Page 270 - "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" (Proza)
P. 270
Azÿrbaycan ÿdÿbiyyatû antologiyasû
Ürәk yarası
Axşamdan bir qәdәr keçmiş qapı döyüldü. Girәcәkdәki balaca
otağın yuxarı başında, ensiz taxta çarpayının üstündә yastığa
dirsәklәnib, uzundәstә qәlyanını fikirli-fikirli tüstülәdәn Xalıq
kişi bu sәsә diksindi. Qәlyan onun qara, qalın dodaqlarının arasında sürüşüb
açıq sinәsinә düşdü, tәnbәki qoru dağılıb batıq köksünü ağ, qıvrım tüklәrini
qarsıdı. Qaşqabaqlı Xalıq kişi deyinә-deyinә qalxıb tәnbәki qorunu üstündәn
çırpdı. Qılçalarının altına yığıb çarpayının ortasında bardaş qurdu. Acıqlı-
acıqlı yan otağı hayladı:
– Adә, ay uşaq!.. Hardasız? Qulaqlarınıza pambıq tıxanıb nәdir?..
Çağıranı eşitmirsinizmi?!
270 Dolub-toxtamış cavan bir qadın arakәsmәdә göründü. Xalıq kişi cod
sәsini tezcә yumşaltdı.
– Günün ağ olsun, a bala, gör kimdir. Deyәsәn, gәlәn var. Cavan qadın
boynunun ardına sürüşmüş yun örpәyini düzәldib, dәhlizә yeridi. Uzun,
dәmir cәftәni qaldıranda, ağır qapı cırıldayıb öz-özünә açıldı. Vıyıltı ilә içәri
tәpilәn soyuq payız külәyi ilә bәrabәr, iki daban basaraq evә girdi. Bir
boyda, bәlkә dә, elә bir yaşda olan bu qocalar qadınla kömәklәşib qapını
örtәndәn sonra astanada bir dәqiqә ayaq saxladılar. İşığa düşüb qamaşmış
gözlәrini qırpa-qırpa döyükdülәr. Taxta çarpayıda tәzәdәn dirsәklәnmiş
Xalıq kişini görüncә, hündürdәn öskürüşüb boğazlarını arıtladılar. Tәmkinlә
yeriyib qabağa gәldilәr, salam verdilәr vә tәklif gözlәmәdәn keçib onun
böyründә oturdular.
Qocaların sәsinә arıq, uşaq cüssәli Gülüstan qarı da o biri otaqdan
çıxdı. Çalmalı başını arakәsmәdәn çıxarıb gәlәn qonaqları xeyli tamaşa
elәdi, tanıyıb irәli durdu.
– Xoş gördük, ay Hümmәt qardaş, uşaqlar-zad nә cürdür? – deyә
әvvәlcә pambıq kimi dümağ, dәyirmi saqqalı qocaya yanaşıb әl tutuşdu.
Sonra da o biri ilә görüşdü:
– Sәni dә xoş gördük, ay Bilal kişi. Sizinkilәrin әhvalı necәdi?
– İman yiyәsi ol, Gülüstan bacı. Hamının sәnә duası var. Xalıq kişiynәn
elә ikidә-bir kәnd arasında görüşürük. Sәn barı nә hallısan?
– Qarı dәrindәn köksünü ötürdü.
– Eh, nә deyim, yıxılı-qalxa günümü axşam elәyirәm. Üzü qara olsun
qocalığın, bizdә can qoyub ki? – Qarı köksünü ötürdü. Çalması özündәn
yekә görünәn başını yırğalayıb әlavә etdi: – Deyirәm, ey gidi dünya ha,
Ürәk yarası
Axşamdan bir qәdәr keçmiş qapı döyüldü. Girәcәkdәki balaca
otağın yuxarı başında, ensiz taxta çarpayının üstündә yastığa
dirsәklәnib, uzundәstә qәlyanını fikirli-fikirli tüstülәdәn Xalıq
kişi bu sәsә diksindi. Qәlyan onun qara, qalın dodaqlarının arasında sürüşüb
açıq sinәsinә düşdü, tәnbәki qoru dağılıb batıq köksünü ağ, qıvrım tüklәrini
qarsıdı. Qaşqabaqlı Xalıq kişi deyinә-deyinә qalxıb tәnbәki qorunu üstündәn
çırpdı. Qılçalarının altına yığıb çarpayının ortasında bardaş qurdu. Acıqlı-
acıqlı yan otağı hayladı:
– Adә, ay uşaq!.. Hardasız? Qulaqlarınıza pambıq tıxanıb nәdir?..
Çağıranı eşitmirsinizmi?!
270 Dolub-toxtamış cavan bir qadın arakәsmәdә göründü. Xalıq kişi cod
sәsini tezcә yumşaltdı.
– Günün ağ olsun, a bala, gör kimdir. Deyәsәn, gәlәn var. Cavan qadın
boynunun ardına sürüşmüş yun örpәyini düzәldib, dәhlizә yeridi. Uzun,
dәmir cәftәni qaldıranda, ağır qapı cırıldayıb öz-özünә açıldı. Vıyıltı ilә içәri
tәpilәn soyuq payız külәyi ilә bәrabәr, iki daban basaraq evә girdi. Bir
boyda, bәlkә dә, elә bir yaşda olan bu qocalar qadınla kömәklәşib qapını
örtәndәn sonra astanada bir dәqiqә ayaq saxladılar. İşığa düşüb qamaşmış
gözlәrini qırpa-qırpa döyükdülәr. Taxta çarpayıda tәzәdәn dirsәklәnmiş
Xalıq kişini görüncә, hündürdәn öskürüşüb boğazlarını arıtladılar. Tәmkinlә
yeriyib qabağa gәldilәr, salam verdilәr vә tәklif gözlәmәdәn keçib onun
böyründә oturdular.
Qocaların sәsinә arıq, uşaq cüssәli Gülüstan qarı da o biri otaqdan
çıxdı. Çalmalı başını arakәsmәdәn çıxarıb gәlәn qonaqları xeyli tamaşa
elәdi, tanıyıb irәli durdu.
– Xoş gördük, ay Hümmәt qardaş, uşaqlar-zad nә cürdür? – deyә
әvvәlcә pambıq kimi dümağ, dәyirmi saqqalı qocaya yanaşıb әl tutuşdu.
Sonra da o biri ilә görüşdü:
– Sәni dә xoş gördük, ay Bilal kişi. Sizinkilәrin әhvalı necәdi?
– İman yiyәsi ol, Gülüstan bacı. Hamının sәnә duası var. Xalıq kişiynәn
elә ikidә-bir kәnd arasında görüşürük. Sәn barı nә hallısan?
– Qarı dәrindәn köksünü ötürdü.
– Eh, nә deyim, yıxılı-qalxa günümü axşam elәyirәm. Üzü qara olsun
qocalığın, bizdә can qoyub ki? – Qarı köksünü ötürdü. Çalması özündәn
yekә görünәn başını yırğalayıb әlavә etdi: – Deyirәm, ey gidi dünya ha,
