Page 237 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 237
nsan orqanizmi 237
Biz qidanı necә hәzm edirik?
Bizim yaşamağımız, inkişaf sonrakı yolu mәdәnin çıxacağında “qapıçı”
etmәyimiz üçün qida qәbul etmәk rolunu oynayan klapan vasitәsiylә mәdәyә
kifayәt deyil. Qida öz görkәmini birlәşәn nazik bağırsağadır.
dәyişmәli, orqanizmin onu qәbul edә
bilәcәyi hala düşmәlidir. Bax bu prosesә Nazik bağırsaq 6,5-7,5 metr uzunlu-
“hәzm prosesi” deyilir. ğunda, spiral kimi burulmuş borudur.
Hәzm prosesi qidanı ağzınıza qoyaraq Nazik bağırsağın birinci hissәsindә – on-
çeynәyib udan kimi başlanır. Sonra bu ikibarmaq bağırsaqda – hәzm prosesi
proses hәzm yolunda davam edir. Bu yol davam edir. Qidanın parçalanmasına
bütün bәdәn boyu uzanmış, bәzi yerlәrdә mәdәaltı vәzinin vә qara ciyәrin şirәlәri
qat-qat olan borudan ibarәtdir. Hәzm yolu- kömәk edir. Burada zülalın parçalanması
nun bütün hissәlәri bir-biriylә birlәşib, vә nişastanın mәnimsәnilmәsi başa çatır,
amma onların hәr birisinin öz vәzifәsi var. piylәr tәmizlәnir, yәni daha tәmiz hissәlәrә
Ağız boğazdakı enli qırtlağa aparır – qırtlaq parçalanır vә hәzm olunmuş qida qana,
hәm qida, hәm dә hava üçün orqanizmin limfaya sorulur. Qidanın yoğun bağırsağa
giriş qapısıdır. Qida borusu köks qәfәsin- düşәn artıq hissәsi bәrkiyir, çünki onun
dәn keçәrәk qırtlaqla mәdәni birlәşdirir. tәrkibindәki su burada sorulur. İndi artıq
Mәdәdәn spiral şәklindә burulan nazik nә qalırsa, tullantı kimi orqanizmi tәrk
bağırsaq çıxır. Hәzm yolunun sonuncu edә bilәr.
hissәsi isә yoğun bağırsaqdır.
Qidanın başına hәzm zamanı nәlәr
gәldiyini qısaca tәsvir edәk. Ağızdakı
tüpürcәk, nişastanı (kartofda, qarğıdalıda
nişasta çox olur) parçalamağa kömәk edir.
Qida, çeynәmә nәticәsindә islanaraq
xırdalananda qırtlaqdan aşağı ötürülür,
qida borusundan keçir, axırda mәdәyә
düşür.
Hәzm prosesinin әsas hissәsi elә mәdәdә
baş verir. Burada o, mәdәnin divarlarından
ifraz olunan şirә, qida ilә qarışır. Bu
şirәlәrdәn biri kükürd turşusudur. Mәdәnin
ifraz etdiyi başqa sekret pepsindir. O, zülalı
daha sadә formalara parçalayıb onun
hәzmini asanlaşdırır. Nişasta parçalanmağa
davam edir, ta ki mәdәdәki qida tamam
turşlaşır. Bax onda, nişastanın hәzmi prak-
tiki olaraq dayanır.
Belәliklә, mәdәdәki quru qida çalxala-
naraq hәzm şirәsiylә yaxşıca qarışır. Onun
Biz qidanı necә hәzm edirik?
Bizim yaşamağımız, inkişaf sonrakı yolu mәdәnin çıxacağında “qapıçı”
etmәyimiz üçün qida qәbul etmәk rolunu oynayan klapan vasitәsiylә mәdәyә
kifayәt deyil. Qida öz görkәmini birlәşәn nazik bağırsağadır.
dәyişmәli, orqanizmin onu qәbul edә
bilәcәyi hala düşmәlidir. Bax bu prosesә Nazik bağırsaq 6,5-7,5 metr uzunlu-
“hәzm prosesi” deyilir. ğunda, spiral kimi burulmuş borudur.
Hәzm prosesi qidanı ağzınıza qoyaraq Nazik bağırsağın birinci hissәsindә – on-
çeynәyib udan kimi başlanır. Sonra bu ikibarmaq bağırsaqda – hәzm prosesi
proses hәzm yolunda davam edir. Bu yol davam edir. Qidanın parçalanmasına
bütün bәdәn boyu uzanmış, bәzi yerlәrdә mәdәaltı vәzinin vә qara ciyәrin şirәlәri
qat-qat olan borudan ibarәtdir. Hәzm yolu- kömәk edir. Burada zülalın parçalanması
nun bütün hissәlәri bir-biriylә birlәşib, vә nişastanın mәnimsәnilmәsi başa çatır,
amma onların hәr birisinin öz vәzifәsi var. piylәr tәmizlәnir, yәni daha tәmiz hissәlәrә
Ağız boğazdakı enli qırtlağa aparır – qırtlaq parçalanır vә hәzm olunmuş qida qana,
hәm qida, hәm dә hava üçün orqanizmin limfaya sorulur. Qidanın yoğun bağırsağa
giriş qapısıdır. Qida borusu köks qәfәsin- düşәn artıq hissәsi bәrkiyir, çünki onun
dәn keçәrәk qırtlaqla mәdәni birlәşdirir. tәrkibindәki su burada sorulur. İndi artıq
Mәdәdәn spiral şәklindә burulan nazik nә qalırsa, tullantı kimi orqanizmi tәrk
bağırsaq çıxır. Hәzm yolunun sonuncu edә bilәr.
hissәsi isә yoğun bağırsaqdır.
Qidanın başına hәzm zamanı nәlәr
gәldiyini qısaca tәsvir edәk. Ağızdakı
tüpürcәk, nişastanı (kartofda, qarğıdalıda
nişasta çox olur) parçalamağa kömәk edir.
Qida, çeynәmә nәticәsindә islanaraq
xırdalananda qırtlaqdan aşağı ötürülür,
qida borusundan keçir, axırda mәdәyә
düşür.
Hәzm prosesinin әsas hissәsi elә mәdәdә
baş verir. Burada o, mәdәnin divarlarından
ifraz olunan şirә, qida ilә qarışır. Bu
şirәlәrdәn biri kükürd turşusudur. Mәdәnin
ifraz etdiyi başqa sekret pepsindir. O, zülalı
daha sadә formalara parçalayıb onun
hәzmini asanlaşdırır. Nişasta parçalanmağa
davam edir, ta ki mәdәdәki qida tamam
turşlaşır. Bax onda, nişastanın hәzmi prak-
tiki olaraq dayanır.
Belәliklә, mәdәdәki quru qida çalxala-
naraq hәzm şirәsiylә yaxşıca qarışır. Onun
