Page 356 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 356
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Maralları qovub dar bir cığıra saldılar. Birdәn-birә ana maral sürüdәn
dә, meşәdәn dә, torpaqdan da ayrıldı. Ayaqlarını yerdәn üzdülәr. Gözünün
qabağına dәmir tor çәkdilәr. Xәz paltarlı bu qәribә mәxluqlar toru ağaca
keçirib çiyinlәrinә aldılar. Maralın beli yerlә sürünürdü, buynuzu kollara
ilişirdi.
Onu qәfәsdә çox saxlamadılar. Açıb özünә bәnzәyәn maralların yanına
buraxdılar. O yerimәyә başladı. Ayaqları altından xoşagәlmәz sәslәr eşitdi:
“Taq-taq, taqq-taraq”. Qorxdu. İlk dәfә gördüyü marallara sığındı.
Hәrdәnbir qapıdan üstlәrinә ot, taxta divarın dibinә qoyulmuş nova su
tökürdülәr. O heç vaxt şәkli düşmәyәn sudan içmәmişdi. Amma indi bu ot
qarışmış bulanıq sudan sümürmәk üçün gücü çatan körpә heyvanları o tәrәf-
bu tәrәfә itәlәyirdi. Belә vaxtlarda yaş, lığlı döşәmәdә sürüşәn dırnaqları
taxtanın üzәrindә iz açırdı. Üstündә tәk-tük ağ xalları olan, cilalanmış qara
356 mәrmәrә bәnzәyәn dırnaqların, narındiş daraqla daranıb sığallanmış kimi
görünәn dәrisinin parıltısı itmişdi. Çox keçmәdi ki, onları qәfәsә doldurdu-
lar. Qәfәs yırğalandı. Ana maralın uzun kirpiklәri tora ilişmişdi. Gözlәrini
yumanda zorla açırdı, açanda zorla yumurdu. Gözünün qara gilәsindә dağlar
enib-qalxırdı, dağlar yaxınlaşırdı. Gözünün rәngi dә dәyişir, mavilәşirdi.
Burada ağ talalar – buludlar әks olunurdu. Sonra hәr tәrәfә qaranlıq çökdü;
maşın meşәyә girmişdi, ağacların baş-başa gәlmiş budaqları yolun üstünü
örtmüşdü.
Maşın xeyli gedib dayandı. Qәfәsin qapısını açdılar. Marallar özlәrini
hara gәldi tullayırdı. Ağaca, kola, daşa baxmırdı. Hәmişә qorxduqları in-
sanlardan qaçıb uzaqlaşmaq istәyirdi.
Maral palıdların arasından talaya keçdi. Orada narıncı, başı hamar
kәsilmiş kötüklәr çox idi. Onlar bir-birinin yanına düzülmüş, içindә xına
quruyan boşqablara oxşayırdı. Maral, yarısı yanıb qaralmış kötüyün üstünә
qonmuş qarmaqdimdik qaraquşla üz-üzә çıxdı. Bu qoca qaraquşun iri
gözlәri qәzәbli idi.
Quş maralı görәndә bütün ağırlığı ilә irәli atıldı. Qanadlarının ucu yerlә
süründü, toz qaldırıb göyә qalxdı. Neçә ildir ki, bu dağlarda marala rast
gәlmir. Nә vaxtsa onun kölgәsi sürülәrin üstünә düşmüşdü. Sonra birdәn-
birә azaldı, yoxa çıxdı.
Maral isә dayandı, buynuzları tufana düşmüş quru ağaclar kimi
yırğalandı. Sonra sәmtini dәyişib götürüldü, özünü kolların arasındakı
boşluğa atdı. Gözünә görünmәyәn dәmir tora çırpıldı. Tor onu geriyә tulladı.
Yıxıldı. Qalxıb qaçdı. Talada qabağına özgә bir maral da çıxdı. Yel kimi
ötüb-keçdi. Dırnaqları altında nәsә şaqqıldayırdı, qırağa sıçrayıb diyirlә-
Maralları qovub dar bir cığıra saldılar. Birdәn-birә ana maral sürüdәn
dә, meşәdәn dә, torpaqdan da ayrıldı. Ayaqlarını yerdәn üzdülәr. Gözünün
qabağına dәmir tor çәkdilәr. Xәz paltarlı bu qәribә mәxluqlar toru ağaca
keçirib çiyinlәrinә aldılar. Maralın beli yerlә sürünürdü, buynuzu kollara
ilişirdi.
Onu qәfәsdә çox saxlamadılar. Açıb özünә bәnzәyәn maralların yanına
buraxdılar. O yerimәyә başladı. Ayaqları altından xoşagәlmәz sәslәr eşitdi:
“Taq-taq, taqq-taraq”. Qorxdu. İlk dәfә gördüyü marallara sığındı.
Hәrdәnbir qapıdan üstlәrinә ot, taxta divarın dibinә qoyulmuş nova su
tökürdülәr. O heç vaxt şәkli düşmәyәn sudan içmәmişdi. Amma indi bu ot
qarışmış bulanıq sudan sümürmәk üçün gücü çatan körpә heyvanları o tәrәf-
bu tәrәfә itәlәyirdi. Belә vaxtlarda yaş, lığlı döşәmәdә sürüşәn dırnaqları
taxtanın üzәrindә iz açırdı. Üstündә tәk-tük ağ xalları olan, cilalanmış qara
356 mәrmәrә bәnzәyәn dırnaqların, narındiş daraqla daranıb sığallanmış kimi
görünәn dәrisinin parıltısı itmişdi. Çox keçmәdi ki, onları qәfәsә doldurdu-
lar. Qәfәs yırğalandı. Ana maralın uzun kirpiklәri tora ilişmişdi. Gözlәrini
yumanda zorla açırdı, açanda zorla yumurdu. Gözünün qara gilәsindә dağlar
enib-qalxırdı, dağlar yaxınlaşırdı. Gözünün rәngi dә dәyişir, mavilәşirdi.
Burada ağ talalar – buludlar әks olunurdu. Sonra hәr tәrәfә qaranlıq çökdü;
maşın meşәyә girmişdi, ağacların baş-başa gәlmiş budaqları yolun üstünü
örtmüşdü.
Maşın xeyli gedib dayandı. Qәfәsin qapısını açdılar. Marallar özlәrini
hara gәldi tullayırdı. Ağaca, kola, daşa baxmırdı. Hәmişә qorxduqları in-
sanlardan qaçıb uzaqlaşmaq istәyirdi.
Maral palıdların arasından talaya keçdi. Orada narıncı, başı hamar
kәsilmiş kötüklәr çox idi. Onlar bir-birinin yanına düzülmüş, içindә xına
quruyan boşqablara oxşayırdı. Maral, yarısı yanıb qaralmış kötüyün üstünә
qonmuş qarmaqdimdik qaraquşla üz-üzә çıxdı. Bu qoca qaraquşun iri
gözlәri qәzәbli idi.
Quş maralı görәndә bütün ağırlığı ilә irәli atıldı. Qanadlarının ucu yerlә
süründü, toz qaldırıb göyә qalxdı. Neçә ildir ki, bu dağlarda marala rast
gәlmir. Nә vaxtsa onun kölgәsi sürülәrin üstünә düşmüşdü. Sonra birdәn-
birә azaldı, yoxa çıxdı.
Maral isә dayandı, buynuzları tufana düşmüş quru ağaclar kimi
yırğalandı. Sonra sәmtini dәyişib götürüldü, özünü kolların arasındakı
boşluğa atdı. Gözünә görünmәyәn dәmir tora çırpıldı. Tor onu geriyә tulladı.
Yıxıldı. Qalxıb qaçdı. Talada qabağına özgә bir maral da çıxdı. Yel kimi
ötüb-keçdi. Dırnaqları altında nәsә şaqqıldayırdı, qırağa sıçrayıb diyirlә-
