Page 608 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 608
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
başlı xoşbәxt elәyib. Bu yerdә ikisinin dә gözlәdiyi adam – Bәyazüzlü Şair
gәlib çıxıb, hәrәsinnәn iki kәrә öpüşәndәn sonra uzun, şirin bir söhbәt
başlayıb, söhbәtin axırı da hәmәşәki kimi uzana-uzana gedib millәtçi müla-
hizәlәrә dirәnib. Burda adәtlәri üzrә, Bәyazülü Şairlә möhkәm dartışıblar,
Uzunsaçlı Şair olmasaymış, bәlkә dә, dartışma toqquşmaya çevrilәrmiş;
amma kişi vaxtında araya girib, onun xahişiynәn Bәyazüzlü Şair şirin
xatirәlәrindәn birini danışmağa başlayıb: o da neçәnci dәfәsә eşitdiyi hәmin
xatirәyә qulaq asıb-asıb, birdә onda ayılıb ki, Solğunbәnizli Nasirlә
görüşünә az qalır. Tәlәm-tәlәsik şairlәrlә vidalaşıb, sellofan torbası da
qoltuğunda özünü yaxınlıqdakı bağa çatdırıb. Solğunbәnizli Nasir dә adәti
xilafına gecikirmiş; o gәlәnәcәn vurğun vurmuş kimi, bağı dörd dolanıb,
rastına çıxan beş-altı nәfәrlә ayaqüstü kәlmә kәsib, qırsaqqız kimi
yaxasından yapışanları min fәndlә azdırıb. Axır ki, Solğunbәnizli Nasir
608 özünü yetirib, xırdaca bir dehadehdәn sonra arxalarınca göz qoyanlardan
birtәhәr canlarını qurtarıb, xәlvәti çayxanaların birindә mәskunlaşıblar.
Yanını yerә qoyan kimi sellofan torbasından axşam yazdığı, sәhәr-
sәhәr Dostuna oxuduğu, günorta da Uzunsaçlı Şairә mәlumat verdiyi әsәrini
çıxarıb, müqәddimәsiz-filansız başlayıb oxumağa. Solğunbәnizli Nasir dә
elә bundan ötrü gәlibmiş, qulağı onda arabir gözlәrini fikirli-fikirli qıyıb,
“Aha, aha” deyirmiş, bәzi mәqamlarda dik qalxıb tәzәdәn otururmuş, stu-
lunu bir az da yaxına çәkirmiş; o da Solğunbәnizli Nasirin bu halәtini görәsi
halda deyilmiş, avazla, әl-qolunun hәrәkәtilә yazdıqlarına rövnәq verә-verә
öz işindәymiş; qurtaranda Solğunbәnizli Nasir bir az susub, çayını içә-içә
fikrini cәmlәşdirib, axırda öz mövqeyini bildirib. Әvvәl hәr şey yaxşı
gedirmiş, sonra söhbәtlәri yavaş-yavaş mübahisәyә, axırdasa,
sözgülәşdirmәyә çevrilib, әmәlli-başlı tutaşıblar. Solğunbәnizli Nasirә deyib
ki, “Sәnin belә şeylәrdәn başın çıxmaz, get şirin-şәkәr balalar üçün
nağıllarını yaz; sәn nә bilirsәn, azadlığın, demokratiyanın fәlsәfi anlamı
nәdi?” Solğunbәnizli Nasir dә cavabında qayıdıb ki, “Sözә qulaq
asmadığına görә bu günә qalıbsan; nә institutu bitirdin, nә dә әmәlli-başlı
bir işdә işlәdin, düşdün absurd ideyaların dalınca, sonra da oturdun ona-
buna elmi әsәr yazmağa, elә bildin bunnan özünә gün ağlayacaqsan; sәnin
qәlәminin hesabına neçәlәri elmlәr namizәdi, doktor oldular, kitab
çıxartdılar, ad-san qazandılar, vәzifәlәrdә oturdular; sәn dә elәlәrindәn
sıxıla-sıxıla aldığın beş-üç manatı havaya sovurdun, kababxanalarda, çayxa-
nalarda arı kimi başına yığışanlara xәrclәdin; nә ata-ana sözünә baxdın ki,
evlәnәsәn, arvad-uşaq yiyәsi olasan, nә dә öz ağlına gәldi belә şeylәr;
qohum-qardaşdan, kәnddәn-kәsәkdәn qaçaq düşdün, elә bilirdin ki, bunnan
başlı xoşbәxt elәyib. Bu yerdә ikisinin dә gözlәdiyi adam – Bәyazüzlü Şair
gәlib çıxıb, hәrәsinnәn iki kәrә öpüşәndәn sonra uzun, şirin bir söhbәt
başlayıb, söhbәtin axırı da hәmәşәki kimi uzana-uzana gedib millәtçi müla-
hizәlәrә dirәnib. Burda adәtlәri üzrә, Bәyazülü Şairlә möhkәm dartışıblar,
Uzunsaçlı Şair olmasaymış, bәlkә dә, dartışma toqquşmaya çevrilәrmiş;
amma kişi vaxtında araya girib, onun xahişiynәn Bәyazüzlü Şair şirin
xatirәlәrindәn birini danışmağa başlayıb: o da neçәnci dәfәsә eşitdiyi hәmin
xatirәyә qulaq asıb-asıb, birdә onda ayılıb ki, Solğunbәnizli Nasirlә
görüşünә az qalır. Tәlәm-tәlәsik şairlәrlә vidalaşıb, sellofan torbası da
qoltuğunda özünü yaxınlıqdakı bağa çatdırıb. Solğunbәnizli Nasir dә adәti
xilafına gecikirmiş; o gәlәnәcәn vurğun vurmuş kimi, bağı dörd dolanıb,
rastına çıxan beş-altı nәfәrlә ayaqüstü kәlmә kәsib, qırsaqqız kimi
yaxasından yapışanları min fәndlә azdırıb. Axır ki, Solğunbәnizli Nasir
608 özünü yetirib, xırdaca bir dehadehdәn sonra arxalarınca göz qoyanlardan
birtәhәr canlarını qurtarıb, xәlvәti çayxanaların birindә mәskunlaşıblar.
Yanını yerә qoyan kimi sellofan torbasından axşam yazdığı, sәhәr-
sәhәr Dostuna oxuduğu, günorta da Uzunsaçlı Şairә mәlumat verdiyi әsәrini
çıxarıb, müqәddimәsiz-filansız başlayıb oxumağa. Solğunbәnizli Nasir dә
elә bundan ötrü gәlibmiş, qulağı onda arabir gözlәrini fikirli-fikirli qıyıb,
“Aha, aha” deyirmiş, bәzi mәqamlarda dik qalxıb tәzәdәn otururmuş, stu-
lunu bir az da yaxına çәkirmiş; o da Solğunbәnizli Nasirin bu halәtini görәsi
halda deyilmiş, avazla, әl-qolunun hәrәkәtilә yazdıqlarına rövnәq verә-verә
öz işindәymiş; qurtaranda Solğunbәnizli Nasir bir az susub, çayını içә-içә
fikrini cәmlәşdirib, axırda öz mövqeyini bildirib. Әvvәl hәr şey yaxşı
gedirmiş, sonra söhbәtlәri yavaş-yavaş mübahisәyә, axırdasa,
sözgülәşdirmәyә çevrilib, әmәlli-başlı tutaşıblar. Solğunbәnizli Nasirә deyib
ki, “Sәnin belә şeylәrdәn başın çıxmaz, get şirin-şәkәr balalar üçün
nağıllarını yaz; sәn nә bilirsәn, azadlığın, demokratiyanın fәlsәfi anlamı
nәdi?” Solğunbәnizli Nasir dә cavabında qayıdıb ki, “Sözә qulaq
asmadığına görә bu günә qalıbsan; nә institutu bitirdin, nә dә әmәlli-başlı
bir işdә işlәdin, düşdün absurd ideyaların dalınca, sonra da oturdun ona-
buna elmi әsәr yazmağa, elә bildin bunnan özünә gün ağlayacaqsan; sәnin
qәlәminin hesabına neçәlәri elmlәr namizәdi, doktor oldular, kitab
çıxartdılar, ad-san qazandılar, vәzifәlәrdә oturdular; sәn dә elәlәrindәn
sıxıla-sıxıla aldığın beş-üç manatı havaya sovurdun, kababxanalarda, çayxa-
nalarda arı kimi başına yığışanlara xәrclәdin; nә ata-ana sözünә baxdın ki,
evlәnәsәn, arvad-uşaq yiyәsi olasan, nә dә öz ağlına gәldi belә şeylәr;
qohum-qardaşdan, kәnddәn-kәsәkdәn qaçaq düşdün, elә bilirdin ki, bunnan
