Page 341 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 341
ngiz ßëÿkbÿrzadÿ
Cәrrah Pәrvizin rәhbәrlik etdiyi idarәni xatırladı. Pәrvizin görkәmi, 341
әzәmәti, üzünün cizgilәri vә istәdiyi vaxt bu cizgilәrә verә bildiyi ifadә,
onun ağır, bahalı mebelli kabinetinә girmәk istәyәnlәri bir ürәk dә başqa-
sından borc almağa mәcbur edirdi. Onun idarәsindә işlәyәnlәrin çoxusu
özünü rәisә oxşatmağa çalışırdı. Hәtta bәzilәri ayaqqabısını, kostyumunu
Pәrvizinki rәngdә geyirdi. Bu, tәsir idi. Әgәr cәrrah istәsәydi, Pәrvizin növ-
bәti simlәrinin birinә “tәsir” adı verәrdi. Pәrvizin işçilәri, demәk olar ki,
bir-birlәrinә oxşayırdılar. Sanki yarı bölünmüş alma idilәr. Danışıq tәrzi,
davranış, yeriş, oturuş... Pәrviz özünün xasiyyәtini sanki şprisә doldurub,
işçilәrinin beyninә, ürәyinә yeritmişdi. Demәli, Pәrviz ölәndәn sonra hәlә
uzun müddәt yaşayacaqdı.
Cәrrahı fikirdәn isti ayırdı, onun kürәyi su içindә idi. Arxadan kimsә
papiros çәkib, elә bil qәsdәn tüstünü ona tәrәf üfürdü. Eynәkli qadınla kök
arvad dil-boğaza qoymurdu. Cәrrah alnını sәrinlәtmәk üçün başını
pәncәrәnin şüşәsinә söykәdi. O, baxışlarını göyün süd dәnizindә itirib,
Pәrvizin o biri simlәri haqqında düşünmәk istәyәndә, sanki dәnizdәn qara
bir adam çıxıb cәrraha yaxınlaşdı. Onun qoltuğunda toz basmış qovluq
vardı. Dәniz adamı qovluğu açıb, cәrraha bir şәkil göstәrdi:
“Tanıyırsanmı bu şәkli?”
Cәrrah başını tәrpәtdi.
“Al bu şәklә bax, otuz il әvvәl çәkdirmisәn. İnstitutun ikinci kursunda
oxuyurdun. Hәlә әsgәrliyә getmәmişdin. Görürsәnmi, cinindәn cindarlar
hürkür, sifәtindә bir tikә әt yoxdur. Pencәyin yamaq-yamaq, ayaqqabın
ağzını açıb adamı udmaq istәyir”.
Cәrrah yenә fikrә getdi.
“Sәn bu şәkli Pәrvizin bacısına müharibәyә gedәn günü vermişdin.
Qayıdandan sonra dәfәlәrlә hәmin şәkli ondan geri almaq istәdin. Ancaq
ürәk elәmәdin. Pәrvizin bacısı ilә sәn müәllimlәr otağının qarşısında
rastlaşdın. Әsgәr paltarında sәni tanımayıb, ötmәk istәyәndә adını çağırdın.
– Sәnsәn?..
– Mәnәm...
O, әlini sәnә uzadanda jurnal sürüşüb qoltuğundan yerә düşdü, әllәriniz
bir-birini buraxmadı. Tәlәbәlәrdәn biri jurnalı götürüb Pәrvizin bacısına
uzatdı. Sәn Pәrvizin bacısının tәlәbәsi oldun, dәrsә gәldiyinin dördüncü
günü eşitdin ki, Pәrvizin bacısının әri var. Vә bu әr üç aya yaxındır ki, müha-
ribәdәn qayıdıb. Özü dә ürәyinin başında güllә gәzdirir. Әgәr operasiya
edilmәsә, güllә hәrәkәt edә-edә ürәyә dәyә bilәr. Bunu eşidәndәn sonra
Cәrrah Pәrvizin rәhbәrlik etdiyi idarәni xatırladı. Pәrvizin görkәmi, 341
әzәmәti, üzünün cizgilәri vә istәdiyi vaxt bu cizgilәrә verә bildiyi ifadә,
onun ağır, bahalı mebelli kabinetinә girmәk istәyәnlәri bir ürәk dә başqa-
sından borc almağa mәcbur edirdi. Onun idarәsindә işlәyәnlәrin çoxusu
özünü rәisә oxşatmağa çalışırdı. Hәtta bәzilәri ayaqqabısını, kostyumunu
Pәrvizinki rәngdә geyirdi. Bu, tәsir idi. Әgәr cәrrah istәsәydi, Pәrvizin növ-
bәti simlәrinin birinә “tәsir” adı verәrdi. Pәrvizin işçilәri, demәk olar ki,
bir-birlәrinә oxşayırdılar. Sanki yarı bölünmüş alma idilәr. Danışıq tәrzi,
davranış, yeriş, oturuş... Pәrviz özünün xasiyyәtini sanki şprisә doldurub,
işçilәrinin beyninә, ürәyinә yeritmişdi. Demәli, Pәrviz ölәndәn sonra hәlә
uzun müddәt yaşayacaqdı.
Cәrrahı fikirdәn isti ayırdı, onun kürәyi su içindә idi. Arxadan kimsә
papiros çәkib, elә bil qәsdәn tüstünü ona tәrәf üfürdü. Eynәkli qadınla kök
arvad dil-boğaza qoymurdu. Cәrrah alnını sәrinlәtmәk üçün başını
pәncәrәnin şüşәsinә söykәdi. O, baxışlarını göyün süd dәnizindә itirib,
Pәrvizin o biri simlәri haqqında düşünmәk istәyәndә, sanki dәnizdәn qara
bir adam çıxıb cәrraha yaxınlaşdı. Onun qoltuğunda toz basmış qovluq
vardı. Dәniz adamı qovluğu açıb, cәrraha bir şәkil göstәrdi:
“Tanıyırsanmı bu şәkli?”
Cәrrah başını tәrpәtdi.
“Al bu şәklә bax, otuz il әvvәl çәkdirmisәn. İnstitutun ikinci kursunda
oxuyurdun. Hәlә әsgәrliyә getmәmişdin. Görürsәnmi, cinindәn cindarlar
hürkür, sifәtindә bir tikә әt yoxdur. Pencәyin yamaq-yamaq, ayaqqabın
ağzını açıb adamı udmaq istәyir”.
Cәrrah yenә fikrә getdi.
“Sәn bu şәkli Pәrvizin bacısına müharibәyә gedәn günü vermişdin.
Qayıdandan sonra dәfәlәrlә hәmin şәkli ondan geri almaq istәdin. Ancaq
ürәk elәmәdin. Pәrvizin bacısı ilә sәn müәllimlәr otağının qarşısında
rastlaşdın. Әsgәr paltarında sәni tanımayıb, ötmәk istәyәndә adını çağırdın.
– Sәnsәn?..
– Mәnәm...
O, әlini sәnә uzadanda jurnal sürüşüb qoltuğundan yerә düşdü, әllәriniz
bir-birini buraxmadı. Tәlәbәlәrdәn biri jurnalı götürüb Pәrvizin bacısına
uzatdı. Sәn Pәrvizin bacısının tәlәbәsi oldun, dәrsә gәldiyinin dördüncü
günü eşitdin ki, Pәrvizin bacısının әri var. Vә bu әr üç aya yaxındır ki, müha-
ribәdәn qayıdıb. Özü dә ürәyinin başında güllә gәzdirir. Әgәr operasiya
edilmәsә, güllә hәrәkәt edә-edә ürәyә dәyә bilәr. Bunu eşidәndәn sonra
