Page 133 - book-online
P. 133
Àòàìûí äîñòëàðû
olan tәmsilçilәri mәmlәkәtdәn çıxdıqları zaman Ənvәr
Paşa Sultan Vәhdәtәddinә, Mustafa Kamalın iş başına
gәtirilmәsi ilә bağlı tövsiyә vermişdi. Atamın dostu isә
ona edilәn bütün israrlara, tәkliflәrә rәğmәn ölkәdәn
qaçmadı. Sonda ingilislәr tәrәfindәn yaxalanıb Malta
sürgününә göndәrildi.
Malta әsarәti Osmanlı imperatorluğunun son
günlәrinә hakim olan, son taleyini çözәn insanlar üçün
bir zehniyyәt, xarakter vә ruh meyarına çevrildi. Hә a
bundan daha artıq! Bütün o sәdrәzәmlәr, komandanlar,
nazirlәr, sәfirlәr mәhәk daşında imtahandan keçdilәr.
İnsan ruhunun әsl mayası fәlakәt vә iztirab zamanı mey-
dana çıxır. İ ihad vә Tәrәqqinin bu son naziri dә Maltada
әsarәt hәyatının maddi, mәnәvi sıxıntıları arasında
tәrtәmiz bir mayaya sahib olduğunu parlaq şәkildә
ortaya qoydu. Birinci Dünya müharibәsinin yaşadıqları
hәyatın ehtişamı içәrisinә belә sığmayan bir qisim coşqun
qәhrәmanları bu dәrviş tәbiәtli, bir qәdәr dә dәrviş
görünüşlü adamın ruh vә xarakter yüksәkliyi qarşısında
әsarәt hәyatı sona çatana qәdәr hәr gün bir az daha
kiçildilәr.
Mәğlub imperatorluğun bәzi idarәçilәri pul vә
sәrvәtin bәxş etdiyi imkan nәticәsindә adәtkәrdә olduqları
yaşam tәrzini әsirlik hәyatında da satın almaqdan
çәkinmirdilәr. Onların arasında elәlәri vardı ki, ingilislәrin
xәsisliklә payladığı on ildәn qalma konservlәrlә yarıac,
yarıtox güzәran keçirәn yoldaşlarının gözü qarşısında
az әlә düşәn bahalı meyvәlәri “paranı verәn tütәyi
çalar”– deyib qarınlarına doldururdular. Onların arasında
elәlәri vardı ki, bu vә ya başqa vasitәlәrlә çәmini tapıb
hәbsxana divarları arasında deyil, oğul-uşaqları ilә
birlikdә rahat villalarda yaşayırdılar.
Atamın dostu isә bu tip insanlar qәdәr imkanı olduğu
133
olan tәmsilçilәri mәmlәkәtdәn çıxdıqları zaman Ənvәr
Paşa Sultan Vәhdәtәddinә, Mustafa Kamalın iş başına
gәtirilmәsi ilә bağlı tövsiyә vermişdi. Atamın dostu isә
ona edilәn bütün israrlara, tәkliflәrә rәğmәn ölkәdәn
qaçmadı. Sonda ingilislәr tәrәfindәn yaxalanıb Malta
sürgününә göndәrildi.
Malta әsarәti Osmanlı imperatorluğunun son
günlәrinә hakim olan, son taleyini çözәn insanlar üçün
bir zehniyyәt, xarakter vә ruh meyarına çevrildi. Hә a
bundan daha artıq! Bütün o sәdrәzәmlәr, komandanlar,
nazirlәr, sәfirlәr mәhәk daşında imtahandan keçdilәr.
İnsan ruhunun әsl mayası fәlakәt vә iztirab zamanı mey-
dana çıxır. İ ihad vә Tәrәqqinin bu son naziri dә Maltada
әsarәt hәyatının maddi, mәnәvi sıxıntıları arasında
tәrtәmiz bir mayaya sahib olduğunu parlaq şәkildә
ortaya qoydu. Birinci Dünya müharibәsinin yaşadıqları
hәyatın ehtişamı içәrisinә belә sığmayan bir qisim coşqun
qәhrәmanları bu dәrviş tәbiәtli, bir qәdәr dә dәrviş
görünüşlü adamın ruh vә xarakter yüksәkliyi qarşısında
әsarәt hәyatı sona çatana qәdәr hәr gün bir az daha
kiçildilәr.
Mәğlub imperatorluğun bәzi idarәçilәri pul vә
sәrvәtin bәxş etdiyi imkan nәticәsindә adәtkәrdә olduqları
yaşam tәrzini әsirlik hәyatında da satın almaqdan
çәkinmirdilәr. Onların arasında elәlәri vardı ki, ingilislәrin
xәsisliklә payladığı on ildәn qalma konservlәrlә yarıac,
yarıtox güzәran keçirәn yoldaşlarının gözü qarşısında
az әlә düşәn bahalı meyvәlәri “paranı verәn tütәyi
çalar”– deyib qarınlarına doldururdular. Onların arasında
elәlәri vardı ki, bu vә ya başqa vasitәlәrlә çәmini tapıb
hәbsxana divarları arasında deyil, oğul-uşaqları ilә
birlikdә rahat villalarda yaşayırdılar.
Atamın dostu isә bu tip insanlar qәdәr imkanı olduğu
133
