Page 133 - Peşəkar aktyorluq dərsləri

b görmәk, sonra da sәhnәdә canlandırmaq demәkdir. Peşəkar aktyorluq dərsləri
Әsl aktyor sәhnәdә, onun әtrafında baş verәnlәri öz psi-
xologiyasına uyğun dәrk edir, demәk istәdiklәrini şüuru- 133
nun diktәsi ilә yox, jestlәrin dili ilә çatdırır. Ümumiyyәtlә,
teatrda şüurun diktәsi ilә oynamaq çox tәhlükәli әnәnәdir,
çünki belә diktә istәr-istәmәz stereotip yaradır, fәrdi
yaradıcılığın qarşısını alır, nәticәdә aktyor sönür. Bunu
“ölü, hәrәkәtsiz psixologiya” adlandırsaq, yanılmarıq.
Şüur hisslәrimizlә, obrazdan doğan daxili tәlatüm-
lәrimizlә ahәng tәşkil edәndә әsl aktyorluq psixologiyası,
peşәkarlıq işә düşür. Bu, müәyyәn inkişaf xәtti üzrә
yüksәlәn gizli psixoloji prosesdir. Mәsәlәn, “Mәn dәrd-
qәm içindәyәm” anlayışının jestlә tәrәnnümünü tәhlil
edәk. İnsan psixologiyasının müәyyәn vәziyyәti belә ad-
lanır, yәni insan konkret halını bu sözlәrlә ifadә edir.
Sizcә, aktyor sәhnәyә çıxıb tamaşaçıya demәlidir ki,
“dәrd-qәm içindәyәm”? Әsla yox! Әsl aktyor bunu bir
psixoloji jestin, yaxud jestlәrin vasitәsi ilә çatdırmağı
bacarmalıdır. Hәmin jest oyun zamanı qeyri-ixtiyari
görünә bilәr, başlıcası, aktyor “dәrd-qәm” içindә oldu-
ğunu bildirәn jestlәri tamaşaçıya aşılamalıdır. Hәr şey
oyunla paralel gedәrәk tәbii görünmәli, aktyorun ifa
tәrzinә, obrazın tәrәnnümünә xәlәl gәtirmәmәlidir. Bu
halda tamaşaçı ona tәqdim olunan obrazın әsl mәnәvi du-
rumunu anlayıb şәksiz qәbul edәcәk, pyesin psixoloji
mәziyyәtlәrini asanlıqla qavrayacaq.

Xarakterlәr yaratmaq sәnәti – jestlәrin dili

Xarakterlәr yaratmaq sәnәti ilә yaxından tanış olsaq,
görәcәyik ki, hәr bir xarakter, nә qәdәr mürәkkәb olsa da,
jestlәrdәn ibarәtdir. Mәsәlәn, Don Kixotda jest bәdәni