Page 132 - Peşəkar aktyorluq dərsləri

Mixail Çexov

çoxlu jest edәn, bәdәnini hәrәkәtә gәtirib әsdirәn xaricilәr
dә “can verәn xәstәyә” bәnzәyirlәr. Müasir teatrda sәh-
nәyә çıxır, bu “xәslәliklәri” dә dartıb özümüzlә ora gәti-
ririk. Bәzi ölkәlәrdә formalaşmış teatr mәktәbindә bu,
mәqbul sayılır. Sәhnәdә nәinki “xәstәlik” yayırıq, hәtta
varlığımızdan, hiss vә duyğularımızdan uzaq durmağa
çalışırıq. Dәrk etmirik ki, bununla mәnәviyyatımızı iflic
vәziyyәtinә salırıq. Çünki düşünürük, sәhnәdәki varlı-
ğımız pyes müәllifinin dili ilә danışır, kәnara addım
atmağa, rolu öz xarakterimizә uyğunlaşdırmağa haqqımız
yoxdur. Haradansa tapdığımız kәlәfin ucundan yapışıb
düz xәtt boyunca ucuzluğa gedirik. Nәticәdә, olan-qalan
bacarığımızı, istedadımızı da mәhv edirik.

Şübhәsiz, söylәdiyim bu cәhәtlәri heç dә bütün sәnәt
adamlarına şamil etmәk olmaz. Müxtәlif ölkәlәrdә xeyli
aktyor var ki, sәhnәyә “xәstәlik” daşımır, әksinә, әvәzsiz
oyunla sәhnә hәyatını sağlamlaşdırır, obrazlara yeni ömür
bәxş edir. Amma unutmaq olmaz ki, aktyorun sәhnәdә
fәrdi xüsusiyyәtlәrini itirmәsi, yaxud onu qiymәtlәndirә
bilmәmәsi teatrın әhәmiyyәtini azaldır. Vәzifәmiz aktyo-
ru, necә deyәrlәr, hәyata qaytarmaq, teatra yeni nәfәs
bәxş etmәkdir. Çünki bu gün teatrın tәrәqqiyә, parlaq
simalara, әvәzsiz ifaya böyük ehtiyacı var. Tamaşaçının
qarşısına bir “alәtlә” çıxırıq – hәmin “alәt” elә biz özü-
müzük. Demәli, aktyor hәyatını yaşatmaq, ona ruh verib
sәhnәnin әbәdi günәşinә çevirmәk yalnız bizdәn asılıdır,
132 bu işi bizim әvәzimizә kimsә görmәyәcәk. Ona görә dә
bәdәnimiz vә hisslәri ifadә edәn jestlәr sәhnә hәyatını
canlandırıb ona mәnәvi qida vermәk üçün yararlana-
cağımız yeganә üsuldur. Buna isә gәrgin mәşqlәr
sayәsindә nail olmaq mümkündür.

Sәhnә vasitәsilә aktyorun fәrdi keyfiyyәtlәrini güc-
lәndirmәk – mәtndәki sözlәrin әsl mәnasını, mәğzini dәrk