Page 17 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 17
17

Axan ulduz nәdir?

İ nsan neçә min illәrdәn bәri, göydәn Biz göy üzündә istәnilәn istiqamәtdә
düşәn ulduzlara baxıb fikirlәşirdi uçan tәk meteorlar görә bilәrik, amma çox
ki, görәsәn, bu nә ulduzdur belә, vaxt minlәrlә xırda ulduz kimi görünәn
haradan әmәlә gәlib, niyә vә hara axır? meteor sellәrinin şahidi oluruq. Yer kürәsi
Neçә yüzilliklәr insanlar elә bilirmiş ki, meteor axınından keçәndә, onların çox
axan ulduzlar başqa alәmlәrdәn gәlir. böyük hissәsi atmosferin üst qatlarında
Bu gün isә artıq bizә bәllidir ki, “axan yanıb gözümüzә “meteor yağışı” kimi
ulduz” adlandırdığımız nәsnәlәr, әslindә görünür.
heç ulduz da deyilmiş. Biz indi onlara
“meteor” deyirik. Meteorlar sәrt maddәlәr- Bәs meteorlar necә yaranıb? Müasir as-
dәn ibarәt sәma cisimlәridir ki, kosmik tronomlar elә hesab edir ki, meteor sellәri
fәzada hәrәkәt edәrәk hәrdәn Yer kometaların qalıqlarıdır. Kometa dağılarkәn
atmosferinә dә gәlib çıxır. onun milyonlarla kiçik hissәciyi özünün
Meteor atmosferdәn keçәndә biz onun kosmosda sәyahәtini meteor sellәri kimi
göy üzündә buraxdığı parlaq izi görürük. davam etdirir. Onlar dairәvi orbitlә hәrәkәt
Bu iz ona görә görünür ki, hava meteorun edir. Hәr 33 ildә bir dәfә Yer kürәsi belә
sәthinә sürtülәndә böyük hәrarәt yaranır. bir meteor selinin orbitini kәsib keçir.
Qәribәdir ki, meteorların әksәriyyәti
çox kiçik olur, tәxminәn sancaq başı boyda. Yer sәthinә düşәn meteora biz “mete-
Bәzi meteorların isә ağırlığı bir neçә tona orit” deyirik. O, Yerә ağırlığına görә düşür.
çatır. Meteorların çoxu atmosferdә tam Meteorlar qәdim zamanlardan insanların
yanıb qurtarır vә yalnız çox iri meteorlar diqqәt mәrkәzindә olub. Tәsәvvür edin
Yer sәthinә çata bilir. ki, hәlә bizim eradan 467 il әvvәl Qәdim
Alimlәrin rәyinә görә, hәr gün Yerә Romada yerә düşәn meteorit barәdә yazılı
minlәrlә meteor düşür, amma planetimizin qeydlәr aşkarlanıb. Bu hadisә o zaman elә
sәthinin әksәr hissәsini dәnizlәr vә okeanlar bir әks-sәda doğurmuşdu ki, salnamәçilәr
tәşkil etdiyinә görә sәma cisimlәri dә onu öz әsәrlәrindә dәfәlәrlә tәsvir
әsasәn suya tuş gәlir. etmişdilәr.
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22