Page 111 - Peşəkar aktyorluq dərsləri
P. 111
işi müәyyәn xüsusiyyәtlәrlә, xarakterin cizgilәrinә Peşəkar aktyorluq dərsləri
uyğun hәyata keçirirәm. Özünüzә deyә bilәrsiniz ki,
mәsәlәn, bu işdә hiss, fәlsәfә, psixologiya vә buna oxşar 111
şeylәr yoxdur, sadәcә konkret iş vә ona uyğun xüsusiy-
yәtlәr var. Nәticәdә, aktyorluq sәnәtindә әn qiymәtli olan
bir şeyi – hisslәri oyadırsınız. Әgәr daxildәki hisslәri oyat-
masan, stulu “qayğı” ilә, “sevә-sevә” götürüb başqa yerә
qoya bilmәyәcәksәn. Hәr bir işi xüsusi tәrzdә, fәrqli
cәhәtlәr vә üsullarla görmәk mümkündür. Bunu necә
adlandırmağın fәrqi yoxdur, “xüsusi” sözü hәmişә müәy-
yәn mәna kәsb edәcәk. Bu, “aktyor oyunu” adlı sirrin çox
mühüm açarıdır, әks tәqdirdә, hәr şey bәsit alınacaq.
Nümunә kimi, qalanın bürcündә kabusu gözlәyәn
Hamlet vә Horatsionu götürәk. Hamlet nә edir? O, bütün
diqqәtini bir şeyin üzәrindә cәmlәşdirir. Varlığını narahat-
lıq hissi bürüyüb vә bu, digәr hisslәrin oyanması üçün
tәmәl daşı rolunu oynayır. Mәsәlәn, rejissor sizә belә bir
tәlimat verә bilәr: narahatlıq vә çılğınlıq hisslәrini
birlәşdirin. Konkret halda bu, mümkün görünür. Aktyor-
luq baxımından siz daha mürәkkәb oyuna keçid ala
bilәrsiniz vә nәticәdә rolun mәziyyәtlәrini daha tez
qavrayıb tamaşaçıya çatdırmaq olar. Özü dә bu oyun
aktyorların yaxa qurtara bilmәdiyi mәnasız ştamp, sönük
klişe xarakterli yox, özünәmәxsus, fәrqli ifa tәrzi kimi
mәqbul sayılacaq.
Adi hәrәkәtlәr, sadә oyun aktyorun bütün daxili
alәminә sirayәt edir, amma burulğan yaratmır, әslindә,
bu tәlatümün doğmasına özümüz razılıq vermirik. Bәzәn
aktyor öz hisslәrinin burulğanına düşsә dә, lazımi key-
fiyyәtlәr tapmaqda aciz qalır, mәsәlәn, sәhnәdә “övlad”ı-
na mәhәbbәtini bildirmәli olan aktyorun oyunu inandırıcı
alınmır. Aktyor rejissora bildirir ki, övladı olmadığı üçün
bu hiss ona tanış deyil. Peşәkar rejissor “övlad mә-
uyğun hәyata keçirirәm. Özünüzә deyә bilәrsiniz ki,
mәsәlәn, bu işdә hiss, fәlsәfә, psixologiya vә buna oxşar 111
şeylәr yoxdur, sadәcә konkret iş vә ona uyğun xüsusiy-
yәtlәr var. Nәticәdә, aktyorluq sәnәtindә әn qiymәtli olan
bir şeyi – hisslәri oyadırsınız. Әgәr daxildәki hisslәri oyat-
masan, stulu “qayğı” ilә, “sevә-sevә” götürüb başqa yerә
qoya bilmәyәcәksәn. Hәr bir işi xüsusi tәrzdә, fәrqli
cәhәtlәr vә üsullarla görmәk mümkündür. Bunu necә
adlandırmağın fәrqi yoxdur, “xüsusi” sözü hәmişә müәy-
yәn mәna kәsb edәcәk. Bu, “aktyor oyunu” adlı sirrin çox
mühüm açarıdır, әks tәqdirdә, hәr şey bәsit alınacaq.
Nümunә kimi, qalanın bürcündә kabusu gözlәyәn
Hamlet vә Horatsionu götürәk. Hamlet nә edir? O, bütün
diqqәtini bir şeyin üzәrindә cәmlәşdirir. Varlığını narahat-
lıq hissi bürüyüb vә bu, digәr hisslәrin oyanması üçün
tәmәl daşı rolunu oynayır. Mәsәlәn, rejissor sizә belә bir
tәlimat verә bilәr: narahatlıq vә çılğınlıq hisslәrini
birlәşdirin. Konkret halda bu, mümkün görünür. Aktyor-
luq baxımından siz daha mürәkkәb oyuna keçid ala
bilәrsiniz vә nәticәdә rolun mәziyyәtlәrini daha tez
qavrayıb tamaşaçıya çatdırmaq olar. Özü dә bu oyun
aktyorların yaxa qurtara bilmәdiyi mәnasız ştamp, sönük
klişe xarakterli yox, özünәmәxsus, fәrqli ifa tәrzi kimi
mәqbul sayılacaq.
Adi hәrәkәtlәr, sadә oyun aktyorun bütün daxili
alәminә sirayәt edir, amma burulğan yaratmır, әslindә,
bu tәlatümün doğmasına özümüz razılıq vermirik. Bәzәn
aktyor öz hisslәrinin burulğanına düşsә dә, lazımi key-
fiyyәtlәr tapmaqda aciz qalır, mәsәlәn, sәhnәdә “övlad”ı-
na mәhәbbәtini bildirmәli olan aktyorun oyunu inandırıcı
alınmır. Aktyor rejissora bildirir ki, övladı olmadığı üçün
bu hiss ona tanış deyil. Peşәkar rejissor “övlad mә-