Page 173 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 173
Bu ? 173

Diş protezlәri necә yaranıb?

D işlәriniz tökülsә, yәqin ki, çox Onları qızıldan, yaxud fil dişindәn
kifir görünәrsiniz. Tәk görünüş düzәltdiklәri tәmәl üzәrindә möhkәm
deyil, dişsiz yemәyi әmәlli-başlı bәrkidirdilәr.
çeynәmәk dә olmur. Odur ki, insanlar lap
çoxdan itirdiklәri dişi sünisiylә әvәz etmәk 18-ci әsrin axırlarında isә çini dişlәr
fikrinә düşüblәr. dәbә mindi. Onları qızıl, yaxud platin
Düşmüş dişin sünisiylә әvәz olunmasına tәbәqәlәrin üzәrindә quraşdırırdılar. Belә
“protezlәşdirmә” deyilir. Əsl dişlәr tökülәn- dişlәrin materialı elә çini qabların
dә, onların yerinә ya diş protezi, ya da materialındandır. Çini möhkәm struktura,
“körpü” qoyurlar. “Körpülәrdә” “yalançı yarımşәffaf rәngә malikdir.
dişin” yükünü boş yerin qıraqlarındakı
әsl dişlәr çәkir. Protezdә süni diş ya Yüz il әvvәl süni dişlәri üzün formasına
damağın üstündә, ya da onun altında görә seçmәyә başladılar. Bu gün isә
bәrkidilir. protezlәr forma vә rәngi ilә әsl dişlәrә o
Bilsәniz ki, protezlәri dә, körpülәri dә qәdәr bәnzәyir ki, hәrdәn onları bir-
hәlә 3000 il qabaq indiki İtaliya әrazisindә birindәn seçmәk belә çәtin olur.
yaşayan, “qızıl ustaları” kimi şöhrәt tapmış
etrusk xalqı düzәldirdi, yәqin, tәәccüblә-
nәrsiniz.
Hәmin o qәdim zamanlarda bu sahәdә
hәll olunası әn ciddi problem süni dişlәrin
ağızda düzgün yerlәşdirilmәsi idi. Amma
süni dişin özünü, onun tәmәlini düzәltmәk
üçün hansı materialdan istifadәnin daha
mәqsәdәuyğun olduğunu tapmaq da bir
problem idi.
Müasir stomatologiya bu problemlәri
elә uğurla hәll edib ki, indi adamlar protez
dişlәr vasitәsiylә, ağzında normal dişi olan
insanlar kimi yemәyi hәm yaxşıca çeynәyә
bilirlәr, hәm dә süni diş ağızda eynәn elә
tәbii diş kimi görünür.
Qәdim zamanlarda süni dişlәri fil
dişindәn, yaxud sümüklәrindәn düzәldir-
dilәr. Bu mәqsәdlә hәrdәn hә a begemot
dişindәn belә istifadә olunurdu! Bәzәn
bütün protezi sümükdәn yonub ağıza
yerlәşdirirdilәr. Sonralar adam dişindәn,
başqa heyvanların dişindәn (xüsusilә qoyu-
nunkundan) istifadә etmәyә başladılar.
   168   169   170   171   172   173   174   175   176   177   178