməklə kifayətlənirəm ki, Bio bu əsərində San
Aqustinin və Origenesin təkzib etdiyi, Luis Auquste
Blankinin əsaslandırdığı və Dante Qabriel Rossettinin
məşhur şeiri1 ilə dilə gətirdiyi bir ideyanı yenidən
dirildir:

I have been here before,
But when or how, I cannot tell:
I know the grass beyond the door,
The sweet keen smell,
The sighing sound, the lights around the shore.2

1 XIX əsr ingilis rəssamı və şairi Dante Qabriel Rossettinin “Sudden
Light” – “Qəfil işıq” şeiri (tərc.)
2 Əvvəllər olmuşam burada,

Nə vaxt, necə, deyə bilmərəm:
Tanışdır mənə qapının arxasındakı ot,
O doğma, kəskin ətir,
Köks ötürmələr və sahilboyu işıqlar (tərc.).

8