Page 19 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 19
19
Niyә astronomlar Marsda hәyat ola
bilәcәyini güman edirlәr?
Sizә bәlli olduğu kimi, alimlәr 1976-cı ildә planetin sәthinә Birlәşmiş
Kainatda hәyat nişanәsi tapmaq Ştatların iki “Vikinq” aparatı endi. Bu
mәqsәdiylә müxtәlif tәcrübәlәr aparatlardakı xüsusi cihazlar vasitәsiylә
aparırlar. Tәbii ki, bu tәcrübәlәri Günәş alimlәr planetin torpağında hәyat әlamәtlәri
sistemindә aparmaq kosmik әnginliklәri axtarır, әldә olunan nәticәlәr Yerә ötürülür-
tәdqiq etmәkdәn daha asandır. Bәzi alimlәr dü. Bu tәdqiqatlar göstәrdi ki, bizim plane-
bu qәnaәtdәdir ki, hәyatın hәr hansı bir tin normativlәriylә ölçülsә, hәmin tor-
formasının mövcud ola bilәcәyi mәkan- paqlarda mikroorqanizmlәrin mövcudlu-
lardan biri dә Marsdır. ğu mümkündür. Lakin onları tapmaq
Niyә onlar mәhz Marsı seçiblәr? Mars mümkün olmasa, bu o demәkdir ki, Mars
bizim Yer planetinin әkizi sayılır. Günәşә- torpağı Yerinkinә qәtiyyәn bәnzәmir...
dәk olan mәsafә baxımından Mars Yerdәn
sonra gәlәn ilk planetdir. Onun diametri İndi artıq bәllidir ki, Marsda hәyat
bizim planetimizdәn yarım dәfә azdır, varsa da, yalnız çox primitiv formada ola
Günәş әrtafında bir dövrәsini iki ilә yaxın bilәr.
bir müddәtdә başa vurur. Lakin Marsda
günün uzunluğu tәxminәn elә Yerdәki
kimidir.
Marsı müşahidә edәrkәn astronomlar
bu planetdә hәyatın hansı formalarınınsa
ola bilәcәyinә dәlalәt edәn bәzi detallar
qeydә alıblar. Əvvәla, Marsda da elә Yer
kimi ilin fәsillәri var. Hәqiqәtәn dә, bu
fәsillәrin dәyişmәsiylә planetin sәthindә
dәyişikliklәr müşahidә olunur. Yaz vә yay-
da onun sәthinin rәngi bir qәdәr dә
tündlәşir, onların rәngi göyümtül-yaşıldan
sarıya dәyişir. Bәlkә bu elә bitki örtüyüdür?
Astronomların proqnozlarına әsasәn,
planetin atmosferindә az miqdarda su
buxarı var ki, bu da hәyatın yaranmasına
sәbәb ola bilәr. 1887-ci ildә İtaliya astrono-
mu Covanni Skiaparelli elan etdi ki, o,
Mars sәthindә kanalları xatırladan qәribә
qurğular müşahidә edib. Tәbii ki, bu
müşahidәlәrdәn sonra ortaya belә bir sual
çıxdı: “Görәsәn, quraqlıq nahiyәlәrә plane-
tin qütblәrindәn su gәtirmәk üçün bu
kanalları Mars sakinlәri inşa etmәyib ki?”
Niyә astronomlar Marsda hәyat ola
bilәcәyini güman edirlәr?
Sizә bәlli olduğu kimi, alimlәr 1976-cı ildә planetin sәthinә Birlәşmiş
Kainatda hәyat nişanәsi tapmaq Ştatların iki “Vikinq” aparatı endi. Bu
mәqsәdiylә müxtәlif tәcrübәlәr aparatlardakı xüsusi cihazlar vasitәsiylә
aparırlar. Tәbii ki, bu tәcrübәlәri Günәş alimlәr planetin torpağında hәyat әlamәtlәri
sistemindә aparmaq kosmik әnginliklәri axtarır, әldә olunan nәticәlәr Yerә ötürülür-
tәdqiq etmәkdәn daha asandır. Bәzi alimlәr dü. Bu tәdqiqatlar göstәrdi ki, bizim plane-
bu qәnaәtdәdir ki, hәyatın hәr hansı bir tin normativlәriylә ölçülsә, hәmin tor-
formasının mövcud ola bilәcәyi mәkan- paqlarda mikroorqanizmlәrin mövcudlu-
lardan biri dә Marsdır. ğu mümkündür. Lakin onları tapmaq
Niyә onlar mәhz Marsı seçiblәr? Mars mümkün olmasa, bu o demәkdir ki, Mars
bizim Yer planetinin әkizi sayılır. Günәşә- torpağı Yerinkinә qәtiyyәn bәnzәmir...
dәk olan mәsafә baxımından Mars Yerdәn
sonra gәlәn ilk planetdir. Onun diametri İndi artıq bәllidir ki, Marsda hәyat
bizim planetimizdәn yarım dәfә azdır, varsa da, yalnız çox primitiv formada ola
Günәş әrtafında bir dövrәsini iki ilә yaxın bilәr.
bir müddәtdә başa vurur. Lakin Marsda
günün uzunluğu tәxminәn elә Yerdәki
kimidir.
Marsı müşahidә edәrkәn astronomlar
bu planetdә hәyatın hansı formalarınınsa
ola bilәcәyinә dәlalәt edәn bәzi detallar
qeydә alıblar. Əvvәla, Marsda da elә Yer
kimi ilin fәsillәri var. Hәqiqәtәn dә, bu
fәsillәrin dәyişmәsiylә planetin sәthindә
dәyişikliklәr müşahidә olunur. Yaz vә yay-
da onun sәthinin rәngi bir qәdәr dә
tündlәşir, onların rәngi göyümtül-yaşıldan
sarıya dәyişir. Bәlkә bu elә bitki örtüyüdür?
Astronomların proqnozlarına әsasәn,
planetin atmosferindә az miqdarda su
buxarı var ki, bu da hәyatın yaranmasına
sәbәb ola bilәr. 1887-ci ildә İtaliya astrono-
mu Covanni Skiaparelli elan etdi ki, o,
Mars sәthindә kanalları xatırladan qәribә
qurğular müşahidә edib. Tәbii ki, bu
müşahidәlәrdәn sonra ortaya belә bir sual
çıxdı: “Görәsәn, quraqlıq nahiyәlәrә plane-
tin qütblәrindәn su gәtirmәk üçün bu
kanalları Mars sakinlәri inşa etmәyib ki?”
