Page 452 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 452
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
başladı. Kolxozun sürüsünü otarırdı. Naxışlı, yeddimәrtәbәli qamçısı var
idi. Davaya gedәndә onu da apardı. Sonralar o qamçını vayenkomun
otağında gördülәr.
Cәmildәn tez-tez kağız gәlirdi. Üçkünc mәktubunun bir üzündә hәmişә
bayatı yazırdı:
Götürdü göy at mәni,
Saxlasın sayat mәni.
Baş qoyum dizin üstә,
Çox yatsam, oyat mәni.
Sonra Cәmil bir dә mәktub yazmadı. Böyükdәn-kiçiyә hamını nigaran
qoydu. Tapdıq Cәmilin bayatılarını әzbәr bilirdi. Arabir özü dә düzәldirdi.
Çox istәyirdi ki, uzaqlarda bir sevgilisi olaydı. Bu düzәltdiyi bayatıları da
ona göndәrәydi.
Şenliyә sarı qalxdı. Evlәrin heç birinin qırışığı açılmamışdı.
452 Pәncәrәlәrdә, bacalarda hәlә dә nәm vardı.
Sarı kişinin oğlu bugünlәrdә qayıtmışdı. Onlar da ürәkdәn sevinә
bilmirdilәr. Çünki qonum-qonşunun gözü yolda idi. Sevinmәk, şadlanmaq
olmurdu.
Bu vaxt kәndin ortasından uşaqlar üzüaşağı yüyürüşdülәr. Tapdığın
ürәyinә damdı ki, gәlәn var. Dizlәri sızıldadı, bir andaca bütün qapılar açıldı,
gәlinlәr yaşmaqlarını unutdular, qızlar gözaltılarını. Çığırışa-çığırışa sәsә
sarı yüyürdülәr. Çoxu ağlayırdı, kәsik-kәsik sәslәr gәlirdi:
– Atam-anam, ay qardaş, uğrunda ölüm!
Tapdıq yerindәcә donub-qalmışdı. Heç kәs bilmirdi, bu muştuluq kimin
qapısına gedir. Qabaqda qaçan yenә Mәdәt idi.
Mәdәt dava qurtaran gündәn üç evi muştuluqlamışdı. Bu, dördüncü
muştuluq idi. Amma özünün atasından heç bir xәbәr yox idi. Anası ağlayırdı:
– “Nә oldu bu baxtıqaraya, sәs-sәmiri çıxmadı”.
Mәdәt kәndin quzusunu otarırdı. Dava qurtaran gündәn quzunu yol
üstә aparardı. İndi dә quzunu qaşda qoyub, başıalovlu muştuluqla qaçırdı.
Yanından keçәndә Tapdıq soruşdu:
– Kimdi gәlәn, ay Mәdәt?
Amma Mәdәt dinmәdi, ötüb-keçdi.
Tapdıq bircә onun gözlәrini görә bildi. Mәdәt dә ağlayırdı. Tapdıq da
onun ardınca qaçdı. Mәdәt Hürü qarının hasarından atdanıb özünü onların
hәyәtinә saldı. Hürü qarı hay-haraya eşiyә çıxmışdı. Gözlәri yaxşı gör-
mürdü. Әllәrini irәli uzadıb taqәtsiz addımlayırdı:
– Kimsәn, ay oğul, kimsәn, nә xәbәrnәn gәlirsәn? Tez ol, de, öldürmә
mәni?!
başladı. Kolxozun sürüsünü otarırdı. Naxışlı, yeddimәrtәbәli qamçısı var
idi. Davaya gedәndә onu da apardı. Sonralar o qamçını vayenkomun
otağında gördülәr.
Cәmildәn tez-tez kağız gәlirdi. Üçkünc mәktubunun bir üzündә hәmişә
bayatı yazırdı:
Götürdü göy at mәni,
Saxlasın sayat mәni.
Baş qoyum dizin üstә,
Çox yatsam, oyat mәni.
Sonra Cәmil bir dә mәktub yazmadı. Böyükdәn-kiçiyә hamını nigaran
qoydu. Tapdıq Cәmilin bayatılarını әzbәr bilirdi. Arabir özü dә düzәldirdi.
Çox istәyirdi ki, uzaqlarda bir sevgilisi olaydı. Bu düzәltdiyi bayatıları da
ona göndәrәydi.
Şenliyә sarı qalxdı. Evlәrin heç birinin qırışığı açılmamışdı.
452 Pәncәrәlәrdә, bacalarda hәlә dә nәm vardı.
Sarı kişinin oğlu bugünlәrdә qayıtmışdı. Onlar da ürәkdәn sevinә
bilmirdilәr. Çünki qonum-qonşunun gözü yolda idi. Sevinmәk, şadlanmaq
olmurdu.
Bu vaxt kәndin ortasından uşaqlar üzüaşağı yüyürüşdülәr. Tapdığın
ürәyinә damdı ki, gәlәn var. Dizlәri sızıldadı, bir andaca bütün qapılar açıldı,
gәlinlәr yaşmaqlarını unutdular, qızlar gözaltılarını. Çığırışa-çığırışa sәsә
sarı yüyürdülәr. Çoxu ağlayırdı, kәsik-kәsik sәslәr gәlirdi:
– Atam-anam, ay qardaş, uğrunda ölüm!
Tapdıq yerindәcә donub-qalmışdı. Heç kәs bilmirdi, bu muştuluq kimin
qapısına gedir. Qabaqda qaçan yenә Mәdәt idi.
Mәdәt dava qurtaran gündәn üç evi muştuluqlamışdı. Bu, dördüncü
muştuluq idi. Amma özünün atasından heç bir xәbәr yox idi. Anası ağlayırdı:
– “Nә oldu bu baxtıqaraya, sәs-sәmiri çıxmadı”.
Mәdәt kәndin quzusunu otarırdı. Dava qurtaran gündәn quzunu yol
üstә aparardı. İndi dә quzunu qaşda qoyub, başıalovlu muştuluqla qaçırdı.
Yanından keçәndә Tapdıq soruşdu:
– Kimdi gәlәn, ay Mәdәt?
Amma Mәdәt dinmәdi, ötüb-keçdi.
Tapdıq bircә onun gözlәrini görә bildi. Mәdәt dә ağlayırdı. Tapdıq da
onun ardınca qaçdı. Mәdәt Hürü qarının hasarından atdanıb özünü onların
hәyәtinә saldı. Hürü qarı hay-haraya eşiyә çıxmışdı. Gözlәri yaxşı gör-
mürdü. Әllәrini irәli uzadıb taqәtsiz addımlayırdı:
– Kimsәn, ay oğul, kimsәn, nә xәbәrnәn gәlirsәn? Tez ol, de, öldürmә
mәni?!
