Page 24 - Peşəkar aktyorluq dərsləri
P. 24
Mixail Çexov
istәyinә uyğun ifa etdim. Çox maraqlı idi, çünki hәr
axşam tamaşaçılardan müxtәlif rәylәr vә suallar alırdım.
Teatra tәsadüf nәticәsindә düşmüş adamların rәyi ilә bir
qrup müәllimin rәyi tam fәrqli idi, elә göndәrdiklәri su-
allar da. Bir mәsәlәyә müsbәt yanaşıram: yaşadığımız
dövrdә bizim tamaşaçıya, onun da bizә böyük ehtiyacı
var, yalnız mühitin kömәkliyi sayәsindә bir-birimizlә çox
mәtlәblәrdәn danışa bilәrik. Burada yenә dә maraqlı bir
mәqamla üzlәşirik. Müasir teatrda sözә vә onun gücünә
güvәnirik, sәhnәdәn o qәdәr danışırıq ki, lazım olan
şeylәri mühitә ehtiyac duymadan çatdırırıq. Amma mühit
yarananda – mәsәlәn, sevgi mühiti – siz mәnanı unudub
elә gözәl sözlәr deyә bilәrsiniz ki! Dilimiz, işlәtdiyimiz
sözlәr elә mәnalıdır ki, onlar yalnız söz olaraq qalmır,
böyük mәtlәblәr kәsb edir. Sevgi mühitindә nifrәt doğu-
ran sözlәr deyirsinizsә, bu, çox maraqlı kombinasiyadır,
bәzәn әkslikdәn doğan effekt kömәyә gәlir. Uca hisslәrlә
alçaq hisslәr әkslik doğurur, dәyişmәyәn isә yalnız insan
obrazıdır.
Mәhz buna görә dә mühit әn yaxşı rejissordur. Mühi-
tin yaratdığı mәziyyәtlәri heç bir rejissor tәklif edә bil-
mәz. Әgәr aktyor ondan nә tәlәb olunduğunu aydın dәrk
edirsә, anlaşıqlı mühit yaratmağa çalışacaq. Şübhә etmә-
yin, görәcәksiniz ki, bu gün dünәnkindәn daha yaxşı
oynamısınız, әlbәttә, bu, heç dә asan olmayacaq, çünki
24 mühit hәyat demәkdir, hәyatda isә oxşarlıq vә tәkrarlıq
mümkün deyil. Yaratdığımız sәhnә mühiti bizi ruhlandı-
racaq, qanadlandıracaq, özümüzdә әvvәllәr әsla duyma-
dığımız yeni keyfiyyәtlәr kәşf edәcәyik.
Tamaşa ideyadır, “nә vә nә üçün” sualına cavab ax-
taran hiss, mühit vә arzular toplusudur. Sәhnә bizim arzu
vә istәklәrimizlә birbaşa bağlıdır. Sәhnә daim hәrәkәt-
istәyinә uyğun ifa etdim. Çox maraqlı idi, çünki hәr
axşam tamaşaçılardan müxtәlif rәylәr vә suallar alırdım.
Teatra tәsadüf nәticәsindә düşmüş adamların rәyi ilә bir
qrup müәllimin rәyi tam fәrqli idi, elә göndәrdiklәri su-
allar da. Bir mәsәlәyә müsbәt yanaşıram: yaşadığımız
dövrdә bizim tamaşaçıya, onun da bizә böyük ehtiyacı
var, yalnız mühitin kömәkliyi sayәsindә bir-birimizlә çox
mәtlәblәrdәn danışa bilәrik. Burada yenә dә maraqlı bir
mәqamla üzlәşirik. Müasir teatrda sözә vә onun gücünә
güvәnirik, sәhnәdәn o qәdәr danışırıq ki, lazım olan
şeylәri mühitә ehtiyac duymadan çatdırırıq. Amma mühit
yarananda – mәsәlәn, sevgi mühiti – siz mәnanı unudub
elә gözәl sözlәr deyә bilәrsiniz ki! Dilimiz, işlәtdiyimiz
sözlәr elә mәnalıdır ki, onlar yalnız söz olaraq qalmır,
böyük mәtlәblәr kәsb edir. Sevgi mühitindә nifrәt doğu-
ran sözlәr deyirsinizsә, bu, çox maraqlı kombinasiyadır,
bәzәn әkslikdәn doğan effekt kömәyә gәlir. Uca hisslәrlә
alçaq hisslәr әkslik doğurur, dәyişmәyәn isә yalnız insan
obrazıdır.
Mәhz buna görә dә mühit әn yaxşı rejissordur. Mühi-
tin yaratdığı mәziyyәtlәri heç bir rejissor tәklif edә bil-
mәz. Әgәr aktyor ondan nә tәlәb olunduğunu aydın dәrk
edirsә, anlaşıqlı mühit yaratmağa çalışacaq. Şübhә etmә-
yin, görәcәksiniz ki, bu gün dünәnkindәn daha yaxşı
oynamısınız, әlbәttә, bu, heç dә asan olmayacaq, çünki
24 mühit hәyat demәkdir, hәyatda isә oxşarlıq vә tәkrarlıq
mümkün deyil. Yaratdığımız sәhnә mühiti bizi ruhlandı-
racaq, qanadlandıracaq, özümüzdә әvvәllәr әsla duyma-
dığımız yeni keyfiyyәtlәr kәşf edәcәyik.
Tamaşa ideyadır, “nә vә nә üçün” sualına cavab ax-
taran hiss, mühit vә arzular toplusudur. Sәhnә bizim arzu
vә istәklәrimizlә birbaşa bağlıdır. Sәhnә daim hәrәkәt-