Page 116 - Peşəkar aktyorluq dərsləri

Mixail Çexov

mühiti yaratmaq üçün nә lazım olduğuna özümüz qә-
rar veririk, bu zaman mәnim nә hiss etdiyim o qәdәr
dә vacib deyil, mәn yalnız mühit üçün işlәmәliyәm. Bu
nә demәkdir? Demәli, baş verәnlәrә fәrdi reaksiyanız,
münasibәtiniz yoxdur? Adi personajın fәrdi reaksiya-
larından fәrqli olaraq, ümumilәşdirilmiş mühitdәn nә
qazana bilәrik? Deyirsiniz ki, mәsәlәn, dәnizçilәrin
kef mәclisi qurduğu yemәkxananın ümumi mühiti
mövcuddur. Bunu әsas mühit dә hesab etmәk olar.
Fәrdi reaksiyanı kәnara qoysaq, ümumilәşdirilmiş
mühitdәn nә әxz edә bilәrik?

– Söhbәtlәrimizin әsas mahiyyәti ondan ibarәtdir ki,
mühit tәsәvvürdә canlandırılan obyektiv bir şey kimi
olmalıdır. Yәni ilk növbәdә özümüzü unudub bir kәnara
qoymalıyıq. Bu an pyesdәn irәli gәlәn fәrdi ixlaskarlıq
hissi duyuruq, ya yox? Kafedral kilsәdә müxtәlif xarak-
terlәr dolaşır: biri ixlaskarlıq hissi keçirir, digәri baş
verәnlәrә etinasız yanaşır, üçüncüsü isә bütün bunlara,
necә deyәrlәr, aqressiv münasibәt bәslәyir. Bu, pyesin
mövzusudur – aqressiv xarakter vә ixlaskarlıq mühiti.

– Deyirsiniz kafedral kilsәdә elә müәmmalı bir şey
dolaşır ki, insana ixlaskarlıq hissi tәlqin edir, yaxud
ay işığı romantik duyğular doğurur. Bütün bunlar kli-
şeli oyun yaratmırmı?
116 – Nümunәlәrin sayını artırmaq da olar. Әgәr sәhnә-
dәki kafedral kilsәni götürsәk, buradakı mühit pyesdәn
vә hadisәlәrin sonrakı inkişafından asılı olacaq. “Kafedral
kilsәdә qәtl” vә onun mühitini xatırlayın. Kilsәni vә yol
qәzasını nümunә kimi istifadә etmişdim, lakin bizim an-
lamda klişeli, ştamplı oyun yoxdur. Әgәr mühiti gündәlik
hәyatın, yaxud pyesin mühitinә oxşatmaq istәyiriksә,