Page 238 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 238
Kalori nәdir?
Bu gün az qala bütün dünya “Qram-kalori”, yaxud kiçik kalori suyun
özünün “kalorisini izlәmәk”lә bir qramının temperaturunu Selsi şkalası
mәşğuldur. Hә a elә restoranlar ilә bir dәrәcә qaldırmaq üçün lazım olan
da var ki, birbaşa menyuda hәr xörәyin istiliyә deyilir. Böyük kalori isә 1000 kiçik
kalorisi çap olunur. Kalorinin nә olduğunu, kaloriyә bәrabәrdir.
onun orqanizmdә oynadığı rolu başa
düşmәk üçün әvvәlcә yemәkdәn danışma- Qidanın hәr qramı “yanarkәn” müәyyәn
lıyıq. miqdarda kalori әmәlә gәtirir. Mәsәlәn,
Bu gün elm hüceyrәnin qidanı enerjiyә bir qram zülal dörd kalori verir, bir qram
necә çevirmәsini hәlә dә dәqiq izah edә piy doqquz. Orqanizm nә qәdәr ki,
bilmir. Biz, sadәcә olaraq, bunu bir fakt yaşamanı tәmin edә bilir, onun üçün ener-
kimi qәbul etmişik. Biz hәm dә izah edә jinin alınmasında hansı yanacaqdan istifadә
bilmirik ki, bәdәn hüceyrәlәrinin normal olunmasının elә bir fәrqi yoxdur. Mәsәlәn,
tәxminәn 68 kiloqram çәkisi olan insanın
fәaliyyәti üçün niyә bütün yemәklәrә deyil, tam sakit, hәrәkәtsiz vәziyyәtdә gündә
yalnız bәzi qidalara ehtiyac duyulur. cәmi 1680 kaloriyә ehtiyacı olur. Əgәr o
dәftәrxana işi kimi sakit bir iş görürsә, bu
Biz bilirik ki, orqanizmә düşәn qida rәqәm gündә 3360 kaloriyә yüksәlir. Əgәr
oksigenlә birlәşir. Demәk olar ki, qida da insan ağır fiziki әmәklә mәşğuldursa,
yanacaq kimi “yanır”. Yanacağın gördüyü gündә ona artıq 6720 kalori lazım olur ki,
işi biz bu gün kalori ilә ölçürük. orqanizm normal fәaliyyәt göstәrә bilsin.
Uşaqların kaloriyә böyüklәrdәn daha
çox ehtiyacı olur, çünki yaşlı adamlar
toplanan yanacağı elә asan yandıra
bilmirlәr. Maraqlıdır ki, biz qışda yaya
nisbәtәn daha çox kalori işlәdirik. İnsan
üçün adi yanacaq karbohidrat, nişasta vә
şәkәrdir. Soruşa bilәrsiniz ki, biz mәnimsәyә
bildiyimizdәn artıq yanacaq qәbul etsәk
necә olar? Bu halda orqanizm yanacağın
özünә lazım olan hissәsini işlәdәcәk vә
bir hissәsini dә sonradan istifadә etmәk
üçün yığacaq. Bizim orqanizmimiz nәha-
yәtsiz ehtiyat yarada bilmir. Onun ehtiyat
üçün yığa bildiyi, öz gündәlik normasının
yalnız üçdәn biri hәcmindә ola bilәr.
Yanacağın qalan hissәsi isә piyә çevrilir!
Bax elә ona görә dә biz çox vaxt pәhriz
saxlamalı oluruq.
Bu gün az qala bütün dünya “Qram-kalori”, yaxud kiçik kalori suyun
özünün “kalorisini izlәmәk”lә bir qramının temperaturunu Selsi şkalası
mәşğuldur. Hә a elә restoranlar ilә bir dәrәcә qaldırmaq üçün lazım olan
da var ki, birbaşa menyuda hәr xörәyin istiliyә deyilir. Böyük kalori isә 1000 kiçik
kalorisi çap olunur. Kalorinin nә olduğunu, kaloriyә bәrabәrdir.
onun orqanizmdә oynadığı rolu başa
düşmәk üçün әvvәlcә yemәkdәn danışma- Qidanın hәr qramı “yanarkәn” müәyyәn
lıyıq. miqdarda kalori әmәlә gәtirir. Mәsәlәn,
Bu gün elm hüceyrәnin qidanı enerjiyә bir qram zülal dörd kalori verir, bir qram
necә çevirmәsini hәlә dә dәqiq izah edә piy doqquz. Orqanizm nә qәdәr ki,
bilmir. Biz, sadәcә olaraq, bunu bir fakt yaşamanı tәmin edә bilir, onun üçün ener-
kimi qәbul etmişik. Biz hәm dә izah edә jinin alınmasında hansı yanacaqdan istifadә
bilmirik ki, bәdәn hüceyrәlәrinin normal olunmasının elә bir fәrqi yoxdur. Mәsәlәn,
tәxminәn 68 kiloqram çәkisi olan insanın
fәaliyyәti üçün niyә bütün yemәklәrә deyil, tam sakit, hәrәkәtsiz vәziyyәtdә gündә
yalnız bәzi qidalara ehtiyac duyulur. cәmi 1680 kaloriyә ehtiyacı olur. Əgәr o
dәftәrxana işi kimi sakit bir iş görürsә, bu
Biz bilirik ki, orqanizmә düşәn qida rәqәm gündә 3360 kaloriyә yüksәlir. Əgәr
oksigenlә birlәşir. Demәk olar ki, qida da insan ağır fiziki әmәklә mәşğuldursa,
yanacaq kimi “yanır”. Yanacağın gördüyü gündә ona artıq 6720 kalori lazım olur ki,
işi biz bu gün kalori ilә ölçürük. orqanizm normal fәaliyyәt göstәrә bilsin.
Uşaqların kaloriyә böyüklәrdәn daha
çox ehtiyacı olur, çünki yaşlı adamlar
toplanan yanacağı elә asan yandıra
bilmirlәr. Maraqlıdır ki, biz qışda yaya
nisbәtәn daha çox kalori işlәdirik. İnsan
üçün adi yanacaq karbohidrat, nişasta vә
şәkәrdir. Soruşa bilәrsiniz ki, biz mәnimsәyә
bildiyimizdәn artıq yanacaq qәbul etsәk
necә olar? Bu halda orqanizm yanacağın
özünә lazım olan hissәsini işlәdәcәk vә
bir hissәsini dә sonradan istifadә etmәk
üçün yığacaq. Bizim orqanizmimiz nәha-
yәtsiz ehtiyat yarada bilmir. Onun ehtiyat
üçün yığa bildiyi, öz gündәlik normasının
yalnız üçdәn biri hәcmindә ola bilәr.
Yanacağın qalan hissәsi isә piyә çevrilir!
Bax elә ona görә dә biz çox vaxt pәhriz
saxlamalı oluruq.
