Page 234 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 234
Biz necә böyüyürük?
B ütün canlı alәm böyüyür, inkişaf Belәliklә, insanların hamısı öz inkişafın-
edir: hәm formasına, ölçülәrinә da bir-birinә çox oxşayır. Amma arada
görә, hәm dә özünün mәqsәdinә, mühüm fәrqlәr dә var. Hәm oğlanlar, hәm
imkanlarına görә. qızlar tәbii ki, ümumi bir yolla inkişaf
Böyümәyә sәbәb olan qüvvәlәr hәr edirlәr, buna baxmayaraq, bu ümumi yolun
bir canlı orqanizm yaranandan, onun öz içindә onların hәr birinin öz yolu, öz inkişaf
içindәdir. Bu qüvvәlәrә irsiyyәt deyirlәr. sürәti var.
İnsan da daxil olmaqla, bütün heyvanlarda
böyümә vә inkişafın mәrhәlәlәri var. Ona İnsan ilk hәftәlәr çox böyük sürәtlә
embrional inkişaf, ana bәtnindәki inkişaf, inkişaf edir. Hә a ilk ilinin axırında belә
körpәlik, uşaqlıq, yetkinlik vә qocalıq da- bu sürәt qat-qat aşağı düşür. Bütün uşaqlıq
xildir. dövrü әrzindә o, orta sürәtlә böyüyür.
Bәzi mәxluqlarda inkişafın körpәlik Sonra yenә intensiv böyümә dövrü gәlir.
dövründәn danışmaq çәtindir. Mәsәlәn, Qızlar üçün bu dövr adәtәn 11-13, oğlanlar
elә quşlar var ki, yumurtadan çıxan kimi üçün 12-14 yaşlarında olur. Onlar bir
artıq uça bilir. Dәniz donuzu doğulandan müddәt çox sürәtlә böyüyürlәr. Sonra
üç gün sonra artıq tam müstәqil olur. İnsan inkişaf yenә yavaşıyır, axırda tam dayanır.
isә yetkinlik dövrünә, tәxminәn 20 ilә Bu ona dәlalәt edir ki, artıq insan özünün
yetişir. maksimal ölçülәrinә çatıb.
Körpә anadan olanda onda artıq insanda
olmalı bütün әsәb hüceyrәlәri var: baş vә Boy atmaq vә çәkinin çoxalması insan-
onurğa beyninin hüceyrәlәri, bütün bәdәnә larda çox tez-tez növbәlәşir. O, әvvәlcә
yayılan sinir tellәri. Bu sinir hüceyrәlәri bir müddәt boya verir, çәkisi isә yalnız
arasında әlaqәnin inkişafı insana öyrәnmәk, sonra artmağa başlayır. Çox adamların
öz hәrәkәtlәrini kontrol etmәk, özünü hardasa, 11-12 yaş arasında bir “gonbulla-
cәmiyyәtin qәbul etdiyi kimi aparmaq şan” dövrü olur. Amma sonrakı illәrdә
imkanı verir. boy daha sürәtlә artdığından bu gonbulluq
da artıq gözә girmir.
B ütün canlı alәm böyüyür, inkişaf Belәliklә, insanların hamısı öz inkişafın-
edir: hәm formasına, ölçülәrinә da bir-birinә çox oxşayır. Amma arada
görә, hәm dә özünün mәqsәdinә, mühüm fәrqlәr dә var. Hәm oğlanlar, hәm
imkanlarına görә. qızlar tәbii ki, ümumi bir yolla inkişaf
Böyümәyә sәbәb olan qüvvәlәr hәr edirlәr, buna baxmayaraq, bu ümumi yolun
bir canlı orqanizm yaranandan, onun öz içindә onların hәr birinin öz yolu, öz inkişaf
içindәdir. Bu qüvvәlәrә irsiyyәt deyirlәr. sürәti var.
İnsan da daxil olmaqla, bütün heyvanlarda
böyümә vә inkişafın mәrhәlәlәri var. Ona İnsan ilk hәftәlәr çox böyük sürәtlә
embrional inkişaf, ana bәtnindәki inkişaf, inkişaf edir. Hә a ilk ilinin axırında belә
körpәlik, uşaqlıq, yetkinlik vә qocalıq da- bu sürәt qat-qat aşağı düşür. Bütün uşaqlıq
xildir. dövrü әrzindә o, orta sürәtlә böyüyür.
Bәzi mәxluqlarda inkişafın körpәlik Sonra yenә intensiv böyümә dövrü gәlir.
dövründәn danışmaq çәtindir. Mәsәlәn, Qızlar üçün bu dövr adәtәn 11-13, oğlanlar
elә quşlar var ki, yumurtadan çıxan kimi üçün 12-14 yaşlarında olur. Onlar bir
artıq uça bilir. Dәniz donuzu doğulandan müddәt çox sürәtlә böyüyürlәr. Sonra
üç gün sonra artıq tam müstәqil olur. İnsan inkişaf yenә yavaşıyır, axırda tam dayanır.
isә yetkinlik dövrünә, tәxminәn 20 ilә Bu ona dәlalәt edir ki, artıq insan özünün
yetişir. maksimal ölçülәrinә çatıb.
Körpә anadan olanda onda artıq insanda
olmalı bütün әsәb hüceyrәlәri var: baş vә Boy atmaq vә çәkinin çoxalması insan-
onurğa beyninin hüceyrәlәri, bütün bәdәnә larda çox tez-tez növbәlәşir. O, әvvәlcә
yayılan sinir tellәri. Bu sinir hüceyrәlәri bir müddәt boya verir, çәkisi isә yalnız
arasında әlaqәnin inkişafı insana öyrәnmәk, sonra artmağa başlayır. Çox adamların
öz hәrәkәtlәrini kontrol etmәk, özünü hardasa, 11-12 yaş arasında bir “gonbulla-
cәmiyyәtin qәbul etdiyi kimi aparmaq şan” dövrü olur. Amma sonrakı illәrdә
imkanı verir. boy daha sürәtlә artdığından bu gonbulluq
da artıq gözә girmir.
