Page 101 - "Hər suala bir cavab" (I cild)
P. 101
101
Niyә çiçәklәrin qoxusu vә rәngi olur?
Qәribәdir, biz tez-tez hansısa baş verәndә, biz çiçәkdәn gәlәn qoxunu
bitkinin “çiçәklәrinә” valeh olu- hiss edirik.
ruq, amma heç bilmirik ki, bun-
lar, ümumiyyәtlә, çiçәk deyil! Əgәr biz Çiçәklәrin buraxdığı müxtәlif qoxular,
çiçәk deyәndә bitkinin budaqlarında olan uçucu yağların kimyәvi tәrkibindәn asılıdır
rәngbәrәng şeylәri nәzәrdә tuturuqsa, vә onların birlәşmәsi tamam fәrqli, mәxsusi
dәrindәn sәhv edirik. qoxular yaradır. Yeri gәlmişkәn, elә hәmin
Mәsәlәn, zoğalın baharda açan lәçәklәri, yağlar tәkcә bitki çiçәklәrindә deyil, hәm
әslindә heç lәçәk deyil. dә yarpaqlarda, bitkinin qabığında, onun
Digәr tәrәfdәn hansısa otun ucundakı kökündә, meyvәlәrindә vә toxumlarında
saqqallı qotazlar onun çiçәyidir! Qarğıdalı- olur. Misal üçün, bu yağlar limonla
nın yetişmәmiş qıçası da çiçәkdir. portağalın meyvәlәrindә, badamın toxumla-
Botaniklәrin tәyininә görә çiçәk bitkinin rında, darçının qabığındadır.
tozcuq, toxum, yaxud ikisini birdәn әmәlә
gәtirәn hissәsidir. Yalnız toxumla çoxalan Bәs niyә çiçәklәrin rәngi olur? “An-
bitkilәrin çiçәyi olur vә bitkinin yalnız tox- tosianin” – çiçәklәrә qırmızı, yasәmәni,
um әmәlә gәlmәsi vә yetişmәsi ilә bağlı göy, bәnövşәyi vә başqa çalarları verәn
olan hissәlәri çiçәk sayıla bilәr. piqmentin adıdır. Bu piqmentlәr çiçәklәrin
Bәs çiçәklәrin niyә qoxusu olur? şirәsindә hәll olur. Başqa rәnglәr, mәsәlәn,
Çiçәklәrin qoxusu onun lәçәklәrindә sarı, narıncı, yaşıl isә tamam başqa
müәyyәn yağların mövcudluğu ilә piqmentlәr vasitәsiylә yaranır. Hәmin
әlaqәdardır. Bu yağlar mürәkkәb struktura piqmentlәrә xrolofil, karotin vә sairә aiddir.
malik olur. Müәyyәn şәraitdә hәmin struk- Piqmentlәrin fәrqli kimyәvi strukturu olur.
turlar parçalanır vә uçan yağ әmәlә gәlir
ki, o da qısa bir zamanda buxarlanır. Bu Belәliklә, çiçәklәrin rәngi “antosianin”
vә “plastisid” adlanan piqmentlәrdәn
asılıdır. Bәzi piqmentlәr bir rәngin, başqaları
digәr rәnglәrin yaranmasını tәmin edir.
Niyә çiçәklәrin qoxusu vә rәngi olur?
Qәribәdir, biz tez-tez hansısa baş verәndә, biz çiçәkdәn gәlәn qoxunu
bitkinin “çiçәklәrinә” valeh olu- hiss edirik.
ruq, amma heç bilmirik ki, bun-
lar, ümumiyyәtlә, çiçәk deyil! Əgәr biz Çiçәklәrin buraxdığı müxtәlif qoxular,
çiçәk deyәndә bitkinin budaqlarında olan uçucu yağların kimyәvi tәrkibindәn asılıdır
rәngbәrәng şeylәri nәzәrdә tuturuqsa, vә onların birlәşmәsi tamam fәrqli, mәxsusi
dәrindәn sәhv edirik. qoxular yaradır. Yeri gәlmişkәn, elә hәmin
Mәsәlәn, zoğalın baharda açan lәçәklәri, yağlar tәkcә bitki çiçәklәrindә deyil, hәm
әslindә heç lәçәk deyil. dә yarpaqlarda, bitkinin qabığında, onun
Digәr tәrәfdәn hansısa otun ucundakı kökündә, meyvәlәrindә vә toxumlarında
saqqallı qotazlar onun çiçәyidir! Qarğıdalı- olur. Misal üçün, bu yağlar limonla
nın yetişmәmiş qıçası da çiçәkdir. portağalın meyvәlәrindә, badamın toxumla-
Botaniklәrin tәyininә görә çiçәk bitkinin rında, darçının qabığındadır.
tozcuq, toxum, yaxud ikisini birdәn әmәlә
gәtirәn hissәsidir. Yalnız toxumla çoxalan Bәs niyә çiçәklәrin rәngi olur? “An-
bitkilәrin çiçәyi olur vә bitkinin yalnız tox- tosianin” – çiçәklәrә qırmızı, yasәmәni,
um әmәlә gәlmәsi vә yetişmәsi ilә bağlı göy, bәnövşәyi vә başqa çalarları verәn
olan hissәlәri çiçәk sayıla bilәr. piqmentin adıdır. Bu piqmentlәr çiçәklәrin
Bәs çiçәklәrin niyә qoxusu olur? şirәsindә hәll olur. Başqa rәnglәr, mәsәlәn,
Çiçәklәrin qoxusu onun lәçәklәrindә sarı, narıncı, yaşıl isә tamam başqa
müәyyәn yağların mövcudluğu ilә piqmentlәr vasitәsiylә yaranır. Hәmin
әlaqәdardır. Bu yağlar mürәkkәb struktura piqmentlәrә xrolofil, karotin vә sairә aiddir.
malik olur. Müәyyәn şәraitdә hәmin struk- Piqmentlәrin fәrqli kimyәvi strukturu olur.
turlar parçalanır vә uçan yağ әmәlә gәlir
ki, o da qısa bir zamanda buxarlanır. Bu Belәliklә, çiçәklәrin rәngi “antosianin”
vә “plastisid” adlanan piqmentlәrdәn
asılıdır. Bәzi piqmentlәr bir rәngin, başqaları
digәr rәnglәrin yaranmasını tәmin edir.
