Page 134 - Peşəkar aktyorluq dərsləri

Mixail Çexov

tamamlayır. Aktyor fәrdi xarakterinin xüsusiyyәtlәrindәn
istifadә etmәyә mәcburdur, әks tәqdirdә rol alınmayacaq.
Demәli, hәr bir aktyor rolu yaratdığı jestlәrin kömәyi ilә
başqa cür oynayacaq. Yaxud Hamlet obrazını götürәk.
Tәsәvvürümüzә gәtirәk ki, onun jestlәri daxili xarakterini
tәrәnnüm edir. Horatsio üçün tamamilә başqa jestlәr tәlәb
olunur. Hәmçinin Klavdi obrazının jestlәri dә fәrqlidir –
o, ağır vәziyyәtdәdir, yәni hәmişә yataqda uzanmış
haldadır, xarakterin açılması isә bizdәn jest tәlәb etmir.
Bununla belә, aktyor Klavdi kimi obrazlar üçün özünә-
mәxsus jestlәr seçmәyi bacarmalıdır.

Rejissorlar kimi, biz dә bütün tamaşanı bir bitkin jest
kimi tәsәvvür edә bilәrik. Sәhnәdә rol almış bir qrup ak-
tyorla jest barәdә razılığa gәlmәk mümkündür. Aktyorlar
hәmin jesti anlayıb hәvәslә yerinә yetirsәlәr, jest dirijor
kimi onlara rәhbәrlik edib ilham verәcәk. Mәsәlәn,
“Hamlet”dәki “Tәlә” sәhnәsindә müәyyәn jest edә bilә-
rik. Bu jestdә bütün hazırlıqlar vә xarakterik cәhәtlәr
müәyyәn әqli nәticәyә gәtirәcәk. Әgәr aktyorlar hәmin
psixoloji jesti bәyәnsәlәr, onlarda istәnilәn sәhnәyә “xalis
aktyor yanaşması” yaranacaq. Bu, fәlsәfi, yaxud psixoloji
yanaşma yox, aktyor yanaşması olacaq, jestin hisslәrlә,
ya da zahiri formada tәrәnnüm edilmәsi dә heç bir rol oy-
namayacaq. Buna görә dә aktyorlarda olan әn gözәl cәhәt
jestlәrin dilidir.
134 Әgәr mәndәn “Tәlә” sәhnәsinin sadә sayıla bilinib-
bilinmәyәcәyini xәbәr alsanız, cavab verirәm: başlanğıc-
da bu sәhnә çox sadә olmalıdır, әks tәqdirdә intellektual
interpretasiyanın labirintlәrindә vurnuxacaq, nәticәdә
azıb çaşbaş qalacağıq. Hәyatım boyu rast gәldiyim dahi
aktyorlar öz rollarının tәhlili içindә boğulublar. Bu tәhlilә
çoxlu vaxt vә enerji sәrf ediblәr, hәlә sәhnәyә çıxmazdan