Page 235 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 235
nsan orqanizmi 235
Boyumuzun artması niyә dayanır?
Y eni doğulmuş körpәnin boyu or- olduğundan, bu erkәn inkişaf onların qısa
talama 50 santimetr olur. İlk 20 qalmasına sәbәb olur. Odur ki, cinsi
il әrzindә adamın boyu üç baxımdan hәddindәn artıq sürәtlә inkişaf
dәfәdәn artıq çoxalaraq, hardasa 1 metr edәn adamlar çox vaxt bәstәboy, canlı –
70 santimetrә yetişir. tösmәrәk olur. Bu tip adamlara bir nümunә
Bәs niyә insan bütün ömrü boyu Napoleonu göstәrmәk olar. Əgәr cinsiyyәt
böyümür? Bәdәndә bu böyümә prosesini vәzilәri inkişafa çox gec başlayırsa,
dayandıran nәdir? Orqanizmdә endokrin çәngәlvari vәzi işlәmәyә davam edir vә
vәzilәri adlanan vәzilәr var ki, bizim boyu- insanın boyu ortadan artıq olur. Amma
muzu onlar nәzarәtdә saxlayır. Endokrin әslindә, biz çox yavaş sürәtlә, hә a 25
vәzilәrinә bunlar aiddir: boyunda qalxan- yaşınadәk böyüyürük vә tәxminәn 35-40
vari vәzi, beyinә birlәşmiş hipofiz, döş yaşlarında maksimal boy hәddinә yetişirik.
qәfәsindәki çәngәlәbәnzәr vәzi vә cinsiyyәt Bundan sonra isә hәr 10 ilә tәxminәn 12
vәzilәri. Hipofiz bizim sümüklәrimizin millimetr balacalaşırıq. Bunun sәbәbi
böyümәsinә nәzarәt edәn vәzilәrdәn biridir. yaşlaşdıqca oynaqlarımızdakı vә fәqәrәlә-
Əgәr o hәddindәn ziyadә intensiv işlәyirsә, rimizdәki qığırdaqların qurumasıdır.
qollar vә ayaqlar çox uzanır, әllәr dә,
ayaqların pәncәlәri dә qeyri-mütәnasib
böyüyür. Əgәr bu vәzi kifayәt qәdәr in-
tensiv işlәmirsә, biz cırtdan, ya da başqa
sözlә desәk, liliput qala bilәrik.
Uşaq anadan olanda, onun çәngәlvari
vәzisi xeyli böyük olur. Uşaqlıq dövründә
bu vәzinin böyümәsi davam edir, 13, yaxud
14 yaşında isә vәzi sıxılmağa başlayır.
Çәngәlvari vәzinin cinsiyyәt vәzilәri ilә
әlaqәsi var. Nә qәdәr ki, cinsiyyәt vәzilәri
inkişaf etmәyib çәngәlvari vәzi işlәyir. Elә
ki, cinsiyyәt vәzilәri inkişafa başladı,
çәngәlvari vәzinin fәaliyyәti dayanır. Bax
ona görә dә insan, cinsi cәhәtdәn tam
inkişaf edәn kimi, yәni tәxminәn 22 yaşında
onun boy artması tamam dayanır!
Hәrdәn cinsiyyәt vәzilәri hәddindәn
artıq sürәtlә inkişaf edir vә çәngәlvari
vәzinin inkişafını vaxtından qabaq
yavaşıdır. Nәticәdә, insanın boyu ortadan
aşağı olur. Bizim başqa orqanlarla
müqayisәdә ayaqlarımız inkişafa daha gec
başladığından vә daha çox böyümәli
Boyumuzun artması niyә dayanır?
Y eni doğulmuş körpәnin boyu or- olduğundan, bu erkәn inkişaf onların qısa
talama 50 santimetr olur. İlk 20 qalmasına sәbәb olur. Odur ki, cinsi
il әrzindә adamın boyu üç baxımdan hәddindәn artıq sürәtlә inkişaf
dәfәdәn artıq çoxalaraq, hardasa 1 metr edәn adamlar çox vaxt bәstәboy, canlı –
70 santimetrә yetişir. tösmәrәk olur. Bu tip adamlara bir nümunә
Bәs niyә insan bütün ömrü boyu Napoleonu göstәrmәk olar. Əgәr cinsiyyәt
böyümür? Bәdәndә bu böyümә prosesini vәzilәri inkişafa çox gec başlayırsa,
dayandıran nәdir? Orqanizmdә endokrin çәngәlvari vәzi işlәmәyә davam edir vә
vәzilәri adlanan vәzilәr var ki, bizim boyu- insanın boyu ortadan artıq olur. Amma
muzu onlar nәzarәtdә saxlayır. Endokrin әslindә, biz çox yavaş sürәtlә, hә a 25
vәzilәrinә bunlar aiddir: boyunda qalxan- yaşınadәk böyüyürük vә tәxminәn 35-40
vari vәzi, beyinә birlәşmiş hipofiz, döş yaşlarında maksimal boy hәddinә yetişirik.
qәfәsindәki çәngәlәbәnzәr vәzi vә cinsiyyәt Bundan sonra isә hәr 10 ilә tәxminәn 12
vәzilәri. Hipofiz bizim sümüklәrimizin millimetr balacalaşırıq. Bunun sәbәbi
böyümәsinә nәzarәt edәn vәzilәrdәn biridir. yaşlaşdıqca oynaqlarımızdakı vә fәqәrәlә-
Əgәr o hәddindәn ziyadә intensiv işlәyirsә, rimizdәki qığırdaqların qurumasıdır.
qollar vә ayaqlar çox uzanır, әllәr dә,
ayaqların pәncәlәri dә qeyri-mütәnasib
böyüyür. Əgәr bu vәzi kifayәt qәdәr in-
tensiv işlәmirsә, biz cırtdan, ya da başqa
sözlә desәk, liliput qala bilәrik.
Uşaq anadan olanda, onun çәngәlvari
vәzisi xeyli böyük olur. Uşaqlıq dövründә
bu vәzinin böyümәsi davam edir, 13, yaxud
14 yaşında isә vәzi sıxılmağa başlayır.
Çәngәlvari vәzinin cinsiyyәt vәzilәri ilә
әlaqәsi var. Nә qәdәr ki, cinsiyyәt vәzilәri
inkişaf etmәyib çәngәlvari vәzi işlәyir. Elә
ki, cinsiyyәt vәzilәri inkişafa başladı,
çәngәlvari vәzinin fәaliyyәti dayanır. Bax
ona görә dә insan, cinsi cәhәtdәn tam
inkişaf edәn kimi, yәni tәxminәn 22 yaşında
onun boy artması tamam dayanır!
Hәrdәn cinsiyyәt vәzilәri hәddindәn
artıq sürәtlә inkişaf edir vә çәngәlvari
vәzinin inkişafını vaxtından qabaq
yavaşıdır. Nәticәdә, insanın boyu ortadan
aşağı olur. Bizim başqa orqanlarla
müqayisәdә ayaqlarımız inkişafa daha gec
başladığından vә daha çox böyümәli
