Page 18 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 18
Kometa nәdir?
Q әdim zamanlarda kometaların qazdan vә Günәşin tәsiri altında nüvәdәn
göy üzündә görünmәsi insan- qopan çox xırda hissәciklәrdәn ibarәtdir.
ları dәhşәtә gәtirirdi. Onlar Kometanın nüvәsini onun “qılaf” deyilәn
kometaları iblisanә bir әlamәt sayır, vәba, üçüncü hissәsi әhatә edir. Qılaf sәrt maddә-
taun, müharibә, ölüm nişanәsi bilirdilәr. dәn ibarәt, diametri 250 000 kilometrdәn
Bu gün kometanın nә olduğu bizә artıq artıq da ola bilәn işıqlı buluddur.
bәllidir, lakin bu sәma cisimlәriylә bağlı
çox şey hәlә dә bir sirr olaraq qalır. Biz Kometanın quyruğu forma vә ölçüsünә
kometanı ilk dәfә görәndә xırda, işıqlı bir görә müxtәlif ola bilәr. Bәzilәri gödәk vә
obyekt müşahidә edirik, halbuki kometanın enli, digәrlәri uzun vә nazik olur. Onların
özünün diametri bir neçә min kilometrә uzunluğu adәtәn 10 milyondan 180 milyon
çata bilәr. kilometrә çata bilәr. Bәzi kometaların isә
Gördüyümüz işığın mәnbәyi kometanın quyruğu, ümumiyyәtlә, olmur.
“başı”, yaxud başqa sözlә desәk, nüvәsidir.
Alimlәr belә hesab edir ki, nüvә, yәqin, Quyruq böyüdükcә, kometanın hәrәkәt
bәrk maddәlәrdәn, qazlardan ibarәtdir. sürәti dә artır, çünki o Günәşә yaxınlaşmaq-
dadır. Bu zaman kometa başı irәli hәrәkәt
Lakin hәmin hissәciklәrin mәnşәyi bizim edir. Sonra isә çox qәribә bir şey baş verir.
üçün hәlә dә qaranlıq qalıb. Günәşdәn uzaqlaşmaqda olan kometa artıq
quyruğu irәlidә gedir. Bu ona görә belә
Günәşә yaxınlaşdıqca, kometanın olur ki, Günәşin şüaları kometanın
quyruğu әmәlә gәlir. Quyruq çox seyrәk nüvәsindәn materiyanın çox xırda
parçalarını qoparır, ondan quyruq yaradır
vә bu quyruq mütlәq Günәşin әks
istiqamәtindә qәrar tutur.
Odur ki, kometa Günәşdәn uzaqlaşar-
kәn, onun quyruğu irәli keçir. Bu zaman
kometanın sürәti aşağı düşür vә biz onu
tәdricәn gözdәn itiririk. Kometalar uzun
illәr boyu yoxa çıxa bilәr, amma nә vaxtsa,
yenә qayıdırlar. Kometalar Günәşin başına
fırlanırlar. Onların bәzilәrinin tam bir dövrә
vurması üçün xeyli zaman gәrәkdir.
Mәsәlәn, Halley kometası Günәş әtrafında
bir dövrәsini 75 ilә vurur. Hal-hazırda as-
tronomlar az qala 1000 kometa qeydә
alıblar, lakin bizim Günәş sistemindә görә
bilmәdiyimiz daha bir neçә yüz min kometa
mövcud ola bilәr.
Q әdim zamanlarda kometaların qazdan vә Günәşin tәsiri altında nüvәdәn
göy üzündә görünmәsi insan- qopan çox xırda hissәciklәrdәn ibarәtdir.
ları dәhşәtә gәtirirdi. Onlar Kometanın nüvәsini onun “qılaf” deyilәn
kometaları iblisanә bir әlamәt sayır, vәba, üçüncü hissәsi әhatә edir. Qılaf sәrt maddә-
taun, müharibә, ölüm nişanәsi bilirdilәr. dәn ibarәt, diametri 250 000 kilometrdәn
Bu gün kometanın nә olduğu bizә artıq artıq da ola bilәn işıqlı buluddur.
bәllidir, lakin bu sәma cisimlәriylә bağlı
çox şey hәlә dә bir sirr olaraq qalır. Biz Kometanın quyruğu forma vә ölçüsünә
kometanı ilk dәfә görәndә xırda, işıqlı bir görә müxtәlif ola bilәr. Bәzilәri gödәk vә
obyekt müşahidә edirik, halbuki kometanın enli, digәrlәri uzun vә nazik olur. Onların
özünün diametri bir neçә min kilometrә uzunluğu adәtәn 10 milyondan 180 milyon
çata bilәr. kilometrә çata bilәr. Bәzi kometaların isә
Gördüyümüz işığın mәnbәyi kometanın quyruğu, ümumiyyәtlә, olmur.
“başı”, yaxud başqa sözlә desәk, nüvәsidir.
Alimlәr belә hesab edir ki, nüvә, yәqin, Quyruq böyüdükcә, kometanın hәrәkәt
bәrk maddәlәrdәn, qazlardan ibarәtdir. sürәti dә artır, çünki o Günәşә yaxınlaşmaq-
dadır. Bu zaman kometa başı irәli hәrәkәt
Lakin hәmin hissәciklәrin mәnşәyi bizim edir. Sonra isә çox qәribә bir şey baş verir.
üçün hәlә dә qaranlıq qalıb. Günәşdәn uzaqlaşmaqda olan kometa artıq
quyruğu irәlidә gedir. Bu ona görә belә
Günәşә yaxınlaşdıqca, kometanın olur ki, Günәşin şüaları kometanın
quyruğu әmәlә gәlir. Quyruq çox seyrәk nüvәsindәn materiyanın çox xırda
parçalarını qoparır, ondan quyruq yaradır
vә bu quyruq mütlәq Günәşin әks
istiqamәtindә qәrar tutur.
Odur ki, kometa Günәşdәn uzaqlaşar-
kәn, onun quyruğu irәli keçir. Bu zaman
kometanın sürәti aşağı düşür vә biz onu
tәdricәn gözdәn itiririk. Kometalar uzun
illәr boyu yoxa çıxa bilәr, amma nә vaxtsa,
yenә qayıdırlar. Kometalar Günәşin başına
fırlanırlar. Onların bәzilәrinin tam bir dövrә
vurması üçün xeyli zaman gәrәkdir.
Mәsәlәn, Halley kometası Günәş әtrafında
bir dövrәsini 75 ilә vurur. Hal-hazırda as-
tronomlar az qala 1000 kometa qeydә
alıblar, lakin bizim Günәş sistemindә görә
bilmәdiyimiz daha bir neçә yüz min kometa
mövcud ola bilәr.
