Page 522 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 522
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Kamera teatrı
Oburalara hardan gәlib çıxmışdı – bunu bilәn yox idi. Hamı onu
bu yerlәrin әn qәdim sakini kimi tanıyırdı. Ağıl-nәsihәt
vermәyi sevәrdi.
Tez-tez dediyi söz bu idi: Adamdan, hәtta “adın nәdir?” soruşsalar,
әvvәl düşünüb, sonra cavab vermәlidir.
Bu, Әhmәd müәllimin, belә demәk mümkünsә, hәyat devizi idi.
Sizif nәhәng bir daşı min bir zülmlә itәlәyә-itәlәyә dağ başına qaldıran
kimi, o da burda peyda olandan sonra günlәri günlәrin üstünә әziyyәtlә
qoyub, böyük bir elmi-tәdqiqat müәssisәsindә sayılıb-seçilәn, işini yaxşı
bilәn mütәxәssisә çevrilmişdi.
522 Çoxu onu dәrin vә ağıllı bir adam kimi tanıyırdı, bütün suallara cavabı
vardı. Amma Әhmәd müәllim hәyatda ola bilmәzdi ki, kiminsә sualına
birdәn, düşünmәdәn cavab versin. Düşünmәyi dә nanә-turşusuyla olardı.
Cavabını dәqiq bildiyi suala, hәtta bir müddәt gözlәrini qıyıb әzab-
әziyyәtlә cavab axtaran adam obrazını yaratmaqdan o, xüsusi hәzz alardı.
Bu zaman özünә kәnardan baxmağı da unutmazdı. Budur, balacaboylu,
arıq, uzun burnu o dәqiqә diqqәt çәkib boyunu vә arıqlığını unutduran bu
ortayaşlı adam әlindә tutduğu qalın şüşәli eynәyini fırlada-fırlada dәrin fikrә
gedib.
Ona çox ağır sual veriblәr. Sual, tәxminәn, belәdir: “Azәrbaycanın
paytaxtı haradır?”. Bu adamın gözlәri hәmsöhbәtinә deyil, yana baxır.
Üzünün әzәlәlәri gәrilib. Daxili hәyәcanını güclә ört-basdır edib.
Әtrafda hamı nәfәsini dәrib, bu ağır sualın cavabını gözlәyir. Hәm-
söhbәti artıq sual vermәyinә dә, az qala, peşmandır.
Bir azda keçir, hәmsöhbәt artıq çıxıb getmәyә bәhanә axtarır.
Otaqdakılar buna imkan vermirlәr.
Bütün gәrginliklәrin әsl kulminasiya mәqamında cavab özünü daha
gözlәtmir.
Bu mәqamı çox gözәl hiss edәn Әhmәd müәllimin ağzından “Bakı'”
kәlmәsi, nәhayәt, çıxarkәn xeyli sirli sәslәnir. Sual verәnin çiynindәn ağır
bir yük götürülür. Әtrafdakılar “uf” deyә pıqqıldamaqlarını zorla saxlayır,
Әhmәd müәllimin isә gözlәrinә xeyli dәrindә yaxşı gizlәdilmiş mәm-
nunluğun zәif әks-sәdası qonur.
Bu, Әhmәd müәllimin balaca teatrı idi. Bir aktyordan ibarәt kamera
teatrı. Daha doğrusu, bu teatrın bir daimi, bir dә gәldi-gedәr aktyoru (vә ya
Kamera teatrı
Oburalara hardan gәlib çıxmışdı – bunu bilәn yox idi. Hamı onu
bu yerlәrin әn qәdim sakini kimi tanıyırdı. Ağıl-nәsihәt
vermәyi sevәrdi.
Tez-tez dediyi söz bu idi: Adamdan, hәtta “adın nәdir?” soruşsalar,
әvvәl düşünüb, sonra cavab vermәlidir.
Bu, Әhmәd müәllimin, belә demәk mümkünsә, hәyat devizi idi.
Sizif nәhәng bir daşı min bir zülmlә itәlәyә-itәlәyә dağ başına qaldıran
kimi, o da burda peyda olandan sonra günlәri günlәrin üstünә әziyyәtlә
qoyub, böyük bir elmi-tәdqiqat müәssisәsindә sayılıb-seçilәn, işini yaxşı
bilәn mütәxәssisә çevrilmişdi.
522 Çoxu onu dәrin vә ağıllı bir adam kimi tanıyırdı, bütün suallara cavabı
vardı. Amma Әhmәd müәllim hәyatda ola bilmәzdi ki, kiminsә sualına
birdәn, düşünmәdәn cavab versin. Düşünmәyi dә nanә-turşusuyla olardı.
Cavabını dәqiq bildiyi suala, hәtta bir müddәt gözlәrini qıyıb әzab-
әziyyәtlә cavab axtaran adam obrazını yaratmaqdan o, xüsusi hәzz alardı.
Bu zaman özünә kәnardan baxmağı da unutmazdı. Budur, balacaboylu,
arıq, uzun burnu o dәqiqә diqqәt çәkib boyunu vә arıqlığını unutduran bu
ortayaşlı adam әlindә tutduğu qalın şüşәli eynәyini fırlada-fırlada dәrin fikrә
gedib.
Ona çox ağır sual veriblәr. Sual, tәxminәn, belәdir: “Azәrbaycanın
paytaxtı haradır?”. Bu adamın gözlәri hәmsöhbәtinә deyil, yana baxır.
Üzünün әzәlәlәri gәrilib. Daxili hәyәcanını güclә ört-basdır edib.
Әtrafda hamı nәfәsini dәrib, bu ağır sualın cavabını gözlәyir. Hәm-
söhbәti artıq sual vermәyinә dә, az qala, peşmandır.
Bir azda keçir, hәmsöhbәt artıq çıxıb getmәyә bәhanә axtarır.
Otaqdakılar buna imkan vermirlәr.
Bütün gәrginliklәrin әsl kulminasiya mәqamında cavab özünü daha
gözlәtmir.
Bu mәqamı çox gözәl hiss edәn Әhmәd müәllimin ağzından “Bakı'”
kәlmәsi, nәhayәt, çıxarkәn xeyli sirli sәslәnir. Sual verәnin çiynindәn ağır
bir yük götürülür. Әtrafdakılar “uf” deyә pıqqıldamaqlarını zorla saxlayır,
Әhmәd müәllimin isә gözlәrinә xeyli dәrindә yaxşı gizlәdilmiş mәm-
nunluğun zәif әks-sәdası qonur.
Bu, Әhmәd müәllimin balaca teatrı idi. Bir aktyordan ibarәt kamera
teatrı. Daha doğrusu, bu teatrın bir daimi, bir dә gәldi-gedәr aktyoru (vә ya
